14 ερωτήσεις στον Γιώργο Σαράτση

 

1. Ποίηση ή πεζό;

 

Ποίηση σαν πεζό και πεζό σαν ποίηση. Μάλλον, το ζητούμενο παραμένει –η πάντα δύσκολη στον ορισμό της– ποιητικότητα. Η ενάργεια και η διεισδυτικότητα της έκφρασης. Εντούτοις, σπανίως δείχνω υπομονή σε εκτενή αναγνώσματα.

 

2. Τί δεν έχετε γράψει ακόμη που θα θέλατε να γράψετε;

 

Ίσως, ένα αφήγημα για την ιδιαίτερη πατρίδα μου. Στην ουσία, δεν έχω σκεφτεί, ούτε έχω θέσει έως τώρα στον εαυτό μου παρόμοια ερώτηση.

 

3. Πώς ξεκινάει ένα βιβλίο; Υπάρχει τόπος, χρόνος, που έρχεται η έμπνευση;

 

Πώς ξεκινάει, αλήθεια, ένα βιβλίο; Μπορεί να υπάρχουν συνταγές, αλλά δεν είμαι σίγουρος αν με αφορούν. Ακόμα και η έμπνευση, παραμένει ένας όρος σκιώδης. Η γραφή δεν είναι απαραιτήτως προϊόν έμπνευσης. Αλλά ο τόπος και ο χρόνος διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο. Πώς θα μπορούσε να υπάρξει άνθρωπος και δημιουργία χωρίς την στοιχειώδη παράμετρο του χωροχρόνου;

 

4. Τί είναι η έμπνευση για έναν συγγραφέα;

 

Μπορεί κάτι πραγματικά απτό, μπορεί όμως και κάτι κενό, ανούσιο ίσως και υπερφίαλο. Μαζί με το “σκιώδης”, παραμένει και ιδιαιτέρως κακοποιημένη αυτήν η έννοια. Πιστεύω πολύ στο απρόοπτο, το άγνωστο, το μυστικό, πιο πολύ όμως στις εκλάμψεις.

 

5. Αν θα γράφατε ιστορικό μυθιστόρημα, ποια περίοδος θα σας ενδιέφερε;

 

Δεν είμαι σίγουρος ότι θα καταπιανόμουν ποτέ με μυθιστόρημα. Ιδίως ιστορικό. Από την άλλη, απαραίτητη η ιστορία, αλλά δεν γνωρίζω με ποιον τρόπο θα μπορούσε να μου φανεί χρήσιμη.

 

6. Παίζει ρόλο ο τόπος όπου γεννήθηκε κανείς;

 

Αναφορικά με τί να παίζει ρόλο ο γενέθλιος τόπος; Με την “έμπνευση”; Το είδος της γραφής ή την ποιότητα και το ύφος της δημιουργίας; Αναμφίβολα, η ιδιαίτερη πατρίδα του καθενός επιδρά στην προσωπικότητα, στις κλίσεις, τα χαρίσματα και τις δεξιότητες που αναπτύσσει κανείς. Πώς, λοιπόν, θα μπορούσε να μην επιδρά ο τόπος γέννησης στον τρόπο γραφής; Όσο κι αν προσπαθούμε να ξορκίσουμε τις πατρίδες, είμαστε καταδικασμένοι να τις φέρουμε μέσα μας, είτε ως βίωμα, είτε ως μαρτυρία. Δεν είναι θέμα συμφιλίωσης. Είναι περισσότερο θέμα κατανόησης και αποδοχής.

 

7. Επινοείτε χαρακτήρες για τα βιβλία σας ή κάπου σκιαγραφείτε τον εαυτό σας ή κάποιον γνωστό, φίλο;

Επινοώ μέσω της γραφής διαρκώς τον εαυτό μου. Δεν λείπουν φανταστικά ή πραγματικά πρόσωπα, αλλά συνήθως χρειάζομαι τις λέξεις για να δομήσω το ύφος μου. Αδυνατώ να είμαι απών στα κείμενά μου.

 

8. Τα λοκ ντάουν και γενικά όλη η παράξενη κατάσταση που βιώνουμε, πώς σας επηρέασε; Ήταν σημείο αναστοχασμού για τον ψυχισμό σας, για τις σχέσεις σας με άλλους ανθρώπους;

 

Τίποτα πια δεν είναι ίδιο. Έχασα φίλους, συνήθειες, τόπους, εργασία και κατ’ επέκταση διάθεση για ζωή και δημιουργία. Ας είμαστε ειλικρινείς, αγγίξαμε τον πυρήνα του απολύτως παράλογου. Και το πιο οδυνηρό; Επιχειρήσαμε να το ερμηνεύσουμε, προτάσσοντας λογικά επιχειρήματα. Εκεί, κατά έναν τρόπο, την πατήσαμε όλοι. Ωστόσο, οι συνθήκες ήταν τέτοιες που εξανάγκασαν ορισμένους να σκεφτούν όπως πιθανά δεν το είχαν κάνει ποτέ έως τώρα. Το βέβαιο είναι ότι δεν πλαστήκαμε για να υπομένουμε άνωθεν περιορισμούς, υπακούοντας τυφλά σε αμφίβολες πολιτικές αποφάσεις και προσταγές πάσης φύσεως «ειδικών». Ανατέλλει απειλητικά πάνω από τον πλανήτη μία απερίγραπτη απολυταρχία «ειδικών». Και σε τελική ανάλυση, πόσο υγιές είναι να βιώνει κανείς διαρκώς ένα περιβάλλον κατάσπαρτο με απαγορεύσεις, «αόρατους εχθρούς» και φόβους κάθε είδους;

 

9. Υπήρξε κάτι, κάποιος που στάθηκε αποκούμπι αυτή τη δύσκολη περίοδο;

 

Η συντροφιά λιγοστών φίλων, η επαφή με την ύπαιθρο και τα στοιχεία της, το καλό φαγητό, η εκλεκτή μουσική και ο πάντα προσφιλής μου ύπνος.

 

10. Θα γράφατε ποτέ με ψευδώνυμο;  Το έχετε κάνει;

 

Δεν χρειάστηκε ποτέ να δημοσιεύσω με ψευδώνυμο. Υπήρξαν και υπάρχουν περιπτώσεις όπου κρίνεται μάλλον απαραίτητο, αλλά παραμένω αρκετά δύσπιστος με τους ετερώνυμους ή τους ψευδώνυμους, όπως συνηθίζω να τους χαρακτηρίζω. Παρόλο που πίσω από ετερώνυμα «κρύφτηκαν» στο παρελθόν σημαντικά ονόματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Για το σήμερα, δεν έχω άποψη. Πάντως, όση σημασία έχει η ειλικρίνεια της γραφής, άλλη τόση σημασία έχει η ειλικρινής παράθεση του ονόματός μας. Δεν είμαστε μόνο ο τόπος, είμαστε και το όνομά μας.

 

11. Το γράψιμο θεωρείτε πως είναι για λίγους; Όλοι μπορούν να γράψουν;

 

Ακόμα κι αν μπορεί ο καθένας να συντάξει κείμενο, η γραφή –ως ουσιαστική δημιουργία– αφορά λίγους. Ελάχιστους. Είναι ένα είδος αφιέρωσης. Μία παράδοξη, σχεδόν απάνθρωπη, ροπή. Μία ακατανόητη εδώ και αιώνες τάση του είδους μας. Ένας παραλογισμός που μπορεί αργά ή γρήγορα να σε καταστρέψει. Η γραφή είναι μία διαρκής άσκηση, όμοια προσευχής, η οποία απαιτεί απομόνωση, πολύτιμο χρόνο, αφοσίωση και ένα είδος «αθόρυβου» μισανθρωπισμού. Δεν είμαστε πλασμένοι να γράφουμε. Δεν είμαστε προγραμματισμένοι να στέκουμε για μήνες, χρόνια, δεκαετίες πάνω από σελίδες ή μπροστά από οθόνες και πληκτρολόγια. Όπως δεν θα προέτρεπα κανέναν να γράψει. Δεν θα ενθάρρυνα κανέναν να γίνει ποιητής. Η εμφάνιση ενός ποιητή είναι μεν αναγκαία (αγνοώντας το γιατί), παραμένει, ωστόσο, φαινόμενο χαοτικό και σπάνιο. Πάντως, η γραφή και κάποτε η ανάγνωση αποτελούν προϊόντα της πτώσης μας.

 

12. Υπήρξε κάποιο συμβάν στη ζωή σας το οποίο έχετε μεταφέρει και σε βιβλίο σας;

 

Όσο υπάρχω μέσα στα κείμενά μου, θα υπάρχουν και καταστάσεις που βίωσα. Μπορεί να υπάρξει κάτι απλό και ασήμαντο ή κάτι δυνατό και ακαριαίο που άφησε ίχνη μέσα μου.

 

13. Τί οραματίζεστε για το μέλλον του βιβλίου στην Ελλάδα; Υπάρχει μέλλον;

 

Δεν μου είναι ιδιαιτέρως προσφιλή τα όνειρα και οι οραματισμοί. Σίγουρα, η Ελλάδα έχει ανάγκη κρισιμότερων οραμάτων, πέραν της όποιας εκδοτικής παραγωγής. Ωστόσο, παρακολουθώντας κατά το δυνατόν τα εγχώρια εκδοτικά, με δυσκολία διακρίνω κάποιο μέλλον. Φαινόμενο που δεν αφορά μόνο την χώρα μας. Και εδώ που τα λέμε, ίσως να είναι καλύτερα έτσι. Τί μας κάνει να πιστεύουμε ότι είναι απαραίτητη η βιβλιοπαραγωγή στην εποχή μας; ή γιατί θεωρούμε ότι αποτελεί προϊόν πολιτισμού το χαρτί και τα τυπογραφικά του; Φερ’ ειπείν, μού είναι ακατανόητες οι ομάδες φιλαναγνωσίας ή εκμάθησης γραφής, πέραν της όποιας κοινωνικής και ψυχολογικής τους επίδρασης. Οραματίζομαι συχνά έναν πλανήτη χωρίς βιβλία, γραφή και ανάγνωση. Έναν κόσμο με πηγαία και εύηχη προφορικότητα.

 

14. Ετοιμάζετε κάτι αυτόν τον καιρό;

 

Ποιος ξέρει; Μπορεί ναι, μπορεί και όχι. Συνθέτω στίχους με κάποιον ρυθμό προσωπικό, ο οποίος ίσως με οδηγήσει εν καιρώ σε κάποια νέα έκδοση. Αλλά συνήθως είναι πάντα νωρίς ή πολύ αργά για τέτοιες αποφάσεις. Ευτυχώς, η δημιουργία δεν σχετίζεται απαραίτητα με την εξωστρέφεια ή την δημοσιοποίησή της.

Βιογραφικό

Ο Γιώργος Σαράτσης γεννήθηκε τον Οκτώβριο του 1986 και κατάγεται από την Ελασσόνα. Είναι γυμναστής, αφηγητής και ραδιοφωνικός παραγωγός. Κείμενά του δημοσιεύονται τακτικά στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο.

 

Το 2012 κυκλοφόρησε η πρώτη εκδοτική του απόπειρα με τίτλο “Θα φύγεις νύχτα” από τις εκδόσεις Φαρφουλάς, ενώ στα τέλη του 2021 η ποιητική συλλογή “Πρόσφορο Χώμα” από τις εκδόσεις Στίξις. Διατηρεί το προσωπικό ιστολόγιο https://apotypoma.blogspot.com/