της 徐凯Σιού Και(Νίκη), Σαγκάη, Κίνα
(επιμέλεια: Χρύσα Σπυροπούλου)
Η ποίηση θεωρείται ως η αποτύπωση και η υψηλότερη έκφραση ενός εθνικού πολιτισμού. Η αρχαία κινεζική λογοτεχνία διακρίνεται για τα εξαιρετικά δείγματα στην ποίηση.
Η ανάπτυξη της κλασικής κινεζικής ποίησης εκτείνεται σε τρεις χιλιάδες χρόνια και χαρακτηρίζεται από τις επτά λογοτεχνικές της μορφές. Αυτές οι επτά λογοτεχνικές μορφές είναι οι ακόλουθες:
Αυτό το άρθρο είναι μια επισκόπηση της κλασικής κινεζικής ποίησης με χρονολογική σειρά.
Πρώτο Μέρος
Το Βιβλίο των Τραγουδιών1
Οι στιχουργοί του «Σι Τζινγκ» είναι ανώνυμοι. Οι μεταγενέστεροι πιστεύουν ότι τα περισσότερα από τα ποιήματα «Σι Τζινγκ» συλλέχθηκαν από τον Υιν Τζι-φου (852 π.Χ. – π.Χ. 775 π.Χ., κινέζικα尹吉甫, πιν γιν:Yǐn Jí- fǔ), τον γνωστό ως «πατριάρχη της αρχαίας κινεζικής ποίησης», και το βιβλίο γράφτηκε από τον Κομφούκιο.
Λέγεται ότι αξιωματικοί ανέλαβαν να συλλέγουν τα ποιήματα, κάθε άνοιξη. Έτσι, κουνώντας το κουδούνι με μια ξύλινη κλακέτα πήγαιναν παντού για να συλλέξουν τα λαϊκά τραγούδια και τις μπαλάντες που αντικατόπτριζαν τις χαρές και τις θλίψεις των απλών ανθρώπων. Μετά από την ταξινόμηση των ποιημάτων που συνέλεγαν, στη συνέχεια τα παρέδιδαν στον επίσημο μουσικό συνθέτη, που ήταν υπεύθυνος για τη μουσική επένδυση. Και αργότερα τα χρησιμοποιούσαν σε παραστάσεις για να τραγουδηθούν μπροστά στους αυτοκράτορες των Τζοού. Ενδιαφέρον είχαν όχι μόνο εξ αιτίας της μουσικής πρωτοτυπίας, αλλά και της θεματικής που αφορούσε στην πολιτική και την άσκηση της εξουσίας.
Η συντακτική δομή των ποιημάτων του «Σι Τζινγκ» βασίζεται σε στίχους τεσσάρων χαρακτήρων και κάθε στροφή αποτελείται από τέσσερις στίχους, μεταξύ των οποίων ενίοτε αναμιγνύονται στίχοι με δύο έως οκτώ χαρακτήρες.
Τα ποιήματα σε στίχους τεσσάρων χαρακτήρων σε δύο χρόνους έχουν έντονο ρυθμό και είναι η βασική μονάδα που αποτελεί το αρμονικό μέτρο του «Σι Τζινγκ». Στη δομή, η μορφή του ρεφρέν και της επωδού χρησιμοποιείται επανειλημμένα για να ενισχύσει το λυρικό αποτέλεσμα.
Στη μορφή, τα ποιήματα του «Σι Τζινγκ» χαρακτηρίζονται από τη συνεχή χρήση της παρήχησης με διπλό τόνο, για να δημιουργηθεί ευχάριστη ατμόσφαιρα. Η δομή του λόγου, δηλαδή, το ρεφρέν και η επωδός που χρησιμοποιούνται στους στίχους του «Σι Τζινγκ» διευκολύνει κατά πολύ την απαγγελία με την επανάληψη της ίδιας μελωδίας.
Σύμφωνα με τις ανάγκες της απαγγελίας των ποιημάτων, η μορφή της ομοιοκαταληξίας του «Σι Τζινγκ» χρησιμοποιείται συχνά και ποικίλει από στίχο σε στίχο, ενώ η πιο κοινή μορφή της είναι η χρήση της ρίμας.
Επιπλέον, μερικά ποιήματα του «Σι Τζινγκ» ομοιοκαταληκτούν σε κάθε στίχο, ορισμένα στίχο παρά στίχο και μερικά άλλα στη μέση του στίχου.
Τα κύρια καλλιτεχνικά χαρακτηριστικά του «Σι Τζινγκ» αντικατοπτρίζονται στην τεχνική του έκφραση με τα «Φου», «Μπι» και «Σινγκ», τα οποία χρησιμοποιούνταν κατά πολύ στο «Σι Τζινγκ» και είχαν ασκήσει μεγάλη επιρροή στη δημιουργία της ποίησης αργότερα.
Ας εξηγήσουμε τι σημαίνουν οι τρεις κινεζικοί χαρακτήρες «Φου»2, «Μπι» και «Σινγκ».
Το «Φου4» (κινέζικα:赋,πιν γιν: fù) είναι ένα λογοτεχνικό μετρικό ύφος στην αρχαία Κίνα. Το ύφος αυτό συναντάται στο είδος που βρίσκεται μεταξύ της ποίησης και της πεζογραφίας, είναι παρόμοιο με τα ποίημα σε πεζό λόγο-πεζοποίημα-, το οποίο εμφανίζεται αργότερα. Το «Φου4»τονίζει τη λογοτεχνική κομψότητα και το μέτρο, και τονίζει την αφηγηματική και ποιητική περιγραφή στο τοπίο, ενώ συγχρόνως, εκφράζονται τα συναισθήματα του ποιητή.
Το «Μπι» (κινέζικα:比, πιν-γιν: bǐ) σημαίνει «μεταφορά» στα κινέζικα, και η χρήση του στο «Σι Τζινγκ» είναι εύστοχη, ζωηρή και βαθιά. Για παράδειγμα, μια ερωτευμένη κοπέλα είναι ο ιβίσκος, ενώ ο άρχοντας ήταν τόσο άπληστος που έμοιαζε με μεγάλο αρουραίο και τόσο άσχημος που έμοιαζε με βάτραχο, τόσο πονηρός σαν αλεπού,κ.λπ.
Το «Σινγκ» (κινέζικα:兴, πιν-γιν:Xing), ως μια από τις κύριες τεχνικές έκφρασης, χρησιμοποιεί τα αντικειμένα/πράγματα άλλου είδους ως την αρχή ή το πρελούδιο ενός ποιήματος, το οποίο προκαλεί τη συσχέτιση των σκέψεων για να δημιουργήσει τη λυρική διάθεση και το συναισθηματικό χρωματισμό.
Η επιτυχής εφαρμογή των τεχνικών «Φου4», «Μπι» και «Σινγκ» είναι ένας από τους σημαντικούς λόγους για το υψηλό καλλιτεχνικό επίτευγμα του «Σι Τζινγκ».
Το «Σι Τζινγκ» είναι ποιήματα μουσικής τα οποία χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: το «Φενγκ», το «Για» και το «Σονγκ», ανάλογα με τα χαρακτηριστικά των μελωδιών.
Το «Φενγκ» (κινέζικα: «风»,
πιν-γιν:fēng), αν και σημαίνει «άνεμος», στο «Σι Τζινγκ» δεν έχει καμιά
σχέση με τον «άνεμο». Η αρχική έννοια του «Φενγκ» αναφέρεται στις
τοπικές παραδόσεις, δηλαδή τα ήθη και τα έθιμα μιας περιοχής ή ενός
χωριού, ενώ στο «Σι Τζινγκ», το «Φενγκ» αναφέρεται στα τοπικά τραγούδια
τα οποία είχαν συλλεχθεί από τα 15 διαφορετικά κρατίδια και τις
περιοχές. Τα 160 δημοτικά τραγούδια, τα οποία εκφράζουν τα συναισθήματα
του λαού για την αγάπη προς τα μέλη της οικογένειας, την νοσταλγία των
στρατιωτών που πάνε να πολεμήσουν, τα παράπονα και τον θυμό και την
αντίσταση των εργαζομένων κατά της καταπίεσης και του εκφοβισμού,κ.λπ.
Στο «Φενγκ» συχνά χρησιμοποιούνταν οι παρηχήσεις, τα ρεφρέν για τη χρήση της επανάληψης στην απαγγελία. Τα κεφάλαια σ’ ένα ποίημα έχουν συχνά μόνο λίγους στίχους, τα οποία τραγουδήθηκαν με τη φόρμα του ρεφρέν κατά την απαγγελία για να δημιουργηθεί δυνατή και συγκινητική ατμόσφαιρα.
Από το περιεχόμενο μπορούμε να πούμε ότι το «Φενγκ» απεικονίζει την καθημερινή ζωή και τα συναισθήματα της κατώτερης τάξης της κοινωνίας της Δυναστείας των Τζοού, αν και περιλαμβάνονται και ποιήματα επικά, σατυρικά, ερωτικά, και με μπαλλάντες και ωδές. Ως εκ τούτου, το «Φενγκ» θεωρείται ως η πεμπτουσία του «Σι Τζινγκ» και η πηγή της κινεζικής ρεαλιστικής ποίησης.
Το «Για» (κινέζικα«雅», πιν γιν: yǎ ) σημαίνει «καλαισθησία». Από την άποψη του στυλ, τα τραγούδια του «Για» φαίνονται σοβαρά και προκαλούν γαλήνη, ενώ διαθέτουν τα χαρακτηριστικά της κλασικής καλαισθησίας. Το «Για» είναι η μουσική που απεικονίζει την αριστοκρατική τάξη και θεωρείται ως η «Επίσημη νότα», είναι η τυποποιημένη και παραδειγματική μουσική, και διακρίνεται από το «Φενγκ» που έχει τοπικό και λαϊκό χρώμα. Το «Για» χρησιμοποιήθηκε για τα επίσημα Συμπόσια.
Το «Για» περιλαμβάνει 105 τραγούδια. Σύμφωνα με τις νότες της μουσικής, το «Για» χωρίζεται σε «Μέγα-Για» με 31 τραγούδια και «Μικρό-Για» με 74 τραγούδια, συνολικά 105 τραγούδια. Εκτός από ένα μικρό αριθμό δημοτικών τραγουδιών στο «Μικρό-Για», τα περισσότερα από αυτά είναι έργα ευγενών και λογίων.
Τα θέματα του «Για» αναφέρονται στις παραδόσεις των Τζοού. Τα τραγούδια επαινούν ή κάνουν κριτική σε πολιτκά ζητήματα, ειρωνεύονται την κακή διακυβέρνηση, ενώ λίγα εκφράζουν τα προσωπικά συναισθήματα. Πάντως κανένα δεν μιλάει για τον έρωτα.
Το «Σονγκ»(κινέζικα:颂, πιν-γιν: sòng) σημαίνει «εγκώμιο», «πανηγυρικός λόγος», έννοια που είναι σύμφωνη με αυτήν του «Σονγκ» στο «Σι Τζινγκ». Το «Σονγκ» στο «Σι Τζινγκ» είναι ένα είδος ωδής που τραγουδιόταν στον ναό των προγόνων ή το μέγαρο. Και σ’ αυτό εγκωμιάζεται η μεγαλειώδης συνεισφορά και οι αρετές των προγόνων.
Το «Σονγκ»τραγουδιότανε στις τελετές λατρείας όταν οι ευγενείς έκαναν τελετές προς τους προγόνους τους στο οικογενειακό μέγαρο, κατά τις οποίες εγκωμίαζαν τα επιτεύγματα και τις αρετές των προγόνων τους με τη συνοδεία χορού.
Τα ποιήματά του «Σονγκ» χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: το «Σονγκ των Τζοού» με 31 τραγούδια, το «Σονγκ των Λου» με 4 τραγούδια, το «Σονγκ των Σανγκ» με 5 τραγούδια, συνολικά 40 τραγούδια. Όλα είναι μουσικά έργα γραμμένα από τους ευγενείς λογίους.
Μέσω των περιγραφών στα ποιήματά του «Σονγκ», σήμερα εμείς μπορούμε να ξέρουμε σχεδόν ολόκληρη τη διαδικασία μιας θρησκευτικής τελετής εκείνης της εποχής. Για παράδειγμα, η διαδικασία μιας τελετής θυσίας, στην πρώιμη της Δυναστείας των Σανγκ, ήταν απλούστερη, αλλά στην αρχή της Δυναστείας των Τζοού ήταν πολύ περίπλοκη. Από την άποψη αυτή, το «Σονγκ» έχει μεγάλη αξία στη διερεύνηση της πρώιμης ιστορίας της θρησκείας και της κοινωνικής κατάστασης στην αρχαία Κίνα.
Η πλήρης έκδοση του «Σι Τζινγκ»
Με το ζωηρό και πλούσιο περιεχόμενο, το «Σι Τζινγκ» αντανακλά την εργασία και την αγάπη, τον πόλεμο και την αγγαρεία, την καταπίεση και την αντίσταση, τα έθιμα και τον γάμο, τη λατρεία στους προγόνους και την προτίμηση των ανθρώπων να παίρνουν μέρος στα συμπόσια. Αναφέρεται ακόμα και σε αστρονομικά φαινόμενα, σε τοπία, στα ζώα, τα φυτά. Είναι ο καθρέφτης της καθημερινής ζωής στη Δυναστεία των Τζοού.
Η Ιαμβική Λυρική Ποίηση της Δυναστείας των Σονγκ (960 μ. Χ. –1129 μ. Χ.)
Η Ιαμβική Λυρική Ποίηση της Δυναστείας των Σονγκ είναι ένα νέο είδος ποίησης, το οποίο εμφανίστηκε την περίοδο της Δυναστείας των Χαν, διαμορφώθηκε στη δυναστεία των Τανγκ και επικράτησε στη Δυναστεία των Σονγκ. Υπήρξε το υψηλότερο λογοτεχνικό επίτευγμα κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Σονγκ.
Το Σονγκ Τσι και το Τανγκ Σι θεωρούνται ως τα δύο θαύματα στα Κινεζικά Γράμματα.
Εκείνη την εποχή, η μουσική των διαφόρων εθνοτικών ομάδων, που εισήχθησαν από τη δυτική περιφέρεια της Κίνας, ενσωματώθηκε στην αρχική κινεζική μουσική που κυριαρχούσε τότε στις κεντρικές πεδιάδες της Κίνας, με αποτέλεσμα τα ‘τετράστιχα ή οχτάστιχα έμμετρα ποιήματά’ της Δυναστείας των Ταγνκ να μην μπορούν πια να προσαρμοστούν στις νέες μορφές ποίησης. Έτσι, σταδιακά διαμορφώθηκε ένα νέο είδος έμμετρων ποιημάτων με σύντομους και με μακροσκελείς στίχους. Δημιουργήθηκε κατ’ αυτόν τον τρόπο μια πιο ζωντανή μορφή που ονομάζεται «Τσι». Το «Τσι» χαρακτηρίζεται από το εξωτικό χρώμα, την κλιμακωτή χάρη και κομψότητα καθώς και την ομοιοκαταληξία.
Σήμερα στα κινεζικά ο όρος ‘Τσι’ σημαίνει ‘λέξη’, ενώ στη Δυναστεία των Σογνκ είχε εντελώς άλλη σημασία, εφόσον προσδιόριζε ένα συγκεκριμένο ποιητικό είδος τραγουδιού. Το κάθε ‘Τσι’ αποδιδόταν με καθορισμένη μελωδία, και γι’ αυτό, άλλωστε, το ‘Τσι’ αντιπροσωπεύει τη λυρική ποίηση.
Το κάθε ‘Τσι’ έχει τη δική του ονομασία βάσει της μορφής, η οποία καθορίζει τον τύπο τονικότητας και την ομοιοκαταληξία. Κάθε μορφή ή μελωδία ονομάζεται ‘Τσι Πάει’. Έτσι, στην πραγματικότητα, το κάθε «Τσι Πάει» είναι μια ανεξάρτητη μουσική φόρμα, έχει, δηλαδή, τη δική του καθορισμένη μελωδία.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό του ‘Σονγκ Τσι’ είναι ότι το όνομα του ‘Τσι Πάει’ δεν σχετίζεται με το περιεχόμενο του ‘Τσι’(λυρικό ποίημα). Για παράδειγμα, ένα λυρικό ποίημα έχει το ‘Τσι Πάει’ με τον τίτλο «Ντι Λιάν Χουά»(κινέζικα:«蝶恋花»,πιν γιν:Dié LiànHuā, στα ελληνικά: Οι πεταλούδες αγαπούν τα λουλούδια), αλλά το περιεχόμενό του δεν έχει καμία σχέση ούτε με πεταλούδες ούτε με λουλούδια. Το ίδιο συμβαίνει και με το άλλο ποίημα που έχει το ‘Τσι Πάει’ με τον τίτλο «Γιού Με Ρεν»(κινέζικα: «虞美人», πιν γιν:Yú MěiRén, στα ελληνικά: Η Καλλονή Γιού),ενώ καμία καλλονή δεν υπάρχει στο ποίημα. Γενικά υπάρχουν περισσότεροι από 800 τίτλοι στο ‘Σονγκ Τσι’, και το κάθε ένα έχει άλλο ‘Τσι Πάει’, δηλαδή άλλο περιεχόμενο.
Ως εκ τούτου, για να δείξουν το διαφορετικό περιεχόμενο των δικών τους ‘Τσι’ (λυρικών ποιημάτων), οι στιχουργοί συνήθιζαν να προσθέτουν ένα άλλο τίτλο του θέματος κάτω από το ‘Τσι Πάει’ ή να γράφουν μια μικρή εισαγωγή.
Λόγω της ποικιλίας του στυλ του ‘Σονγκ Τσι’, κατά τη διάρκεια της Δυναστείας των Σονγκ, αναπτύχθηκαν οι δύο μεγάλες σχολές: η Σχολή της Μεγαλοψυχίας και της Ελευθερίας (κινέζικα: 豪放派, προφορά στα ελληνικά: Χάο Φανγκ Πάει, πιν γιν:háo fang pài), που χαρακτηρίζεται από την τάση να δείχνουν την φιλοδοξία τους οι ποιητές. Οι εκπρόσωποί της είναι ο Σου Σι(κινέζικα:苏轼, πιν γιν: Sū Shì , 1037μ.Χ. – 1101μ.Χ,), ο Σιν Τσιτζι (κινέζικα:辛弃疾, πιν γιν: Xin Qi-ji ,1140μ.Χ.-1207μ.Χ.,). Η άλλη Σχολή ονομάζεται του Ευφημισμού και της Ηπιότητας (κινέζικα:委婉派Γιουέν Γιουάν Πάει,πιν γιν: Wěi wǎn Pài), η οποία χαρακτηρίζεται από την έκφραση του συναισθήματος, και οι εκπρόσωποί της είναι: η Λι Τσινγκ-τζάο (κινέζικα:李清照, πιν γιν: Lǐ Qīngzhào ,1084μ.Χ.-1155μ.Χ.,), η πιο διάσημη ποιήτρια της Δυναστείας των Σονγκ, ο Λι Γιού(κινέζικα:李煜, πιν γιν: Lǐ Yù,937μ.Χ.―978 μ.Χ.), ο Ου-γιάνγκ Σιού(κινέζικα:欧阳修,πιν γιν : Ōu-yángXiū, 1007μ.Χ. – 1072 μ.Χ.)，κ.ά. Ένα δείγμα:
Κατά πόσο θα εμφανιστεί η πανσέληνος;
Με το κύπελλο στο χέρι, ρωτώ τον ουρανό.
Κατά τη διάρκεια της Δυναστείας των Σονγκ, το εμπόριο αναπτύχθηκε και η αστική ευημερία συνεχίστηκε, ενώ ο αστικός πληθυσμός όλο και μεγάλωνε. Έτσι, το ‘Σονγκ Τσι’, που ήταν λυρικό ποίημα, είχε προσαρμοστεί περισσότερο στις προτιμήσεις των λογίων και εκείνων που αγαπούσαν την ποίηση.
Το ‘Σονγκ Τσι’ δεν παρουσίαζε αυστηρούς έμμετρους κανόνες και το μέγεθός των στίχων και χαρακτήρων ήταν μικρό, με αποτέλεσμα ο λαός να μπορεί να εκφράσει τα συναισθήματά του. Γι’ αυτό αναπτύχθηκε σταδιακά, και έγινε η κυρίαρχη τάση.
Ο Τζόου Ρου-τσανγκ(κινέζικα:周汝昌, πιν γιν:ZhōuRǔ-chāng , 1918 μ.Χ.- 2012 μ.Χ.), ο διάσημος Κινέζος μελετητής της κλασικής λογοτεχνίας, ποιητής και καλλιγράφος, σχολίασε ότι το Σονγκ Τσι είναι ό,τι καλύτερο παρέδωσε η κινεζική ποίηση.
Περίπου 20.000 ποιήματα των ‘Τσι’ συμπεριελήφθησαν στην Πλήρη Συλλογή της Λυρικής Ποίησης της Δυναστείας των Σονγκ
Τα Δημοφιλή Ποιήματα Νέας Μορφής και το Δράμα της Δυναστείας των Γιουάν
(1271 μ.Χ. – 1368 μ.Χ., ·κινέζικα:元曲, στα ελληνικά: Γιουάν Τσού，πιν γιν: YuánQǔ, στο εξής αναφέρεται σύμφωνα με την ελληνική ορθογραφία και προφορά: Γιουάν Τσού)
Η Δυναστεία των Γιουάν (1271μ.Χ.-1368μ.Χ.), που ιδρύθηκε από τους Μογγόλους απογόνους του Τζένγκινς Χαν, ήταν η πρώτη ενωμένη δυναστεία που προέκυψε από εθνική μειονότητα στην κινεζική ιστορία. Κυβέρνησαν αυτοί για πρώτη φορά όλη την Κίνα με πρωτεύουσα το Πεκίνο.
Στην ύστερη Δυναστεία των Σονγκ, οι αστικοί πληθυσμοί έδειξαν προτίμηση στη λαϊκή μουσική. Υπήρχαν μογγολικά και τα άλλα εθνοτικά μουσικά κομμάτια που κυκλοφορούσαν ευρέως. Έτσι, το ‘Σονγκ Τσι’ απέτυχε σταδιακά να καλύψει τις ανάγκες της εποχής, με αποτέλεσμα το ‘Σονγκ Τσι’ να αντικατασταθεί σταδιακά από ένα νέο είδος, το ‘Γιουάν Τσου’, το οποίο είναι μια μορφή δημοφιλούς λογοτεχνικής δημιουργίας, κατά τη διάρκεια της Δυναστείας των Γιουάν, και αποτελείται από το ‘Σαν Τσου’ (κινέζικα:散曲,πιν γιν:Sǎnqǔ]), και το ‘Τζα τζου’(κινέζικα:杂剧,πιν γιν:Zaju).
Το ‘Σαν Τσου’ είναι ένα είδος Ποιήματος με Νέα Μορφή, που χαρακτηρίζεται από : α. το λυρικό έμμετρο ποίημα για μουσική σύνθεση, ένα νέο είδος μουσικής λογοτεχνίας β. την εκτέλεση του ποιήματος που άδεται χωρίς τη συνοδεία μουσικών οργάνων, και χωρίς δράση. Στα κινέζικα ο χαρακτήρας ‘Τσου’ σημαίνει ‘μελωδία, τραγουδάκι’, και η απόδοση του ‘Γιουάν Τσου’ στα ελληνικά είναι η ‘μελωδία της Δυναστείας των Γιουάν’ (κινέζικα:散曲,πιν γιν:Sǎnqǔ, στο εξής θα αναφέρεται ως ‘Μελωδία των Γιουάν’) γ. Το ‘Σαν Τσου’ είναι μουσικό κομμάτι και προήλθε από πολλές πηγές· δεν έχει πλοκή αν και σ’ αυτό εκφράζονται τα συναισθήματα, κάτι που στα κινέζικα ονομάζεται ‘Σαν’.
Τα έργα του ‘Σαν Τσου’ αντλούν έμπνευση από τα λαϊκά ποιήματα και τις δημοτικές μπαλάντες ή από τις ποιητικές δημιουργίες των βόρειων εθνικών μειονοτήτων, δηλαδή, των βόρειων νομάδων, μεταξύ των οποίων ήταν οι εθνικές μειονότητες των Χιτάν (契丹Khitan), τωνΝιού Τζεν ( 女真nǚ zhēn) και των Μογγόλων, οι οποίοι είχαν εισέλθει διαδοχικά στην περιοχή των κεντρικών πεδιάδων όπου ζούσε ο λαός που ανήκε στην εθνότητα των Χαν Κινέζων.
Η ‘Μελωδία των Γιουάν’ διαθέτει φυσικό και ζωντανό στυλ, έχει αυστηρό έμμετρο στίχο, το οποίο ονομάζεται το ‘Μοτίβο του Τσου’. Κάθε ‘Μοτίβο του Τσου’ έχει καθορισμένους κανόνες στη φόρμα του, τον αριθμό χαρακτήρων, τους τόνους, κ.λπ. Αν και η φόρμα είναι σταθερή, είναι ευέλικτη, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να προστεθούν διαφορετικοί χαρακτήρες στους στίχους για ισορροπία και ευφωνία.
Το δεύτερο είδος στη ‘Μελωδίας των Γιουάν’ είναι το ‘τζα τζου’ (κινέζικα:杂剧,πιν γιν:zá jù). Το ‘τζα τζου’ είναι ένα είδος τετράπρακτου δράματος. Ο χαρακτήρας ‘τζα’(κινέζικα:杂, πιν γιν:zá), στα κινέζικα έχει διάφορες σημασίες που τις παίρνει σύμφωνα με τα συμφραζόμενα, ενώ στην παρούσα περίσταση σημαίνει ‘μικτός’, δηλαδή ένα δράμα που περιλαμβάνει πολλά είδη μαζί, όπως είναι το τραγούδι, ο μονόλογος και ο χορός, αλλά και η ακροβασία και το πείραγμα, κ.λπ. (στο εξής αναφέρεται ως το ‘Δράμα του τζα’).
Η μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ της ‘Μελωδίας Σαν’ και του ‘Δράματος του τζα’ είναι ότι η πρώτη χαρακτηρίζεται από μια νέα μορφή δημοφιλούς έμμετρης ποίησης χωρίς πλοκή, ενώ το δεύτερο διαθέτει ιστορία με πλοκή και ρόλους.
Το ‘Δράμα του τζα’ είναι η πρώιμη μορφή του κινεζικού δράματος με σκηνικές παραστάσεις στο ύπαιθρο, και τα επιτεύγματα και οι επιρροές του ‘Δράματος του τζα’ στην μετέπειτα καλλιτεχνική δημιουργία είναι πολύ περισσότερα από ό,τι αυτά της ‘Μελωδίας του Σαν’.
Οι περισσότεροι από τους δραματουργούς χαρακτηρίζονται από το μη συμβατικό πνεύμα, την ψυχική δύναμη και την αποφασιστικότητα να διεκδικήσουν την ατομική ελευθερία. Μέσω των έργων τους μιλούσαν για την κοινωνική δικαιοσύνη, τον σεβασμό και την ισότητα τω ανθρώπων
Ο Γκουάν Χαν-Τσινγκ(κινέζικα:关汉卿,1234 μ.Χ. – γύρω στο 1300 μ.Χ., πιν γιν:Guān Hànqīng), ο αντιπροσωπευτικός συγγραφέας της Δυναστείας Γιουάν, μαζί με τον Τζενγκ Γκουάνγκ-ζου (κινέζικα:郑光祖,γεννήθηκε:1264μ.Χ.- Ημερομηνία του θανάτου: άγνωστη, πιν γιν :ZhèngGuāngzǔ), τον Μπαί Που(κινέζικα: 白朴,1226μ.Χ.- 1306μ.Χ.,πιν γιν: Báipǔ), τον Μα τζι-γιουάν (κινέζικα:马致远,περίπου 1251 – περίπου 1321 ή 1324,πιν γιν: Ma Zhiyuan), είναι γνωστοί ως οι τέσσερις κορυφαίοι δραματουργοί της Δυναστείας των Γιουάν. Τα έργα τους συνέβαλαν στην ανάπτυξη του ‘Δράματος του Τζα’ και είχαν σημαντικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη του κινεζικού δράματος.
Ο Γκουάν Χαν-τσινγκ υπήρξε αντιπροσωπευτικός δραματουργός της Δυναστείας των Γιουάν, και ο σπουδαίος συγγραφέας στην ιστορία της κινεζικής λογοτεχνίας και του δράματος, Είχε συνθέσει πολλά δράματα και μελωδίες, και θεωρείται ως ο πρώτος, στην ιστορία της Κίνας, επαγγελματίας δραματουργός.
Αρχικά έγραφε μόνο έργα της ‘Μελωδίας του Σαν’, με θέματα ερωτικά, ταξιδιωτικά και κοινωνικά. Αργότερα άρχισε να ασχολείται με τη σύνθεση δραμάτων. Τα έργα του έθεσαν τη βάση για την ανάπτυξη του δράματος και κατά την περίοδο της Δυναστείας των Γιουάν, αλλά και για τις επερχόμενες γενιές. Ο Γκουάν Χαν-τσινγκ έγραψε πάνω από 60 έργα, αλλά σώθηκαν μόνο 18.
Οι τέσσερις διάσημες τραγωδίες του δράματος στην Δυναστεία των Γιουάν είναι πασίγνωστες, και μέχρι σήμερα εξακολουθούν να παρουσιάζονται. Ένα από αυτά Η Ντού Ε αδικήθηκε(η άλλη απόδοση στα ελληνικά Χιονοθύελλα του Ιουνίου) είναι το έργο του Γκουάν Χαν-τσινγκ, το οποίο γνώρισε και γνωρίζει επιτυχία όχι μόνο στην Κίνα αλλά και στη Δύση. Λόγω του έργου αυτού, ο Γκουάν Χαν-τσινγκ θεωρείται ως ο Αισχύλος της Κίνας.
Η άλλη τραγωδία, που είναι φημισμένη στην Κίνα και στο εξωτερικό, είναι το δράμα Ο Ορφανός της Οικογένειας του Τζάο (κινέζικα:赵氏孤儿,πιν γιν: zhàoshì gū ér). Πρόκειται για το έργο του δραματουργού Τζι Τζιούν-σιάνγκ（κινέζικα:纪君祥πιν γιν:JiJunxiang).Τα έτη γέννησης και θανάτου του είναι άγνωστα, έζησε περίπου κατά τη βασιλεία του Κουμπλάι Χαν (1215μ.Χ.- 1294μ.Χ.)
Οι άλλες δύο διάσημες τραγωδίες είναι: το έργο Φθινόπωρο Στο Ανάκτορο Των Χαν(κινέζικα: «汉宫秋»,πιν γιν:HànGōngqiū) και το έργο Η Νυχτερινή Βροχή Πέφτει Πάνω Στα δέντρα της Παυλώνιας του Μα Τζι-γιουάν (κινέζικα:«梧桐雨»πιν γιν:wútóngyǔ) και του Μπαί Που αντιστοίχως.
Αξίζει να αναφερθούν όσα είχε δηλώσει ο Δάσκαλος Κομφούκιος: Με τα Ποιήματα μπορείς να φαντάζεσαι, μπορείς να παρατηρείς, μπορείς να είσαι με τους άλλους, μπορείς να εκφράζεις όπως πρέπει την οργή σου…. Τα ποιήματα είναι η έμπνευσή σου, οι τελετές, το στήριγμά σου, η μουσική, η ολοκλήρωσή σου.
Επομένως, η κινεζική ποίηση είναι ο πολύτιμος πνευματικός πλούτος του κινεζικού λαού，είναι η ιστορία και η καταγραφή της πνευματικής ανάπτυξης ενός έθνους από την αρχαιότητα και εξής. Ακριβώς όπως τα Ομηρικά Έπη, το διδακτικό έπος του Ησιόδου Έργα και Ημέραι, και πολλά άλλα έργα αρχαίων ελλήνων ποιητών, καταγράφουν τη λαμπρή ιστορία του αρχαίου ελληνικού λαού, η κινεζική κλασική ποίηση είναι η απεικόνιση της ιστορίας του κινεζικού έθνους, που έχει αγαπηθεί και διαβάζεται πάντα.
https://www.oanagnostis.gr/%ce%bc%ce%b9%ce%b1-%cf%83%cf%8d%ce%bd%cf%84%ce%bf%ce%bc%ce%b7-%ce%b5%ce%b9%cf%83%ce%b1%ce%b3%cf%89%ce%b3%ce%ae-%cf%83%cf%84%ce%b7%ce%bd-%ce%ba%ce%bb%ce%b1%cf%83%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%ba%ce%b9%ce%bd/?fbclid=IwAR34zZbfx-5zsjLeXG-4Be7T6asZp0SnJoe5Yin2LYypLSXd-Pu8jg1-kJs
(επιμέλεια: Χρύσα Σπυροπούλου)
Η ποίηση θεωρείται ως η αποτύπωση και η υψηλότερη έκφραση ενός εθνικού πολιτισμού. Η αρχαία κινεζική λογοτεχνία διακρίνεται για τα εξαιρετικά δείγματα στην ποίηση.
Η ανάπτυξη της κλασικής κινεζικής ποίησης εκτείνεται σε τρεις χιλιάδες χρόνια και χαρακτηρίζεται από τις επτά λογοτεχνικές της μορφές. Αυτές οι επτά λογοτεχνικές μορφές είναι οι ακόλουθες:
- Το Βιβλίο των Τραγουδιών
- Οι Ελεγείες του Νότου
- Το Έμμετρο Περιγραφικό Πεζογράφημα της Δυναστείας των Χαν
- Τα Δημοτικά Τραγούδια και Η Μπαλάντα της Δυναστείας των Χαν
- Η ποίηση της Δυναστείας τωνΤανγκ
- Η Ιαμβική Λυρική Ποίηση της Δυναστείας των Σονγκ
- Τα Δημοφιλή Ποιήματα Νέας Μορφής και το Δράμα της Δυναστείας των Γιουάν
Αυτό το άρθρο είναι μια επισκόπηση της κλασικής κινεζικής ποίησης με χρονολογική σειρά.
Πρώτο Μέρος
Το Βιβλίο των Τραγουδιών1
-
- 11. π.Χ.- 6.π.Χ.
- κινέζικα: 诗经, προφορά στα ελληνικά: Σι Τζινγκ, πιν γιν: Shī Jīng
- στο εξής αναφέρεται σύμφωνα με την ελληνική ορθογραφία και προφορά: «Σι Τζινγκ»
- Μια νέα γυναίκα διαβάζει το «Σι Τζινγκ»
Οι στιχουργοί του «Σι Τζινγκ» είναι ανώνυμοι. Οι μεταγενέστεροι πιστεύουν ότι τα περισσότερα από τα ποιήματα «Σι Τζινγκ» συλλέχθηκαν από τον Υιν Τζι-φου (852 π.Χ. – π.Χ. 775 π.Χ., κινέζικα尹吉甫, πιν γιν:Yǐn Jí- fǔ), τον γνωστό ως «πατριάρχη της αρχαίας κινεζικής ποίησης», και το βιβλίο γράφτηκε από τον Κομφούκιο.
Λέγεται ότι αξιωματικοί ανέλαβαν να συλλέγουν τα ποιήματα, κάθε άνοιξη. Έτσι, κουνώντας το κουδούνι με μια ξύλινη κλακέτα πήγαιναν παντού για να συλλέξουν τα λαϊκά τραγούδια και τις μπαλάντες που αντικατόπτριζαν τις χαρές και τις θλίψεις των απλών ανθρώπων. Μετά από την ταξινόμηση των ποιημάτων που συνέλεγαν, στη συνέχεια τα παρέδιδαν στον επίσημο μουσικό συνθέτη, που ήταν υπεύθυνος για τη μουσική επένδυση. Και αργότερα τα χρησιμοποιούσαν σε παραστάσεις για να τραγουδηθούν μπροστά στους αυτοκράτορες των Τζοού. Ενδιαφέρον είχαν όχι μόνο εξ αιτίας της μουσικής πρωτοτυπίας, αλλά και της θεματικής που αφορούσε στην πολιτική και την άσκηση της εξουσίας.
Η συντακτική δομή των ποιημάτων του «Σι Τζινγκ» βασίζεται σε στίχους τεσσάρων χαρακτήρων και κάθε στροφή αποτελείται από τέσσερις στίχους, μεταξύ των οποίων ενίοτε αναμιγνύονται στίχοι με δύο έως οκτώ χαρακτήρες.
Τα ποιήματα σε στίχους τεσσάρων χαρακτήρων σε δύο χρόνους έχουν έντονο ρυθμό και είναι η βασική μονάδα που αποτελεί το αρμονικό μέτρο του «Σι Τζινγκ». Στη δομή, η μορφή του ρεφρέν και της επωδού χρησιμοποιείται επανειλημμένα για να ενισχύσει το λυρικό αποτέλεσμα.
Στη μορφή, τα ποιήματα του «Σι Τζινγκ» χαρακτηρίζονται από τη συνεχή χρήση της παρήχησης με διπλό τόνο, για να δημιουργηθεί ευχάριστη ατμόσφαιρα. Η δομή του λόγου, δηλαδή, το ρεφρέν και η επωδός που χρησιμοποιούνται στους στίχους του «Σι Τζινγκ» διευκολύνει κατά πολύ την απαγγελία με την επανάληψη της ίδιας μελωδίας.
Σύμφωνα με τις ανάγκες της απαγγελίας των ποιημάτων, η μορφή της ομοιοκαταληξίας του «Σι Τζινγκ» χρησιμοποιείται συχνά και ποικίλει από στίχο σε στίχο, ενώ η πιο κοινή μορφή της είναι η χρήση της ρίμας.
Επιπλέον, μερικά ποιήματα του «Σι Τζινγκ» ομοιοκαταληκτούν σε κάθε στίχο, ορισμένα στίχο παρά στίχο και μερικά άλλα στη μέση του στίχου.
Τα κύρια καλλιτεχνικά χαρακτηριστικά του «Σι Τζινγκ» αντικατοπτρίζονται στην τεχνική του έκφραση με τα «Φου», «Μπι» και «Σινγκ», τα οποία χρησιμοποιούνταν κατά πολύ στο «Σι Τζινγκ» και είχαν ασκήσει μεγάλη επιρροή στη δημιουργία της ποίησης αργότερα.
Ας εξηγήσουμε τι σημαίνουν οι τρεις κινεζικοί χαρακτήρες «Φου»2, «Μπι» και «Σινγκ».
Το «Φου4» (κινέζικα:赋,πιν γιν: fù) είναι ένα λογοτεχνικό μετρικό ύφος στην αρχαία Κίνα. Το ύφος αυτό συναντάται στο είδος που βρίσκεται μεταξύ της ποίησης και της πεζογραφίας, είναι παρόμοιο με τα ποίημα σε πεζό λόγο-πεζοποίημα-, το οποίο εμφανίζεται αργότερα. Το «Φου4»τονίζει τη λογοτεχνική κομψότητα και το μέτρο, και τονίζει την αφηγηματική και ποιητική περιγραφή στο τοπίο, ενώ συγχρόνως, εκφράζονται τα συναισθήματα του ποιητή.
Το «Μπι» (κινέζικα:比, πιν-γιν: bǐ) σημαίνει «μεταφορά» στα κινέζικα, και η χρήση του στο «Σι Τζινγκ» είναι εύστοχη, ζωηρή και βαθιά. Για παράδειγμα, μια ερωτευμένη κοπέλα είναι ο ιβίσκος, ενώ ο άρχοντας ήταν τόσο άπληστος που έμοιαζε με μεγάλο αρουραίο και τόσο άσχημος που έμοιαζε με βάτραχο, τόσο πονηρός σαν αλεπού,κ.λπ.
Το «Σινγκ» (κινέζικα:兴, πιν-γιν:Xing), ως μια από τις κύριες τεχνικές έκφρασης, χρησιμοποιεί τα αντικειμένα/πράγματα άλλου είδους ως την αρχή ή το πρελούδιο ενός ποιήματος, το οποίο προκαλεί τη συσχέτιση των σκέψεων για να δημιουργήσει τη λυρική διάθεση και το συναισθηματικό χρωματισμό.
Η επιτυχής εφαρμογή των τεχνικών «Φου4», «Μπι» και «Σινγκ» είναι ένας από τους σημαντικούς λόγους για το υψηλό καλλιτεχνικό επίτευγμα του «Σι Τζινγκ».
Το «Σι Τζινγκ» είναι ποιήματα μουσικής τα οποία χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: το «Φενγκ», το «Για» και το «Σονγκ», ανάλογα με τα χαρακτηριστικά των μελωδιών.
Το «Φενγκ» (κινέζικα: «风»,
πιν-γιν:fēng), αν και σημαίνει «άνεμος», στο «Σι Τζινγκ» δεν έχει καμιά
σχέση με τον «άνεμο». Η αρχική έννοια του «Φενγκ» αναφέρεται στις
τοπικές παραδόσεις, δηλαδή τα ήθη και τα έθιμα μιας περιοχής ή ενός
χωριού, ενώ στο «Σι Τζινγκ», το «Φενγκ» αναφέρεται στα τοπικά τραγούδια
τα οποία είχαν συλλεχθεί από τα 15 διαφορετικά κρατίδια και τις
περιοχές. Τα 160 δημοτικά τραγούδια, τα οποία εκφράζουν τα συναισθήματα
του λαού για την αγάπη προς τα μέλη της οικογένειας, την νοσταλγία των
στρατιωτών που πάνε να πολεμήσουν, τα παράπονα και τον θυμό και την
αντίσταση των εργαζομένων κατά της καταπίεσης και του εκφοβισμού,κ.λπ.Στο «Φενγκ» συχνά χρησιμοποιούνταν οι παρηχήσεις, τα ρεφρέν για τη χρήση της επανάληψης στην απαγγελία. Τα κεφάλαια σ’ ένα ποίημα έχουν συχνά μόνο λίγους στίχους, τα οποία τραγουδήθηκαν με τη φόρμα του ρεφρέν κατά την απαγγελία για να δημιουργηθεί δυνατή και συγκινητική ατμόσφαιρα.
Από το περιεχόμενο μπορούμε να πούμε ότι το «Φενγκ» απεικονίζει την καθημερινή ζωή και τα συναισθήματα της κατώτερης τάξης της κοινωνίας της Δυναστείας των Τζοού, αν και περιλαμβάνονται και ποιήματα επικά, σατυρικά, ερωτικά, και με μπαλλάντες και ωδές. Ως εκ τούτου, το «Φενγκ» θεωρείται ως η πεμπτουσία του «Σι Τζινγκ» και η πηγή της κινεζικής ρεαλιστικής ποίησης.
Το «Για» (κινέζικα«雅», πιν γιν: yǎ ) σημαίνει «καλαισθησία». Από την άποψη του στυλ, τα τραγούδια του «Για» φαίνονται σοβαρά και προκαλούν γαλήνη, ενώ διαθέτουν τα χαρακτηριστικά της κλασικής καλαισθησίας. Το «Για» είναι η μουσική που απεικονίζει την αριστοκρατική τάξη και θεωρείται ως η «Επίσημη νότα», είναι η τυποποιημένη και παραδειγματική μουσική, και διακρίνεται από το «Φενγκ» που έχει τοπικό και λαϊκό χρώμα. Το «Για» χρησιμοποιήθηκε για τα επίσημα Συμπόσια.
Το «Για» περιλαμβάνει 105 τραγούδια. Σύμφωνα με τις νότες της μουσικής, το «Για» χωρίζεται σε «Μέγα-Για» με 31 τραγούδια και «Μικρό-Για» με 74 τραγούδια, συνολικά 105 τραγούδια. Εκτός από ένα μικρό αριθμό δημοτικών τραγουδιών στο «Μικρό-Για», τα περισσότερα από αυτά είναι έργα ευγενών και λογίων.
Τα θέματα του «Για» αναφέρονται στις παραδόσεις των Τζοού. Τα τραγούδια επαινούν ή κάνουν κριτική σε πολιτκά ζητήματα, ειρωνεύονται την κακή διακυβέρνηση, ενώ λίγα εκφράζουν τα προσωπικά συναισθήματα. Πάντως κανένα δεν μιλάει για τον έρωτα.
Το «Σονγκ»(κινέζικα:颂, πιν-γιν: sòng) σημαίνει «εγκώμιο», «πανηγυρικός λόγος», έννοια που είναι σύμφωνη με αυτήν του «Σονγκ» στο «Σι Τζινγκ». Το «Σονγκ» στο «Σι Τζινγκ» είναι ένα είδος ωδής που τραγουδιόταν στον ναό των προγόνων ή το μέγαρο. Και σ’ αυτό εγκωμιάζεται η μεγαλειώδης συνεισφορά και οι αρετές των προγόνων.
Το «Σονγκ»τραγουδιότανε στις τελετές λατρείας όταν οι ευγενείς έκαναν τελετές προς τους προγόνους τους στο οικογενειακό μέγαρο, κατά τις οποίες εγκωμίαζαν τα επιτεύγματα και τις αρετές των προγόνων τους με τη συνοδεία χορού.
Τα ποιήματά του «Σονγκ» χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: το «Σονγκ των Τζοού» με 31 τραγούδια, το «Σονγκ των Λου» με 4 τραγούδια, το «Σονγκ των Σανγκ» με 5 τραγούδια, συνολικά 40 τραγούδια. Όλα είναι μουσικά έργα γραμμένα από τους ευγενείς λογίους.
Μέσω των περιγραφών στα ποιήματά του «Σονγκ», σήμερα εμείς μπορούμε να ξέρουμε σχεδόν ολόκληρη τη διαδικασία μιας θρησκευτικής τελετής εκείνης της εποχής. Για παράδειγμα, η διαδικασία μιας τελετής θυσίας, στην πρώιμη της Δυναστείας των Σανγκ, ήταν απλούστερη, αλλά στην αρχή της Δυναστείας των Τζοού ήταν πολύ περίπλοκη. Από την άποψη αυτή, το «Σονγκ» έχει μεγάλη αξία στη διερεύνηση της πρώιμης ιστορίας της θρησκείας και της κοινωνικής κατάστασης στην αρχαία Κίνα.
Η πλήρης έκδοση του «Σι Τζινγκ»
Με το ζωηρό και πλούσιο περιεχόμενο, το «Σι Τζινγκ» αντανακλά την εργασία και την αγάπη, τον πόλεμο και την αγγαρεία, την καταπίεση και την αντίσταση, τα έθιμα και τον γάμο, τη λατρεία στους προγόνους και την προτίμηση των ανθρώπων να παίρνουν μέρος στα συμπόσια. Αναφέρεται ακόμα και σε αστρονομικά φαινόμενα, σε τοπία, στα ζώα, τα φυτά. Είναι ο καθρέφτης της καθημερινής ζωής στη Δυναστεία των Τζοού.
Δεύτερο Μέρος
Μετά το Βιβλίο των Τραγουδιών που είδαμε στο Α’ Μέρος ακολουθούν Οι Ελεγείες του Νότου ή Τα Τραγούδια του Νότου. Πρόκειται για την περίοδο 475π.Χ.-221 π. Χ., την περίοδο των Μαχομένων Βασιλείων. Η εν λόγω ανθολογία είναι το πρώτο δείγμα ρομαντικής ποίησης στην Κίνα. Σημαντική θέση έχoυν Το Έμμετρο Περιγραφικό Πεζογράφημα της Δυναστείας των Χαν, από το 202π.Χ.-220 μ. Χ., Τα Λαϊκά Τραγούδια και οι Μπαλάντες της Δυναστείας των Χαν από το 112 π. Χ. -7 π. Χ. Η ποίηση της Δυναστείας των Τανγκ χαρακτηρίζεται για την ομοιοκαταληξία και το μέτρο, ενώ η Ιαμβική Λυρική Ποίηση της Δυναστείας των Σονγκ, καλύπτει την περίοδο από το 960 μ.Χ. έως το 1129 μ. Χ.Η Ιαμβική Λυρική Ποίηση της Δυναστείας των Σονγκ (960 μ. Χ. –1129 μ. Χ.)
- κινέζικα: 宋词, προφορά στα κινέζικα: Σονγκ Τσι πιν γιν: Sòng Cí
- στο εξής αναφέρεται σύμφωνα με την ελληνική ορθογραφία και προφορά: Σονγκ Τσι
Η Ιαμβική Λυρική Ποίηση της Δυναστείας των Σονγκ είναι ένα νέο είδος ποίησης, το οποίο εμφανίστηκε την περίοδο της Δυναστείας των Χαν, διαμορφώθηκε στη δυναστεία των Τανγκ και επικράτησε στη Δυναστεία των Σονγκ. Υπήρξε το υψηλότερο λογοτεχνικό επίτευγμα κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Σονγκ.
Το Σονγκ Τσι και το Τανγκ Σι θεωρούνται ως τα δύο θαύματα στα Κινεζικά Γράμματα.
Εκείνη την εποχή, η μουσική των διαφόρων εθνοτικών ομάδων, που εισήχθησαν από τη δυτική περιφέρεια της Κίνας, ενσωματώθηκε στην αρχική κινεζική μουσική που κυριαρχούσε τότε στις κεντρικές πεδιάδες της Κίνας, με αποτέλεσμα τα ‘τετράστιχα ή οχτάστιχα έμμετρα ποιήματά’ της Δυναστείας των Ταγνκ να μην μπορούν πια να προσαρμοστούν στις νέες μορφές ποίησης. Έτσι, σταδιακά διαμορφώθηκε ένα νέο είδος έμμετρων ποιημάτων με σύντομους και με μακροσκελείς στίχους. Δημιουργήθηκε κατ’ αυτόν τον τρόπο μια πιο ζωντανή μορφή που ονομάζεται «Τσι». Το «Τσι» χαρακτηρίζεται από το εξωτικό χρώμα, την κλιμακωτή χάρη και κομψότητα καθώς και την ομοιοκαταληξία.
Σήμερα στα κινεζικά ο όρος ‘Τσι’ σημαίνει ‘λέξη’, ενώ στη Δυναστεία των Σογνκ είχε εντελώς άλλη σημασία, εφόσον προσδιόριζε ένα συγκεκριμένο ποιητικό είδος τραγουδιού. Το κάθε ‘Τσι’ αποδιδόταν με καθορισμένη μελωδία, και γι’ αυτό, άλλωστε, το ‘Τσι’ αντιπροσωπεύει τη λυρική ποίηση.
Το κάθε ‘Τσι’ έχει τη δική του ονομασία βάσει της μορφής, η οποία καθορίζει τον τύπο τονικότητας και την ομοιοκαταληξία. Κάθε μορφή ή μελωδία ονομάζεται ‘Τσι Πάει’. Έτσι, στην πραγματικότητα, το κάθε «Τσι Πάει» είναι μια ανεξάρτητη μουσική φόρμα, έχει, δηλαδή, τη δική του καθορισμένη μελωδία.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό του ‘Σονγκ Τσι’ είναι ότι το όνομα του ‘Τσι Πάει’ δεν σχετίζεται με το περιεχόμενο του ‘Τσι’(λυρικό ποίημα). Για παράδειγμα, ένα λυρικό ποίημα έχει το ‘Τσι Πάει’ με τον τίτλο «Ντι Λιάν Χουά»(κινέζικα:«蝶恋花»,πιν γιν:Dié LiànHuā, στα ελληνικά: Οι πεταλούδες αγαπούν τα λουλούδια), αλλά το περιεχόμενό του δεν έχει καμία σχέση ούτε με πεταλούδες ούτε με λουλούδια. Το ίδιο συμβαίνει και με το άλλο ποίημα που έχει το ‘Τσι Πάει’ με τον τίτλο «Γιού Με Ρεν»(κινέζικα: «虞美人», πιν γιν:Yú MěiRén, στα ελληνικά: Η Καλλονή Γιού),ενώ καμία καλλονή δεν υπάρχει στο ποίημα. Γενικά υπάρχουν περισσότεροι από 800 τίτλοι στο ‘Σονγκ Τσι’, και το κάθε ένα έχει άλλο ‘Τσι Πάει’, δηλαδή άλλο περιεχόμενο.
Ως εκ τούτου, για να δείξουν το διαφορετικό περιεχόμενο των δικών τους ‘Τσι’ (λυρικών ποιημάτων), οι στιχουργοί συνήθιζαν να προσθέτουν ένα άλλο τίτλο του θέματος κάτω από το ‘Τσι Πάει’ ή να γράφουν μια μικρή εισαγωγή.
Λόγω της ποικιλίας του στυλ του ‘Σονγκ Τσι’, κατά τη διάρκεια της Δυναστείας των Σονγκ, αναπτύχθηκαν οι δύο μεγάλες σχολές: η Σχολή της Μεγαλοψυχίας και της Ελευθερίας (κινέζικα: 豪放派, προφορά στα ελληνικά: Χάο Φανγκ Πάει, πιν γιν:háo fang pài), που χαρακτηρίζεται από την τάση να δείχνουν την φιλοδοξία τους οι ποιητές. Οι εκπρόσωποί της είναι ο Σου Σι(κινέζικα:苏轼, πιν γιν: Sū Shì , 1037μ.Χ. – 1101μ.Χ,), ο Σιν Τσιτζι (κινέζικα:辛弃疾, πιν γιν: Xin Qi-ji ,1140μ.Χ.-1207μ.Χ.,). Η άλλη Σχολή ονομάζεται του Ευφημισμού και της Ηπιότητας (κινέζικα:委婉派Γιουέν Γιουάν Πάει,πιν γιν: Wěi wǎn Pài), η οποία χαρακτηρίζεται από την έκφραση του συναισθήματος, και οι εκπρόσωποί της είναι: η Λι Τσινγκ-τζάο (κινέζικα:李清照, πιν γιν: Lǐ Qīngzhào ,1084μ.Χ.-1155μ.Χ.,), η πιο διάσημη ποιήτρια της Δυναστείας των Σονγκ, ο Λι Γιού(κινέζικα:李煜, πιν γιν: Lǐ Yù,937μ.Χ.―978 μ.Χ.), ο Ου-γιάνγκ Σιού(κινέζικα:欧阳修,πιν γιν : Ōu-yángXiū, 1007μ.Χ. – 1072 μ.Χ.)，κ.ά. Ένα δείγμα:
Κατά πόσο θα εμφανιστεί η πανσέληνος;
Με το κύπελλο στο χέρι, ρωτώ τον ουρανό.
Κατά τη διάρκεια της Δυναστείας των Σονγκ, το εμπόριο αναπτύχθηκε και η αστική ευημερία συνεχίστηκε, ενώ ο αστικός πληθυσμός όλο και μεγάλωνε. Έτσι, το ‘Σονγκ Τσι’, που ήταν λυρικό ποίημα, είχε προσαρμοστεί περισσότερο στις προτιμήσεις των λογίων και εκείνων που αγαπούσαν την ποίηση.
Το ‘Σονγκ Τσι’ δεν παρουσίαζε αυστηρούς έμμετρους κανόνες και το μέγεθός των στίχων και χαρακτήρων ήταν μικρό, με αποτέλεσμα ο λαός να μπορεί να εκφράσει τα συναισθήματά του. Γι’ αυτό αναπτύχθηκε σταδιακά, και έγινε η κυρίαρχη τάση.
Ο Τζόου Ρου-τσανγκ(κινέζικα:周汝昌, πιν γιν:ZhōuRǔ-chāng , 1918 μ.Χ.- 2012 μ.Χ.), ο διάσημος Κινέζος μελετητής της κλασικής λογοτεχνίας, ποιητής και καλλιγράφος, σχολίασε ότι το Σονγκ Τσι είναι ό,τι καλύτερο παρέδωσε η κινεζική ποίηση.
Περίπου 20.000 ποιήματα των ‘Τσι’ συμπεριελήφθησαν στην Πλήρη Συλλογή της Λυρικής Ποίησης της Δυναστείας των Σονγκ
Τα Δημοφιλή Ποιήματα Νέας Μορφής και το Δράμα της Δυναστείας των Γιουάν
(1271 μ.Χ. – 1368 μ.Χ., ·κινέζικα:元曲, στα ελληνικά: Γιουάν Τσού，πιν γιν: YuánQǔ, στο εξής αναφέρεται σύμφωνα με την ελληνική ορθογραφία και προφορά: Γιουάν Τσού)
Η Δυναστεία των Γιουάν (1271μ.Χ.-1368μ.Χ.), που ιδρύθηκε από τους Μογγόλους απογόνους του Τζένγκινς Χαν, ήταν η πρώτη ενωμένη δυναστεία που προέκυψε από εθνική μειονότητα στην κινεζική ιστορία. Κυβέρνησαν αυτοί για πρώτη φορά όλη την Κίνα με πρωτεύουσα το Πεκίνο.
Στην ύστερη Δυναστεία των Σονγκ, οι αστικοί πληθυσμοί έδειξαν προτίμηση στη λαϊκή μουσική. Υπήρχαν μογγολικά και τα άλλα εθνοτικά μουσικά κομμάτια που κυκλοφορούσαν ευρέως. Έτσι, το ‘Σονγκ Τσι’ απέτυχε σταδιακά να καλύψει τις ανάγκες της εποχής, με αποτέλεσμα το ‘Σονγκ Τσι’ να αντικατασταθεί σταδιακά από ένα νέο είδος, το ‘Γιουάν Τσου’, το οποίο είναι μια μορφή δημοφιλούς λογοτεχνικής δημιουργίας, κατά τη διάρκεια της Δυναστείας των Γιουάν, και αποτελείται από το ‘Σαν Τσου’ (κινέζικα:散曲,πιν γιν:Sǎnqǔ]), και το ‘Τζα τζου’(κινέζικα:杂剧,πιν γιν:Zaju).
Το ‘Σαν Τσου’ είναι ένα είδος Ποιήματος με Νέα Μορφή, που χαρακτηρίζεται από : α. το λυρικό έμμετρο ποίημα για μουσική σύνθεση, ένα νέο είδος μουσικής λογοτεχνίας β. την εκτέλεση του ποιήματος που άδεται χωρίς τη συνοδεία μουσικών οργάνων, και χωρίς δράση. Στα κινέζικα ο χαρακτήρας ‘Τσου’ σημαίνει ‘μελωδία, τραγουδάκι’, και η απόδοση του ‘Γιουάν Τσου’ στα ελληνικά είναι η ‘μελωδία της Δυναστείας των Γιουάν’ (κινέζικα:散曲,πιν γιν:Sǎnqǔ, στο εξής θα αναφέρεται ως ‘Μελωδία των Γιουάν’) γ. Το ‘Σαν Τσου’ είναι μουσικό κομμάτι και προήλθε από πολλές πηγές· δεν έχει πλοκή αν και σ’ αυτό εκφράζονται τα συναισθήματα, κάτι που στα κινέζικα ονομάζεται ‘Σαν’.
Τα έργα του ‘Σαν Τσου’ αντλούν έμπνευση από τα λαϊκά ποιήματα και τις δημοτικές μπαλάντες ή από τις ποιητικές δημιουργίες των βόρειων εθνικών μειονοτήτων, δηλαδή, των βόρειων νομάδων, μεταξύ των οποίων ήταν οι εθνικές μειονότητες των Χιτάν (契丹Khitan), τωνΝιού Τζεν ( 女真nǚ zhēn) και των Μογγόλων, οι οποίοι είχαν εισέλθει διαδοχικά στην περιοχή των κεντρικών πεδιάδων όπου ζούσε ο λαός που ανήκε στην εθνότητα των Χαν Κινέζων.
Η ‘Μελωδία των Γιουάν’ διαθέτει φυσικό και ζωντανό στυλ, έχει αυστηρό έμμετρο στίχο, το οποίο ονομάζεται το ‘Μοτίβο του Τσου’. Κάθε ‘Μοτίβο του Τσου’ έχει καθορισμένους κανόνες στη φόρμα του, τον αριθμό χαρακτήρων, τους τόνους, κ.λπ. Αν και η φόρμα είναι σταθερή, είναι ευέλικτη, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να προστεθούν διαφορετικοί χαρακτήρες στους στίχους για ισορροπία και ευφωνία.
Το δεύτερο είδος στη ‘Μελωδίας των Γιουάν’ είναι το ‘τζα τζου’ (κινέζικα:杂剧,πιν γιν:zá jù). Το ‘τζα τζου’ είναι ένα είδος τετράπρακτου δράματος. Ο χαρακτήρας ‘τζα’(κινέζικα:杂, πιν γιν:zá), στα κινέζικα έχει διάφορες σημασίες που τις παίρνει σύμφωνα με τα συμφραζόμενα, ενώ στην παρούσα περίσταση σημαίνει ‘μικτός’, δηλαδή ένα δράμα που περιλαμβάνει πολλά είδη μαζί, όπως είναι το τραγούδι, ο μονόλογος και ο χορός, αλλά και η ακροβασία και το πείραγμα, κ.λπ. (στο εξής αναφέρεται ως το ‘Δράμα του τζα’).
Η μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ της ‘Μελωδίας Σαν’ και του ‘Δράματος του τζα’ είναι ότι η πρώτη χαρακτηρίζεται από μια νέα μορφή δημοφιλούς έμμετρης ποίησης χωρίς πλοκή, ενώ το δεύτερο διαθέτει ιστορία με πλοκή και ρόλους.
Το ‘Δράμα του τζα’ είναι η πρώιμη μορφή του κινεζικού δράματος με σκηνικές παραστάσεις στο ύπαιθρο, και τα επιτεύγματα και οι επιρροές του ‘Δράματος του τζα’ στην μετέπειτα καλλιτεχνική δημιουργία είναι πολύ περισσότερα από ό,τι αυτά της ‘Μελωδίας του Σαν’.
Οι περισσότεροι από τους δραματουργούς χαρακτηρίζονται από το μη συμβατικό πνεύμα, την ψυχική δύναμη και την αποφασιστικότητα να διεκδικήσουν την ατομική ελευθερία. Μέσω των έργων τους μιλούσαν για την κοινωνική δικαιοσύνη, τον σεβασμό και την ισότητα τω ανθρώπων
Ο Γκουάν Χαν-Τσινγκ(κινέζικα:关汉卿,1234 μ.Χ. – γύρω στο 1300 μ.Χ., πιν γιν:Guān Hànqīng), ο αντιπροσωπευτικός συγγραφέας της Δυναστείας Γιουάν, μαζί με τον Τζενγκ Γκουάνγκ-ζου (κινέζικα:郑光祖,γεννήθηκε:1264μ.Χ.- Ημερομηνία του θανάτου: άγνωστη, πιν γιν :ZhèngGuāngzǔ), τον Μπαί Που(κινέζικα: 白朴,1226μ.Χ.- 1306μ.Χ.,πιν γιν: Báipǔ), τον Μα τζι-γιουάν (κινέζικα:马致远,περίπου 1251 – περίπου 1321 ή 1324,πιν γιν: Ma Zhiyuan), είναι γνωστοί ως οι τέσσερις κορυφαίοι δραματουργοί της Δυναστείας των Γιουάν. Τα έργα τους συνέβαλαν στην ανάπτυξη του ‘Δράματος του Τζα’ και είχαν σημαντικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη του κινεζικού δράματος.
Ο Γκουάν Χαν-τσινγκ υπήρξε αντιπροσωπευτικός δραματουργός της Δυναστείας των Γιουάν, και ο σπουδαίος συγγραφέας στην ιστορία της κινεζικής λογοτεχνίας και του δράματος, Είχε συνθέσει πολλά δράματα και μελωδίες, και θεωρείται ως ο πρώτος, στην ιστορία της Κίνας, επαγγελματίας δραματουργός.
Αρχικά έγραφε μόνο έργα της ‘Μελωδίας του Σαν’, με θέματα ερωτικά, ταξιδιωτικά και κοινωνικά. Αργότερα άρχισε να ασχολείται με τη σύνθεση δραμάτων. Τα έργα του έθεσαν τη βάση για την ανάπτυξη του δράματος και κατά την περίοδο της Δυναστείας των Γιουάν, αλλά και για τις επερχόμενες γενιές. Ο Γκουάν Χαν-τσινγκ έγραψε πάνω από 60 έργα, αλλά σώθηκαν μόνο 18.
Οι τέσσερις διάσημες τραγωδίες του δράματος στην Δυναστεία των Γιουάν είναι πασίγνωστες, και μέχρι σήμερα εξακολουθούν να παρουσιάζονται. Ένα από αυτά Η Ντού Ε αδικήθηκε(η άλλη απόδοση στα ελληνικά Χιονοθύελλα του Ιουνίου) είναι το έργο του Γκουάν Χαν-τσινγκ, το οποίο γνώρισε και γνωρίζει επιτυχία όχι μόνο στην Κίνα αλλά και στη Δύση. Λόγω του έργου αυτού, ο Γκουάν Χαν-τσινγκ θεωρείται ως ο Αισχύλος της Κίνας.
Η άλλη τραγωδία, που είναι φημισμένη στην Κίνα και στο εξωτερικό, είναι το δράμα Ο Ορφανός της Οικογένειας του Τζάο (κινέζικα:赵氏孤儿,πιν γιν: zhàoshì gū ér). Πρόκειται για το έργο του δραματουργού Τζι Τζιούν-σιάνγκ（κινέζικα:纪君祥πιν γιν:JiJunxiang).Τα έτη γέννησης και θανάτου του είναι άγνωστα, έζησε περίπου κατά τη βασιλεία του Κουμπλάι Χαν (1215μ.Χ.- 1294μ.Χ.)
Οι άλλες δύο διάσημες τραγωδίες είναι: το έργο Φθινόπωρο Στο Ανάκτορο Των Χαν(κινέζικα: «汉宫秋»,πιν γιν:HànGōngqiū) και το έργο Η Νυχτερινή Βροχή Πέφτει Πάνω Στα δέντρα της Παυλώνιας του Μα Τζι-γιουάν (κινέζικα:«梧桐雨»πιν γιν:wútóngyǔ) και του Μπαί Που αντιστοίχως.
Αξίζει να αναφερθούν όσα είχε δηλώσει ο Δάσκαλος Κομφούκιος: Με τα Ποιήματα μπορείς να φαντάζεσαι, μπορείς να παρατηρείς, μπορείς να είσαι με τους άλλους, μπορείς να εκφράζεις όπως πρέπει την οργή σου…. Τα ποιήματα είναι η έμπνευσή σου, οι τελετές, το στήριγμά σου, η μουσική, η ολοκλήρωσή σου.
Επομένως, η κινεζική ποίηση είναι ο πολύτιμος πνευματικός πλούτος του κινεζικού λαού，είναι η ιστορία και η καταγραφή της πνευματικής ανάπτυξης ενός έθνους από την αρχαιότητα και εξής. Ακριβώς όπως τα Ομηρικά Έπη, το διδακτικό έπος του Ησιόδου Έργα και Ημέραι, και πολλά άλλα έργα αρχαίων ελλήνων ποιητών, καταγράφουν τη λαμπρή ιστορία του αρχαίου ελληνικού λαού, η κινεζική κλασική ποίηση είναι η απεικόνιση της ιστορίας του κινεζικού έθνους, που έχει αγαπηθεί και διαβάζεται πάντα.
https://www.oanagnostis.gr/%ce%bc%ce%b9%ce%b1-%cf%83%cf%8d%ce%bd%cf%84%ce%bf%ce%bc%ce%b7-%ce%b5%ce%b9%cf%83%ce%b1%ce%b3%cf%89%ce%b3%ce%ae-%cf%83%cf%84%ce%b7%ce%bd-%ce%ba%ce%bb%ce%b1%cf%83%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%ba%ce%b9%ce%bd/?fbclid=IwAR34zZbfx-5zsjLeXG-4Be7T6asZp0SnJoe5Yin2LYypLSXd-Pu8jg1-kJs
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου