HENRI MICHAUX
Né à Namur en 1899
Décédé à Paris en 1984
Βέλγος ζωγράφος και ποιητής
Το εικαστικό και ποιητικό έργο του Henri Michaux είναι μια μαρτυρία για τα πραγματικά ή τα φανταστικά του ταξίδια, τα όνειρα ή τις παραισθήσεις του. Μέχρι το θάνατό του, σε ηλικία ογδόντα πέντε χρόνων, πήρε αμέτρητες φορές το πλοίο και το τρένο, μετακινήθηκε από ξενοδοχείο σε ξενοδοχείο, αγάπησε πολλές γυναίκες, σύναψε δυνατές φιλίες, ερεύνησε τα πλήθη και τη φύση. Με την έντονη περιέργεια που χαρακτηρίζει τον ζωγράφο και τον ποιητή που κουβαλάει μέσα του, ο Michaux δεν παύει να παρακολουθεί τον εαυτό του και τον κόσμο. «Γράφω για να διασχίσω τον εαυτό μου. Ζωγραφίζω, συνθέτω, γράφω: για να διασχίσω τον εαυτό μου. Αυτή είναι η περιπέτεια της ύπαρξής μου», δηλώνει στα Περάσματα (Passages, 1950). Ολόκληρο το έργο του ποιητή Michaux ουσιαστικά αποτελεί ένα επικίνδυνο ταξίδι σ’ αυτό που ονομάζει «εσωτερικός
χώρος». Είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά του στοιχεία να μας μιλά για τον άνθρωπο, δηλαδή για μας τους ίδιους, σαν να μας μιλά για ένα τοπίο που θέλει να εξερευνήσει, για ένα τοπίο, του οποίου η φαινομενική σταθερότητα κρύβει έναν ανυπόφορο εσωτερικό διχασμό:
(…) Je voudrais vous reparler de la mer. Mais il reste l’embarras. Les ruisseaux avancent ; mais elle, non. Ecoutez, ne vous fâchez pas, je vous le jure, je ne songe pas à vous tromper. Elle est comme ça. Pour fort qu’elle s’agite, elle s’arrête devant un peu de sable. C’est une grande embarrassée. Elle voudrait sûrement avancer, mais le fait est là.
Plus tard peut-être, un jour elle avancera.
In Je vous écris d’un pays lointain (1938)
(…) Θα ήθελα να σας ξαναμιλήσω για τη θάλασσα, αλλά διστάζω. Τα ρυάκια προχωράνε, η θάλασσα όμως όχι. Ακούστε με και μη θυμώσετε. Σας ορκίζομαι. Δεν σκέφτηκα να σας εξαπατήσω. Έτσι είναι αυτή. Παρ’ όλο που ταράσσεται δυνατά, μόλις βρεθεί μπρος σε λίγη άμμο υποχωρεί. Είναι φοβερά συνεσταλμένη. Σίγουρα θα ήθελε πολύ να προχωρήσει, μα δεν τολμά.
Ίσως αργότερα, κάποια μέρα το αποφασίσει.
Από το Σας γράφω από μια μακρινή χώρα
Οι περισσότεροι τίτλοι των έργων του Michaux φέρουν την ιδέα της εξερεύνησης τόπων ή μακρινών πολιτισμών. Παραθέτουμε ένα δείγμα από την ανθολογία «ICI ON PARLE FLAMAND & FRANCAIS»:
Idéogrammes en Chine
A cette lumière toute page écrite, toute surface couverte de caractère, devient grouillante et regorgeante … pleine de choses, de vies, de tout ce qu’il y a au monde… au monde de la Chine.
pleine de lunes, pleine de cœurs, pleines de portes
pleins d’hommes qui s’inclinent
qui se retirent, qui s’en veulent, qui font la paix
pleine d’obstacles
pleine de mains droites, de mains gauches
de mains qui s’étreignent, qui se répondent, qui se lient à
jamais
pleine de mains face à face,
de mains sur leurs gardes, de mains occupées
pleine de matins
pleine de portes
pleine d’eau tombant goutte à goutte des nuages
pleine de bacs qui traversent d’une rive à l’autre
pleine de levées de terre
pleine de creusets
et d’arcs et de fugitifs
et pleine de calamités
et pleine de voleurs emportant sous les bras les objets volés
et pleine de convoitises
et pleine de mailles
et pleine aussi de paroles sincères
et pleine de réunions
et pleine d’enfants nés coiffés
et pleine de trous dans la terre
et de nombrils dans le corps
et pleine de crânes
et pleine de fosses
et pleine d’oiseaux de passage,
et pleine de nouveau-nés – que de nouveau-nés ! –
et pleine de métaux dans les profondeurs du sol
et pleine de terres vierges
et de vapeurs qui montent des herbages et des marais
et pleines de dragons
pleine de démons errant dans la campagne
et pleine de tout ce qui existe dans l’univers
tel quel ou autrement assemblé
choisi à dessein par l’inventeur de signes pour être ensemble
scènes pour faire réfléchir
scènes de toutes sortes
scènes pour offrir un sens, pour en offrir plusieurs,
pour les proposer à l’esprit
pour les laisser émaner
groupes pour résulter en idées
et pour se résoudre en poésie.
(μετάφραση)
Ιδεογράμματα της Κίνας
Σε τούτο το φως κάθε σελίδα που γράφτηκε, κάθε επιφάνεια που καλύφθηκε με γραφικούς χαρακτήρες, μια μυρμηγκοφωλιά που ξεχειλίζει… από αντικείμενα, από ζωές, από όλα όσα υπάρχουν στον κόσμο… στον κόσμο της Κίνας
γεμάτη φεγγάρια, γεμάτη καρδιές, γεμάτη πόρτες
γεμάτη ανθρώπους που υποκλίνονται,
που αποσύρονται, που θυμώνουν, που ειρηνεύουν
γεμάτη εμπόδια,
γεμάτη χέρια δεξιά, χέρια αριστερά
χέρια που σφιχταγκαλιάζονται, που απαντάνε στο χαιρετισμό, που δένονται για πάντα
γεμάτη χέρια για αντιμέτωπη αναμέτρηση με φύλακες, χέρια απασχολημένα
γεμάτη πρωινά
γεμάτη πόρτες
γεμάτη νερό που χύνεται σταγόνα-σταγόνα από τα σύννεφα
γεμάτη σκάφη που πλέουν από τη μια ακτή στην άλλη
γεμάτη υψώματα
γεμάτη λάκκους
και τόξα και φυγάδες
και γεμάτη συμφορές
γεμάτη κλέφτες με αντικείμενα κάτω απ’ τη μασχάλη
και γεμάτη σφοδρές επιθυμίες
γεμάτη θηλιές
και γεμάτη επίσης λόγια ειλικρίνειας
και γεμάτη συγκεντρώσεις
και γεμάτη παιδιά καλότυχα
και γεμάτη τρύπες μες στη γη
και ομφαλούς στο σώμα
και γεμάτη κρανία
και γεμάτη τάφρους
και γεμάτη ταξιδιάρικα πουλιά,
και γεμάτη νεογέννητα – πόσα νεογέννητα!-
και γεμάτη μέταλλα στα βάθη της γης
και γεμάτη παρθένα εδάφη
και ατμούς που ανεβαίνουν από τα λιβάδια και τα έλη
και γεμάτη δράκοντες
γεμάτη δαίμονες που τριγυρίζουν στην εξοχή
και γεμάτη με όλα όσα υπάρχουν στο σύμπαν
μαζεμένα όπως είναι ή παραλλαγμένα
επιλεγμένα σκόπιμα από τον εφευρέτη των σημαδιών για να είναι μαζί
σκηνές για να παρακινούν σε σκέψη
όλων των ειδών σκηνές
σκηνές για να προσφέρουν νόημα, πολλά νοήματα,
με προορισμό το πνεύμα
σκηνές όπου τα νοήματα εμφανίζονται ελεύθερα
ομάδες από τις οποίες προκύπτουνε ιδέες
ή μεταβάλλονται σε ποίηση.
*
μετάφραση ©Κωνστάνς Δημά
https://staxtes2003.com/2019/02/07/7-2-19-2/?fbclid=IwAR25_Bn0aQkUJRa9geXAhQ8hy8Q1fLEtBk8SOvfkpTUCCqpRS1Py2F-2Oh0
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου