Για το βιβλίο της Αγγελικής Πεχλιβάνη «Πεζή οχούμενη» – γράφει ο Δημήτρης Χριστόπουλος

Μια ειρωνεία στοργής

Αγγελική Πεχλιβάνη, Πεζή οχούμενη, Κίχλη, Αθήνα 2018.

Υπάρχει ένα ποίημα του Γιάννη Κοντού που λέγεται «Το φαρμακείο» από τη συλλογή Ανωνύμου Μοναχού, που κυκλοφόρησε από τον Κέδρο το 1985. Για κάποιο λόγο νομίζω ότι γράφτηκε για την Αγγελική ή από την Αγγελική κι ας μην την/το γνώριζε ο ποιητής, καθώς αποτυπώνει τα βασικά γνωρίσματα αυτής της συλλογής:

– Μουσική-φάρμακα/ποιήματα
– Μοναξιά πίσω από το θολό τζάμι αλλά όχι απομόνωση και εγκλεισμός
– Χρόνια διανυκτέρευση στο φαρμακείο, ετοιμότητα προσφοράς φαρμάκων στους περαστικούς αλλά και στον ίδιο μας τον εαυτό
– Τραύματα/πληγές/άλγος σωματικό και ψυχικό
– Ημίφως (προσοχή: ούτε σκοτάδι/ερμητισμός ούτε φωτοχυσία/ακατάσχετος λυρισμός και ρητορεία)
– Ακροβασία στο κενό/πειραματισμοί με τη γλώσσα
– Ατέρμονες βασανιστικές δοκιμασίες
– Και τελικά, η ποίηση ως νηπενθές κατά της φθοράς.

Η ποίηση της Αγγελικής είναι η ποίηση του αλχημιστή που ξέρει επιδέξια να μετατρέπει το ιστορικό τεκμήριο σε παρωδία, τον θάνατο σε μαύρο χιούμορ, τους θύτες σε φαρσοκωμωδία. Ποίηση-αλχημεία, λοιπόν: σαν χρώμα, σαν ήχος, σαν έννοια, η αλλαγή της σύστασης μιας ουσίας, ενός υλικού. Καθώς ανάβουμε το φως μέσα σε ένα δωμάτιο σκοτεινό. Καθώς ακούμε το Adagio από τη Συμφωνία Νο. 10 του Μάλερ και ξαναγεννιέται η αφή από το φύσημα των ξύλινων πνευστών, τότε που οι γραμμές της τύχης σου τυλίχτηκαν χορδές στα δάχτυλά μου.

Η Αγγελική ταξιδεύει σε ένα νησί ερημικό και μας καλεί να ταξιδέψουμε μαζί της, πάνω στο καράβι που το λένε ΠΟΙΗΣΗ. Μια ποίηση που τη χαρακτηρίζει η χαμηλόφωνη φωνή, η ακριβολογία, η σάτιρα, η κομψότητα των λίγων στίχων καθώς και η υπαινικτικότητα της πρόζας.

Ένας από τους επιφανέστερους εκπροσώπους της γενιάς του ’70, ο Κώστας Μαυρουδής έχει πει ότι η ποίηση είναι το μόνο μνημείο που δεν πρέπει να διακρίνεται το όνομα του νεκρού. Όλα τα στοιχεία της άμεσης καταγωγής, δηλαδή. Η αστοχία στο κτίσιμο κάθε έργου αρχίζει από εκεί που πάει να γίνει εμφανής η σχέση με την αιτία του. Η Αγγελική δεν γράφει με κανένα πάθος ούτε με καμιά ένθεη μανία ούτε πολλώ μάλλον κρατά κάποιο λάβαρο ιδεολογίας ή ποιητικής τεχνοτροπίας. Ο λόγος της μαρτυρά μια συνειδητή και ψύχραιμη κατασκευάστρια, που γράφει προγραμματισμένα, με σχέδιο και κανόνες, έχοντας απόλυτη επίγνωση των υλικών και των εργαλείων που χρησιμοποιεί, αυτό που λέμε ΤΟΣΟ-ΟΣΟ, προς αναζήτηση και επίτευξη της τέλειας μορφής. Μια τέχνη που προϋποθέτει μακροχρόνια ενασχόληση με τη γλώσσα. Κι εδώ να πω: μπορεί να έχουμε να κάνουμε με πρωτόλειο, αλλά για μένα αυτό είναι εντελώς προσχηματικό. Η Πεζή οχούμενη είναι το απόσταγμα μιας πορείας επίπονης, το αποτέλεσμα χρόνιων δοκιμών και παρατηρήσεων, που η Αγγελική επέλεξε να μην δημοσιευτούν μέχρι τώρα σε κάποιο βιβλίο. Θα χαρακτήριζα την όποια αναβλητικότητά της δημιουργικό δισταγμό και τυραννική αμφιβολία, στην προσπάθειά της να επιτύχει τη μέγιστη αφαίρεση και πύκνωση για να αποκαλυφθεί η ουσία. Γιατί όπως λέγεται, «Το περιττό μοιάζει με το άσεμνο». Η Αγγελική οικοδομώντας το ποιητικό της σύμπαν σού δίνει την εντύπωση πως αυτό βρισκόταν ανέκαθεν στη θέση του. Ένα ποιητικό οικοδόμημα έμφορτο νοήματος και γλώσσας που διαθέτει τέτοια υγρασία πνευματικότητας («υγρό λυρισμό» το ονομάζει η ίδια), που μπορεί να μαλακώνει τη σκληρότητα της μονομέρειας και να φωτίζει ευαισθησίες. Άλλωστε όσο μεγαλώνουμε, τόσο ονειρευόμαστε, άρα τόσο περισσότερο την έχουμε ανάγκη την ποίηση.

Την εξαιρετικά επιμελημένη έκδοση της «Κίχλης» κοσμεί μια στρουθοκάμηλος με το ένα πόδι να πετά στη γη και το άλλο στον αέρα, έτοιμο να τρέξει. Όπως και τα ποιήματα αυτής της υβριδικής συλλογής εναλλάσσουν τα ολιγόστιχα ποιήματα με τα πεζόμορφα, όλα κατανεμημένα σε έξι ενότητες.

Η Αγγελική απέδειξε πως πάτησε γερά στο πρώτο σκαλί της ποιητικής δημιουργίας. Περιμένουμε και την επόμενη δουλειά της, με την ελπίδα πως η όμορφη στρουθοκάμηλος, που μας κοιτάζει λοξά και βλοσυρά, θα δώσει τη θέση της, αυτή τη φορά, σε πετούμενο τ’ ουρανού.

[Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Φωτογραφία: Lauren E. Simonutti. Δείτε τα περιεχόμενα της έντυπης έκδοσης εδώ.]

http://frear.gr/?p=23834&fbclid=IwAR02KctufC0GwMmHCxcyios5E46oh16uj_jQSXznhQ3MqSffAt9YDAnGpSc