Πέτρος Γκολίτσης
Επιμέλεια: Μισέλ Φάις
Μεταξύ των κορυφαίων της αμερικανικής ποίησης, δηλαδή των Elisabeth Bishop, Emily Dickinson, T.S. Eliot, Allen Ginsberg, Wallace Stevens, Walt Whitman, William Carlos Williams, κ.ά., οι εκδόσεις «Library of America», από τις πλέον σημαντικές στη διαδικασία της «κανονικοποίησης» των ποιητών, συμπεριλαμβάνουν και τον Εζρα Πάουντ. Την πλέον αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, που παρά την αδιαμφισβήτητη συνενοχή της, τον επίμονο αντισημιτισμό της και την προσήλωση, τη συμπόρευση και τον θαυμασμό της προς τη φασιστική ιδεολογία του Μπενίτο Μουσολίνι, εποφθαλμιώντας −με τη φορά της αναγεννησιακής του εμμονής και μέσω της αγάπης του για το κίνημα του προ-ραφαηλιτισμού− τη θέση του βάρδου του αυτοκράτορα, επαναληπτικά
«συγχωρείται». Λόγω της δηλωμένης ψυχικής του κατάρρευσης (κρατείται στα 60 του χρόνια σαν θηρίο σ’ ένα σιδερένιο κλουβί χωρίς σκεπή στο στρατόπεδο της Πίζας, όπου και καταρρέει∙ παραμένει σε ψυχιατρική κλινική από το 1945 έως το 1958) και του ιδιότυπου ποιητικού κατορθώματός του. Με τον Ginsberg, στη συνάντηση με τον ποιητή στη Βενετία την 28η Οκτωβρίου του 1967, παρουσία του Michael Reck, να αναγνωρίζει πως μαζί με τον William Carlos Williams «επηρέασε καταλυτικά την εξέλιξη της ποίησης στην Αμερική» και πως τους «έδειξε τον δρόμο». Κι αυτός να παραδέχεται πως «το χειρότερο λάθος του ήταν ο βλακώδης μικροαστικός αντισημιτισμός του». Μια μαρτυρία που ωστόσο, στην ερμηνεία της, παραμένει ανοιχτή∙ αντηχώντας τον σπαρακτικό του στίχο «ξερίζωσε την αλαζονεία σου» και την κορυφή της ποίησής του: «Είσαι σκυλί δαρμένο κάτω απ’ το χαλάζι / Μια πρησμένη καρακάξα κάτω από ήλιο ξέφρενο» («LXXXI, Τα Cantos της εξιλέωσης»). Στίχοι που μαζί με το «Canto της τοκογλυφίας» όχι απλά εισάγουν αλλά και τοποθετούν τον αναγνώστη στο κέντρο της ποιητικής δημιουργίας του. Διαβάζουμε στην εισαγωγή του Βλαβιανού: «Οι στίχοι αυτών των ποιημάτων αναδίδουν τη λάμψη μιας πειθαρχημένης ενόρασης – οι αυτόνομες λέξεις και φράσεις μας εισάγουν κατευθείαν στο όραμά σου. Μοιάζει σαν όλη η προηγούμενη προσπάθειά σου να ήταν η προετοιμασία γι’ αυτές τις στιγμές της δύναμης». Σε κάθε περίπτωση ο Πάουντ είναι και θα παραμείνει ο εισηγητής του αγγλοσαξονικού μοντερνισμού, o «Il miglior fabbro» (δηλ. ο σπουδαιότερος τεχνίτης, κατά την αφιέρωση στο «Waste Land» του Ελιοτ), ένας συνδυασμός λεπτότητας και μεγαλείου, αρρενωπότητας και ευαισθησίας, υπεροψίας και ταπεινότητας, ένα μετεωριζόμενο, αυτοεπιβαλλόμενο μυστήριο∙ ο Σαίξπηρ, αν θέλετε, της εποχής μας. Αδυνατώντας, έως τέλους, και πέρα απ’ τα θρυλούμενα, να κατασταλάξει μεταξύ της οργής και της συμπόνιας, καταμαρτυρώντας τη δυσκολία, το βάρος και το διακύβευμα της ανθρώπινης συνθήκης. Παραμένοντας ένα εγκληματικό λάθος και μια τεράστια αστοχία. Ή, με τα δικά του λόγια: «Οι θεοί ας συγχωρήσουν ό,τι έχω κάνει / Αυτοί που αγαπάω ας προσπαθήσουν να συγχωρήσουν ό,τι έχω κάνει» («CXX, Τα Cantos της εξιλέωσης»). Ο πρόλογος του βιβλίου είναι της Μέρι ντε Ράχελβιλτς, κόρης του Πάουντ, η οποία και ευχαριστεί τον Ελληνα μεταφραστή και επιβεβαιώνει την πολυετή προσήλωσή του στη μελέτη και τη μετάφραση του έργου του πατέρα της. Ο Βλαβιανός εξάλλου πρωτοδημοσιεύει το σπουδαίο συνθετικό ποίημα του Αμερικανού ποιητή, τον «Χιου Σέλγουιν Μώμπερλυ», το 1987. Ποίημα που επανεκδίδεται το 2010 από τον Πατάκη, σε μια έκδοση που συνοδεύεται από CD και όπου μπορεί να ακούσει κανείς −πέρα από το διαδίκτυο− τα απαράμιλλα ηχοχρώματα και τις κυμάνσεις της φωνής του ποιητικού αυτού σταθμού του 20ού αιώνα. Μια απαγγελία που επιβάλλεται και που λειτουργεί ως απαραίτητος προθάλαμος στο ποιητικό αυτό σύμπαν. Την έκδοση συμπληρώνουν μια εκτενής εισαγωγή, που λαμβάνει τη μορφή έξι επιστολών, σημειώσεις και σπάνιο φωτογραφικό υλικό. Να υπογραμμιστεί επίσης πως η έκδοση είναι δίγλωσση, επομένως ο αναγνώστης μπορεί να «ελέγξει» τις μεταφραστικές επιλογές του Βλαβιανού, σε αντίθεση με ένα άλλο αξιόλογο βιβλίο του Πάουντ στα ελληνικά, «Τα άσματα της Πίζας» (εκδ. Ινδικτος, 2005) σε πρόλογο, μετάφραση και με ερμηνευτικές σημειώσεις του Αντώνη Ζέρβα. Το βιβλίο, τέλος, περιέχει ποιήματα που έγραψε ο Πάουντ προς το τέλος της ζωής του για τη σύντροφό του, Ολγα Ρατζ, προσθέτοντας ακόμη έναν ανθρώπινο τόνο. Ειδική μνεία αξίζει να γίνει στον υποδειγματικό τρόπο με τον οποίο επιμελήθηκαν και διεκπεραίωσαν τον απαιτητικό αυτόν τόμο οι εκδόσεις «Αγρα». Ας μην κλείσουμε όμως έτσι, αλλά με τα λόγια της ίδιας της κόρης του Πάουντ, που γράφει στην εισαγωγή: «Οι πιο συγκινητικές φωτογραφίες για μένα είναι αυτή που ο Πάουντ κάθεται σ’ έναν ελαιώνα, μόνος, σκυφτός, και μια άλλη που στέκεται όρθιος ατενίζοντας τη θάλασσα». Στοιχειώνοντάς μας τελικά, με την παρουσία του, το έργο του και τον ισόβιο μετεωρισμό του.
https://www.efsyn.gr/tehnes/ekdoseis-biblia/anoihto-biblio/208984_megaleio-tis-syntribis?fbclid=IwAR3w5f2vfj2wr78K72SiMZgeNidjNfCmlvTX6ksGoBYzVH0RgdxS4o7InuE
Επιμέλεια: Μισέλ Φάις
Μεταξύ των κορυφαίων της αμερικανικής ποίησης, δηλαδή των Elisabeth Bishop, Emily Dickinson, T.S. Eliot, Allen Ginsberg, Wallace Stevens, Walt Whitman, William Carlos Williams, κ.ά., οι εκδόσεις «Library of America», από τις πλέον σημαντικές στη διαδικασία της «κανονικοποίησης» των ποιητών, συμπεριλαμβάνουν και τον Εζρα Πάουντ. Την πλέον αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, που παρά την αδιαμφισβήτητη συνενοχή της, τον επίμονο αντισημιτισμό της και την προσήλωση, τη συμπόρευση και τον θαυμασμό της προς τη φασιστική ιδεολογία του Μπενίτο Μουσολίνι, εποφθαλμιώντας −με τη φορά της αναγεννησιακής του εμμονής και μέσω της αγάπης του για το κίνημα του προ-ραφαηλιτισμού− τη θέση του βάρδου του αυτοκράτορα, επαναληπτικά
«συγχωρείται». Λόγω της δηλωμένης ψυχικής του κατάρρευσης (κρατείται στα 60 του χρόνια σαν θηρίο σ’ ένα σιδερένιο κλουβί χωρίς σκεπή στο στρατόπεδο της Πίζας, όπου και καταρρέει∙ παραμένει σε ψυχιατρική κλινική από το 1945 έως το 1958) και του ιδιότυπου ποιητικού κατορθώματός του. Με τον Ginsberg, στη συνάντηση με τον ποιητή στη Βενετία την 28η Οκτωβρίου του 1967, παρουσία του Michael Reck, να αναγνωρίζει πως μαζί με τον William Carlos Williams «επηρέασε καταλυτικά την εξέλιξη της ποίησης στην Αμερική» και πως τους «έδειξε τον δρόμο». Κι αυτός να παραδέχεται πως «το χειρότερο λάθος του ήταν ο βλακώδης μικροαστικός αντισημιτισμός του». Μια μαρτυρία που ωστόσο, στην ερμηνεία της, παραμένει ανοιχτή∙ αντηχώντας τον σπαρακτικό του στίχο «ξερίζωσε την αλαζονεία σου» και την κορυφή της ποίησής του: «Είσαι σκυλί δαρμένο κάτω απ’ το χαλάζι / Μια πρησμένη καρακάξα κάτω από ήλιο ξέφρενο» («LXXXI, Τα Cantos της εξιλέωσης»). Στίχοι που μαζί με το «Canto της τοκογλυφίας» όχι απλά εισάγουν αλλά και τοποθετούν τον αναγνώστη στο κέντρο της ποιητικής δημιουργίας του. Διαβάζουμε στην εισαγωγή του Βλαβιανού: «Οι στίχοι αυτών των ποιημάτων αναδίδουν τη λάμψη μιας πειθαρχημένης ενόρασης – οι αυτόνομες λέξεις και φράσεις μας εισάγουν κατευθείαν στο όραμά σου. Μοιάζει σαν όλη η προηγούμενη προσπάθειά σου να ήταν η προετοιμασία γι’ αυτές τις στιγμές της δύναμης». Σε κάθε περίπτωση ο Πάουντ είναι και θα παραμείνει ο εισηγητής του αγγλοσαξονικού μοντερνισμού, o «Il miglior fabbro» (δηλ. ο σπουδαιότερος τεχνίτης, κατά την αφιέρωση στο «Waste Land» του Ελιοτ), ένας συνδυασμός λεπτότητας και μεγαλείου, αρρενωπότητας και ευαισθησίας, υπεροψίας και ταπεινότητας, ένα μετεωριζόμενο, αυτοεπιβαλλόμενο μυστήριο∙ ο Σαίξπηρ, αν θέλετε, της εποχής μας. Αδυνατώντας, έως τέλους, και πέρα απ’ τα θρυλούμενα, να κατασταλάξει μεταξύ της οργής και της συμπόνιας, καταμαρτυρώντας τη δυσκολία, το βάρος και το διακύβευμα της ανθρώπινης συνθήκης. Παραμένοντας ένα εγκληματικό λάθος και μια τεράστια αστοχία. Ή, με τα δικά του λόγια: «Οι θεοί ας συγχωρήσουν ό,τι έχω κάνει / Αυτοί που αγαπάω ας προσπαθήσουν να συγχωρήσουν ό,τι έχω κάνει» («CXX, Τα Cantos της εξιλέωσης»). Ο πρόλογος του βιβλίου είναι της Μέρι ντε Ράχελβιλτς, κόρης του Πάουντ, η οποία και ευχαριστεί τον Ελληνα μεταφραστή και επιβεβαιώνει την πολυετή προσήλωσή του στη μελέτη και τη μετάφραση του έργου του πατέρα της. Ο Βλαβιανός εξάλλου πρωτοδημοσιεύει το σπουδαίο συνθετικό ποίημα του Αμερικανού ποιητή, τον «Χιου Σέλγουιν Μώμπερλυ», το 1987. Ποίημα που επανεκδίδεται το 2010 από τον Πατάκη, σε μια έκδοση που συνοδεύεται από CD και όπου μπορεί να ακούσει κανείς −πέρα από το διαδίκτυο− τα απαράμιλλα ηχοχρώματα και τις κυμάνσεις της φωνής του ποιητικού αυτού σταθμού του 20ού αιώνα. Μια απαγγελία που επιβάλλεται και που λειτουργεί ως απαραίτητος προθάλαμος στο ποιητικό αυτό σύμπαν. Την έκδοση συμπληρώνουν μια εκτενής εισαγωγή, που λαμβάνει τη μορφή έξι επιστολών, σημειώσεις και σπάνιο φωτογραφικό υλικό. Να υπογραμμιστεί επίσης πως η έκδοση είναι δίγλωσση, επομένως ο αναγνώστης μπορεί να «ελέγξει» τις μεταφραστικές επιλογές του Βλαβιανού, σε αντίθεση με ένα άλλο αξιόλογο βιβλίο του Πάουντ στα ελληνικά, «Τα άσματα της Πίζας» (εκδ. Ινδικτος, 2005) σε πρόλογο, μετάφραση και με ερμηνευτικές σημειώσεις του Αντώνη Ζέρβα. Το βιβλίο, τέλος, περιέχει ποιήματα που έγραψε ο Πάουντ προς το τέλος της ζωής του για τη σύντροφό του, Ολγα Ρατζ, προσθέτοντας ακόμη έναν ανθρώπινο τόνο. Ειδική μνεία αξίζει να γίνει στον υποδειγματικό τρόπο με τον οποίο επιμελήθηκαν και διεκπεραίωσαν τον απαιτητικό αυτόν τόμο οι εκδόσεις «Αγρα». Ας μην κλείσουμε όμως έτσι, αλλά με τα λόγια της ίδιας της κόρης του Πάουντ, που γράφει στην εισαγωγή: «Οι πιο συγκινητικές φωτογραφίες για μένα είναι αυτή που ο Πάουντ κάθεται σ’ έναν ελαιώνα, μόνος, σκυφτός, και μια άλλη που στέκεται όρθιος ατενίζοντας τη θάλασσα». Στοιχειώνοντάς μας τελικά, με την παρουσία του, το έργο του και τον ισόβιο μετεωρισμό του.
https://www.efsyn.gr/tehnes/ekdoseis-biblia/anoihto-biblio/208984_megaleio-tis-syntribis?fbclid=IwAR3w5f2vfj2wr78K72SiMZgeNidjNfCmlvTX6ksGoBYzVH0RgdxS4o7InuE
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου