Συνέντευξη στην Τζένη Μανάκη
Η Δεσφίνα της Φωκίδας, ορεινό χωριό στους πρόποδες του Παρνασσού, γενέθλιος τόπος του συγγραφέα, τόπος φιλόξενος στον κόπο και στον πόνο, αναδύεται στη Δίφορη μνήμη μέσα από τα Απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη, μέσα από την καταγραφή των γεγονότων του 19ου και του 20ου αιώνα στις εφημερίδες, μέσα από τις μαρτυρίες καθημερινών ανθρώπων, μέσα από φωτογραφίες, όπου ακινητεί η συγκίνηση.
Ένα αίσθημα ευθύνης, ένα αίτημα δικαίωσης κινεί τον συγγραφέα να αναμοχλεύσει το παρελθόν: εδώ η
μνήμη έχει το επάνω χέρι. Δίνει τον λόγο σε αγαπημένα πρόσωπα της οικογένειας για να δούμε την ψυχή πίσω από το παράπονό τους, καταγράφει με άμεσο και ακαριαίο τρόπο στιγμές της ζωής που περιέχουν το σύνολο του βίου. Οξυδερκής παρατηρητής, επίμονα ρεαλιστής, αποφεύγει τους εξωραϊσμούς – έχει ζήσει τη δύσβατη ζωή των χωρικών της Δεσφίνας. Οι έρωτες και τα πάθη τους, τα εύθυμα περιστατικά και οι χαρούμενες στιγμές, η βία και το άδικα χυμένο αίμα περιγράφονται με ένα ρίγος συγκίνησης που συχνά λοξοδρομεί από την πεζογραφία και γίνεται ποίηση.Ο Γιώργος Θεοχάρης δεν μιλά μόνο για τον μικρόκοσμο της Δεσφίνας. Μας δίνει ένα συναξάρι με τους βίους απλών ανθρώπων, που παρόμοιους θα βρούμε σε όλη την ελληνική ύπαιθρο.
Η Δίφορη μνήμη, από τις εκδόσεις ΠΟΛΙΣ, είναι το δεύτερο πεζογράφημα του συγγραφέα, ποιητή και δημοσιογράφου, μετά το βιβλίο ιστορικής έρευνας για τη σφαγή στο Δίστομο το 1944, το οποίο τιμήθηκε με το Κρατικό βραβείο Χρονικού Μαρτυρίας το 2011.
Ξεχωρίσαμε ένα απόσπασμα από το βιβλίο:
«Σήκωσε το καπάκι του μεγάλου μπαούλου. Μυρωδιά καμφοράς και ναφθαλίνης μπούκωσε τα ρουθούνια του. Το μπαούλο γεμάτο υφαντά στρωσίδια. Σε μια γωνία ανακαλύπτει ένα τσίγκινο κουτί. Το καπάκι του χρισμένο με καλάι. Να μην περνάει η υγρασία. Το παίρνει. Κόβει τη συγκόλληση. Το ανοίγει. Μέσα του ένας πλούτος από χειρόγραφα συμβόλαια του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα. Μαζί με εκείνα και μια απόδειξη αγοράς μηχανής Singer, του 1902. Από την Άμφισσα. Αξίας 168 δρχ. Και μια απόδειξη αγοράς ανταλλακτικού της μηχανής, το 1918, πάνω στην απόδειξη πληρωμής του οποίου υπάρχει η επικόλληση του χαρτοσήμου 10 λεπτών υπέρ του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου (ΔΟΕ) για τα δάνεια της χώρας από τον ατυχή ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897. Ο τρόμος του φτωχού μήπως ποτέ αμφισβητηθεί η εξόφληση και βρεθεί να είναι χρεωμένος, διατήρησε τα τεκμήρια των αγορών μέχρι σήμερα που είναι πλέον στα χέρια του εγγονού του…»
– Κύριε Θεοχάρη, μιλήστε μας για το νέο βιβλίο σας, ποιο ήταν το έναυσμα της συγγραφής του;
Πρόκειται για βιβλίο πειραματικό, στο οποίο συνυπάρχουν στιγμιότυπα βιωμένης και διαμεσολαβημένης μνήμης από τη ζωή στο χωριό που γεννήθηκα τις σκληρές δεκαετίες του 1940, 1950, 1960, μαζί με αφηγήσεις πρωτοπρόσωπες των γεννητόρων μου, επεξεργασμένες από εμένα, και τέλος με ποιητικές πρόζες που έχουν την αφετηρία της έμπνευσής τους στη Δεσφίνα Φωκίδος, το χωριό μου. Επίσης οι ενότητες εισάγονται με τεκμήρια από τον Τύπο του 19ου και του 20ου αιώνα, που αφορούν σε γεγονότα του χωριού μου, τα οποία βρήκαν θέση στις Αθηναϊκές εφημερίδες.
– Ποια σκηνή του έργου, σας προκάλεσε τη μεγαλύτερη δυσκολία στη γραφή της ή στο συναισθηματικό σας κομμάτι;
Οι πρωτοπρόσωπες αφηγήσεις που «έβαλα» να κάνουν οι γονείς μου, γιατί έπρεπε και να περιγράψω την προσωπικότητα και τον χαρακτήρα τους και να μην αδικήσω την αλήθεια τους, να μην υπερβάλλω, να μην ωραιοποιήσω, να μην αγιοποιήσω, αλλά να κρατήσω το μέτρο της πραγματικότητάς τους.
– Τι είδους έρευνα σας ελκύει να κάνετε, εννοώ στο διαδίκτυο, σε βιβλιοθήκες σε ιστορικά αρχεία ή σε εφημερίδες, ή σε όλα αν χρειαστεί, και πόσο χρόνο είστε διατεθειμένος να ξοδέψετε προκειμένου να γράψετε ένα βιβλίο ;
Όλοι οι πρόσφοροι τρόποι έρευνας με ενδιαφέρουν. Για το βιβλίο μου ιστορικής έρευνας σχετικά με τη Σφαγή στο Δίστομο το 1944 από τους Ναζί (Κρατικό Βραβείο Χρονικού – Μαρτυρίας 2001) συγκέντρωνα στοιχεία για μια περίοδο μεγαλύτερη της εικοσαετίας, προσφεύγοντας και στα Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη και σε σώματα εφημερίδων, και στο διαδίκτυο αλλά και σε προσωπικές μαρτυρίες επιζώντων.
– Ποιες είναι οι ιστορικές περίοδοι στις οποίες βρίσκετε περισσότερο ενδιαφέρον ώστε να αποτελέσουν τον καμβά του μύθου σας;
Ο φοβερός 20ος αιώνας.
– Υπάρχουν κάποιες ηθικές αρχές που σας ελκύουν ή το αντίθετο, προκειμένου να γράψετε για ένα ιστορικό πρόσωπο;
Η αγωνιστική αξιοπρέπεια και η αλήθεια της ανθρώπινης φύσης του, με τα καλά και τα άσχημα, ένα τέτοιο πρόσωπο, ας πούμε, θα ήταν ο Καραϊσκάκης, για τον οποίο έχω γράψει ένα ποίημα που αγαπώ ιδιαίτερα.
– Υπάρχουν συχνά πραγματικοί άνθρωποι πάνω στους οποίους στηρίζετε τους χαρακτήρες των μύθων σας;
Η ποίησή μου είναι κατ’ εξοχήν αφηγηματική. Μεταπλάθω στοιχεία ζωής των ανθρώπων γύρω μου. Στο παρόν βιβλίο μου, τη Δίφορη Μνήμη, όλοι οι χαρακτήρες υπήρξαν ως όντως όντα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου