20.8.21

«Οδοντόκρεμα με χλωροφύλλη»


Η «Οδοντόκρεμα με χλωροφύλλη», η πρώτη συλλογή διηγημάτων του Η. Χ. Παπαδημητρακόπουλου, κυκλοφόρησε το 1973, όταν ο συγγραφέας της ήταν ήδη σαράντα τριών ετών, και έκτοτε δεν έπαψε να διαβάζεται και να επανεκδίδεται, όπως και όσες άλλες ακολούθησαν: εκείνη η πρώτη έκδοση ήταν από το Τραμ· η δεύτερη από την Εγνατία το 1979· η τρίτη από τα Κείμενα το 1984· η τέταρτη από τη Νεφέλη το 1995· η πέμπτη από τον Γαβριηλίδη το 2012· κι η τελευταία, που μόλις κυκλοφόρησε, από την Κίχλη. Πρόκειται για μια συλλογή έντεκα σύντομων διηγημάτων -τέσσερις-πέντε σελίδες το καθένα- γραμμένων με απλή γλώσσα και ακόμα πιο απλά θέματα. Στο ένα διήγημα το θέμα είναι τα βυζιά της Ελένης, στο επόμενο τα κομμένα κεφάλια τριών Ελλήνων αντιστασιακών (αλλά και τα βυζιά της Πελαγίας), ενώ σ’ ένα άλλο βρισκόμαστε στον εμφύλιο και παρατηρούμε τη βλεννόρροια στο πέος ενός εκτελεσμένου· στο επόμενο πρωταγωνιστούν τα μαύρα παπούτσια με τα καρφιά από κάτω που εξασφαλίζει ο αφηγητής για να μπορέσει να πάει σε ένα πάρτι και ακολουθεί εκείνο με τα δυο παπαγαλάκια που προορίζονταν για τη Γλυκερία και το άλλο με τα μαθήματα χορού και τη Βαλεντίνη με τους ωραίους μικρούς μαστούς. Στο επόμενο καταγράφονται οι πεθαμένοι παλιοί συμμαθητές, ύστερα διαβάζουμε για μια αινιγματική ερωτική ιστορία και πιο μετά για μια θλιβερή Ανάσταση στην πόλη. Το βιβλίο κλείνει με ένα διήγημα προσωπικής ποιητικής θα λέγαμε που είναι ταυτόχρονα και μια ερωτική ιστορία και, τέλος, με ένα ανακάλεμα του πεθαμένου από τα χρόνια της Κατοχής πατέρα του συγγραφέα. Είναι σχεδόν παράδοξο που τα μικρά αυτά αφηγήματα, που μιλάνε θα έλεγε κανείς για το τίποτα, διαβάζονται και εκτιμώνται με τόση επιμονή εδώ και δεκαετίες. Κι όμως η απουσία δραματικότητας και συναισθηματισμού, το φανερό αυτοβιογραφικό υπόβαθρο κάθε ιστορίας, το χιούμορ και η ειρωνεία του συγγραφέα, η ελαφρότητα της αφήγησης που κρύβει το σκοτεινό βάθος των πραγμάτων, η τρυφερότητα προς έναν κόσμο οριστικά χαμένο, η χωνεμένη νοσταλγία και μια παραδοξότητα που ενώ είναι πανταχού παρούσα δεν είναι πάντα εύκολο να τη διακρίνεις και να την περιγράψεις – όλα αυτά μαζί προσφέρουν μιαν αναγνωστική εμπειρία που πάει πολύ πιο βαθιά από την αναμφισβήτητη απόλαυση της ανάγνωσης και φτάνει ως την αποκάλυψη ψυχικών κοιτασμάτων που συχνά δεν ξέρουμε καν ότι υπάρχουν.

Δεν υπάρχουν σχόλια: