Διάβαζα τα διηγήματα στη συλλογή του Ηλία Χ. Παπαδημητρακόπουλου Οδοντόκρεμα με χλωροφύλλη κι αναρωτιόμουν – Είναι σαφώς απλά. Τι ’ναι λοιπόν αυτό που τα κάνει να μην είναι απλοϊκά, αλλ’ απεναντίας κάτι βαθύ κι άπιαστο να παίζει κρυφτούλι στο βάθος τους με τον αναγνώστη; Να ’ναι το ύφος τους; –σε καθημερινά ωραία ελληνικά με καθαρευουσιάνικες εκφράσεις εδώ κι εκεί να σου κλείνουν το μάτι. Κι έπειτα στα καλά καθούμενα θυμήθηκα πώς ο κύριος Υλό στις ταινίες του Τατί στέκει πάντοτε ατάραχος καταμεσής στον τραγέλαφο του κόσμου. Το γέλιο αυτών των ταινιών (και συνάμα η σοβαρότητά τους) γεννιέται από τούτην ακριβώς την αποδραματοποίηση του κόσμου. Είναι κωμικές και σοβαρές γιατί υπάρχει ένας παρατηρητής, ο κύριος Υλό, που βιώνει καθετί υπερβολικό ως καθημερινό και ταυτόχρονα είν’ ένα μάτι που πιάνει τα μικρά πράγματα και τα βάζει έτσι πλάι στα μεγάλα, ώστε τα μικρά να μεγαλώνουν και τα μεγάλα να μικραίνουν, κι όλα να ’ναι ισάξια: πολύ σημαντικά ή καθόλου σημαντικά· μάλλον και τα δύο μαζί. Έτσι και στα διηγήματα του Ηλία Παπαδημητρακόπουλου· διαβάζω ένα με κομμένα κεφάλια, άλλο μ’ εκτελεσμένους, κι έπειτα διαβάζω για ένα σωληνάριο οδοντόπαστας κι αλλού για δυο παπαγαλάκια. Ξέχωρα το καθένα, είναι μια ιστορία ή ένα σπάραγμά της· μπορεί κι ένα στιγμιότυπο. Είναι πορτρέτα προσώπων. Και σ’ όλα ο αφηγητής είν’ «εγώ»: εγώ πήγα εδώ, εγώ ήξερα αυτόν, εγώ έζησα τ’ άλλο. Φράση με φράση, όμως, αυτός ο αφηγητής αφαιρεί συστηματικά από καθετί τη δραματικότητά του, ακόμα κι αν πρωταγωνιστής της ιστορίας είναι ο ίδιος. Αυτός ο «εγώ» είναι λοιπόν ένας τρόπον τινα αμέτοχος άλλος, που παρατηρεί και λέει. Στέλνει μ’ ένα μειδίαμα τις ανταποκρίσεις του απ’ τη ζωή, και μαζί με μιαν αδιόρατη θλίψη χωρίς τραγικότητα: θλίψη για το κομμένο κεφάλι, θλίψη για το πέος με βλεννόρροια του εκτελεσμένου, θλίψη για το παπαγαλάκι που ψόφησε και για τ’ άλλο που έζησε μα ποτέ δε μίλησε, και για τ’ άδειο σωληνάριο της οδοντόπαστας. Εκεί που άλλος στα πεζά του θα ’βαζε θαυμαστικά, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος τ’ αφήνει με αποσιωπητικά, εκτελεί τις απλές του μελωδίες με σουρντίνα, και πάντα κατιτίς στο βάθος τους παίζει κρυφτούλι μαζί σου.
⸙⸙⸙
[Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Δείτε τα περιεχόμενα του τρίτου ηλεκτρονικού μας τεύχους εδώ.]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου