Καθώς φθινοπωριάζει, συγκεντρωνόμαστε σιγά σιγά στις ετοιμασίες των καινούργιων βιβλίων. Παρακάτω, τα βιβλία δοκιμιακού λόγου που θα κυκλοφορήσουν από την Περισπωμένη μέχρι τα Χριστούγεννα. Γιατί η σκέψη είναι η αληθινή σεμνότητα, έλεγε ο Έγελος.
1. ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΛΕΒΙΤΣΗΣ, «Επιστροφή στο Χάος. Ανάλυση της ταινίας "Kaos" των Αδελφών Taviani»
Οι εκδόσεις Περισπωμένη κυκλοφορούν, για πρώτη φορά σε αυτοτελή έκδοση, το κείμενό του μεγάλου τεχνίτη του φιλοσοφικού δοκιμίου για την ταινία "Kaos" των Αδελφών Taviani. Τα δύο κείμενα του Χρήστου Μαρσέλλου, «Impromptu» και «Passacaglia», που συνοδεύουν την έκδοση ως Επίμετρο, αναδεικνύουν το πραγματικό φιλοσοφικό μέγεθος του Χρήστου Μαλεβίτση.
2. VIRGINIA WOOLF, «Μια συζήτηση περί τέχνης / Λεξιτεχνία»
Μετάφραση-Σχόλια: Μανώλης Βάρσος
Το πρώτο δοκίμιο συνιστά μια πραγματεία στον λογοτεχνικό κυβισμό, με εμφανή στόχο να καταλήξει —μέσω της αναδόμησης, της σύγκρισης και της συνεκδοχής— στο απόλυτο μοντερνιστικό αξίωμα: οι λέξεις, το εργαλείο δηλαδή του λογοτέχνη, είναι μέσο αδόκιμο, ατελές και ατελέσφορο σε σύγκριση με τον χρωστήρα, δηλαδή το άφωνο εργαλείο ενός μυθοπλαστικού ζωγράφου ο οποίος βεβαίως ελέγχει απολύτως το εκφραστικό του μέσο σε αντιδιαστολή με τον λογοτέχνη που παλεύει να το χειραγωγήσει. Η «Λεξιτεχνία» εκφωνήθηκε ως ομιλία από το ραδιόφωνο του BBC στις 29 Απριλίου του 1937 για τη ραδιοφωνική σειρά «Words Fail Me . Η ομιλία αυτή των 8 λεπτών είναι το μοναδικό ηχητικό ντοκουμέντο που έχουμε από την Βιρτζίνια Γουλφ. Εδώ το αντικείμενο είναι οι ίδιες οι λέξεις. Το μοναδικό εργαλείο του λογοτέχνη που έχει την ικανότητα να δρα ανεξάρτητα από τον δημιουργό του και να παραμένει αχειραγώγητο, και συνεπώς πολύ δύσχρηστο για τον μάστορά του.
3. SøREN KIERKEGAARD, «Σημείον αντιλεγόμενον. Αποσπάσματα από την "Άσκηση στον Χριστιανισμό"»
Μετάφραση-Επίμετρο: Χρήστος Μαρσέλλος
Καμιά απόφανση του Ιησού της ιστορίας, και καμιά μαρτυρία, και καμιά παράδοση, δεν οδηγεί ευθέως στον Χριστό της πίστης. Το χάσμα ανάμεσα στους δύο θα υπάρχει πάντα όπως υπήρχε για τους συγχρόνους του Ιησού — ο Χριστός δεν ανήκει στο παρελθόν, είναι εδώ και τώρα, όσο και το δίλημμα της πίστης, και μόνο ως σύγχρονός του πιστεύει κανείς. Αλλά ακριβώς επειδή είναι και θα είναι πάντα σημείον αντιλεγόμενον ο Χριστός φανερώνει —μέσα από τον ίλιγγο της πίστης— αυτό που κρύβουν οι καρδιές των ανθρώπων.
4. ERNST BLOCH, «Ο Μαρξ, ο Θάνατος και η Αποκάλυψη»
Μετάφραση-επίμετρο: Χρήστος Μαρσέλλος
Πρόκειται ουσιαστικά για το δεύτερο μέρος του περίφημου βιβλίου «Πνεύμα της Ουτοπίας» (Geist der Utopie), που ο Μπλοχ αρχίζει να γράφει το 1914 και δημοσιεύει με τη λήξη του πολέμου το 1918 κι όπου, μέσω έντονης εσχατολογικής επιχειρηματολογίας, συμπλέκει —με πρωτοφανές επικό εύρος, όπως γράφτηκε— μεσσιανισμό και μαρξισμό, σε ένα σπουδαίο ιστορικό κείμενο, διαπνεόμενο από μεταφυσική αγωνία.
5. MΑRΤΙΝ ΗEIDEGGER, «Παραδοσιακή γλώσσα και τεχνική γλώσσα»
Εισαγωγή-Μετάφραση-Γλωσσάρι: Κοσμάς Ρασπίτσος
Στις 18 Ιουλίου 1962 ο εβδομηντατριάχρονος πλέον Μάρτιν Χάιντεγκερ δίνει μία διάλεξη με τίτλο «Παραδοσιακή γλώσσα και τεχνική γλώσσα» ενώπιον ενός μάλλον ασυνήθιστου κοινού, σε μία επαρχιακή δημόσια ακαδημία μετεκπαίδευσης για καθηγητές επαγγελματικών σχολείων. Το κείμενο της σύντομης αυτής ομιλίας, που μεταφράζεται για πρώτη φορά στα ελληνικά, πραγματεύεται με εύληπτο και σαφή τρόπο —σε απόκλιση από το εν γένει ερμητικό ύφος των μεταγενέστερων έργων του Χάιντεγκερ— βασικές ιδέες της όψιμης φιλοσοφίας του, και πιο συγκεκριμένα τη σχέση και την αλληλεπίδραση γλώσσας, επιστήμης και τεχνολογίας μέσα στον ορίζοντα της δυτικής μεταφυσικής.
6. FRIEDRICH SCHILLER, «Περί του Υψηλού»
Εισαγωγή-Μετάφραση-Επίμετρο: Σοφία Αυγερινού
Ο Φρίντριχ Σίλλερ, ποιητής, δραματουργός και στοχαστής, είναι περισσότερο γνωστός ως «ο αισθητικός της συμφιλίωσης». Αλλά το όραμα της αισθητικής παιδείας και η λαχτάρα για αρμονία είναι μόνο ο ένας πόλος της πάντα δυναμικής σκέψης του. Ο άλλος είναι η αντίφαση: ένας αθεράπευτος διχασμός φωλιάζει μέσα στην Ιστορία και μέσα στον άνθρωπο, ο οποίος, ωστόσο, καλείται να ζήσει σ’ έναν κόσμο καθόλου αγγελικά πλασμένο, χωρίς μεταφυσική παρηγοριά. Στο χάος ο Σίλλερ αντιτάσσει τη δυνατότητα της ελευθερίας. Από την αντίθεση ανάμεσα στην αυτονομία και το αναπόφευκτο του θανάτου γεννάται το αίσθημα του υψηλού, του δέους, και προκύπτει εντέλει μια απελπισμένη, πεισματική κατάφαση της ζωής. Το 1801 ο Φρίντριχ Σίλλερ δημοσιεύει το παρόν —και τελευταίο του— δοκίμιο. Τέσσερα χρόνια αργότερα θα έρθει ο ίδιος αντιμέτωπος με την έσχατη δοκιμασία του ανθρώπου, «πρόσωπο με πρόσωπο» ενάντια στην «τρομερή ειμαρμένη».
7. ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΚΟΛΛΙΑΣ, «Το Κεφάλαιο και η ανισότητα. Η εξέλιξη της σκέψης του Thomas Piketty»
Η αντιμετώπιση των ανισοτήτων είναι ένα από τα πιο επίπονα ζητήματα προς επίλυση για την υπαρξιστική κρίση της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Ο Τομά Πικεττύ με το «Κεφάλαιο στον 21ο αιώνα» το 2014 και το «Κεφάλαιο και Ιδεολογία» το 2020 επαναπροσδιόρισε το λεξιλόγιο της συζήτησης γύρω από τις ανισότητες, τονίζοντας ότι αποτελούν αποτέλεσμα πολιτικών επιλογών, και όχι «αναγκαίο κακό» του καπιταλισμού. Προσέφερε επίσης μια εναλλακτική στον σύγχρονο χρηματοοικονομικό καπιταλισμό, αυτή του Συμμετοχικού καπιταλισμού. Όμως, το μεγαλύτερο μέρος του έργου του Πικετύ παραμένει άγνωστο εκτός των ακαδημαϊκών κύκλων. Το βιβλίο αυτό επιχειρεί να φωτίσει τον βηματισμό της σκέψης του Γάλλου οικονομολόγου πριν από τη διεθνή του καταξίωση, αλλά και τα επακόλουθά της.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου