Η Αγαθή Δημητρούκα (Πεντάλοφος Μεσολογγίου, 1958) είναι στιχουργός και συγγραφέας παιδικών βιβλίων. Το 2019 τιμήθηκε με το Βραβείο Εικονογραφημένου Παιδικού Βιβλίου του ηλεκτρονικού περιοδικού Ο αναγνώστης για το βιβλίο της Αν. Είναι και μεταφράστρια –ανάμεσα στα έργα που έχει μεταφράσει είναι και ο Δον Κιχώτης, το αριστούργημα του Θερβάντες. Ως μεταφράστρια ή καλύτερα ως αναπλάστρια-διασκευάστρια, εξέδωσε πρόσφατα το τομίδιο-συλλογή Τα ηδονικά, μόλις
64 σελίδων, που περιέχει δεκαοχτώ επιγράμματα-ποιήματα-τραγούδια, «όσα και τα χρόνια της ενηλικίωσης», διαβάζουμε στο οπισθόφυλλό του. Πρόκειται για μια λογοτεχνική δουλειά, βασισμένη σε είκοσι τέσσερα ερωτικά επιγράμματα από την Παλατινή Ανθολογία, σε ένα ποίημα της Σαπφώς και σε τρία αποσπάσματα του Αλκαίου και «αντικατοπτρίζουν όλο το φάσμα του έρωτα», όπως διαβάζουμε.
Τα επιγράμματα-ποιήματα-τραγούδια αυτά δημοσιεύονται εδώ σε δύο μορφές, στο αρχαίο κείμενο και στην ανάπλαση-απόδοση-διασκευή του (στο τέλος υπάρχει και η μετάφρασή του). Όπως γράφει η Αγαθή Δημητρούκα στο εν είδει προλόγου σημείωμά της προς τον αναγνώστη, η ιδέα για τη μετάφραση αυτών των τραγουδιών γεννήθηκε στο μυαλό της στη διάρκεια της παραμονής της στην Ουάσινγκτον, όταν πήγε στη βιβλιοθήκη του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ. Τότε διάβασε τον Φιλόδημο, τους ομότεχνους του στα Ερωτικά Επιγράμματα, τη Σαπφώ και τον Αλκαίο\.
Ας δούμε το «Τίποτα δεν είναι πιο γλυκό από τον έρωτα» στις δύο μορφές του.
Αρχαίο κείμενο:
Άδιον ουδέν έρωτος∙ α δ’ ολβια, δεύτερα πάντα
έστιν∙ από στόματος δ’ έπτυσα και το μέλι.
τούτο λέγει Νοσσίς∙ τίνα δ’ Κύπρις ουκ εφίλασεν,
ουκ οίδεν τήνας τάνθεα ποία ρόδα.
Αναπλασμένο-διασκευασμένο κείμενο:
«Τίποτα δεν είναι πιο γλυκό από τον έρωτα.
Έχω φτύσει απ’ το στόμα
μέχρι και το μέλι ακόμα.
Όλ’ αυτά που φέρνουν ευτυχία είναι δεύτερα».
Η Νοσσίς αυτό μας λέει
να τ’ ακούτε εσείς οι νέοι.
Απ’ την Αφροδίτη όποιος , αχ!, δεν αγαπήθηκε,
ούτε ξέρει ούτε θα μάθει
τι ’ναι ρόδο, τι ’ν’ αγκάθι.
Αξίζει τον κόπο να παραθέσουμε –μόνο σε ανάπλαση-διασκευή– το τραγούδι «Η Χαριτώ» που αναφέρεται στις μεγάλης ηλικίας γυναίκες:
Εξήντα έκλεισε η Χαριτώ χειμώνες
μα είν’ ακόμα τα μαλλιά της μακριά
και φτάνουν κυματίζοντας ως τις λαγόνες
Χωρίς ρυτίδες και γλυκιά σαν αμβροσία
Τους πάντες πείθει με χαρίσματα πολλά.
Και μύριες χάρες που τις στάζει μία μία.
Τα στήθη της μικρά σαν κουκουνάρια τα ’χει,
γυμνά, χωρίς στηθόδεσμο, μα σφριγηλά
κι ολόλευκα, στητά στης ηδονής τη μάχη.
Γι’ αυτό κι εσείς, ω εραστές, που αναζητάτε
τους πόθους της σαρκός, του πάθους τη φωτιά,
σ’ εκεί η θα τα βρείτε∙ χρόνια μην κοιτάτε!
Ιδού κι ένα υμνητικό τραγούδι για τις νεότερες γυναίκες, το «Θυσία γίνομαι γι’ αυτή»:
Τι πόδι, ω, τι γάμπα, τι μηροί,
(να χάνομαι δικαίως), τι γλουτοί,
Ω, τι εφήβαιο και τι λαγόνες,
τι ώμοι, ω, τι στήθη, τι λαιμός,
τι χέρια,(που για κείνη είμαι τρελός),
τι μάτια, τι κινήσεις σαν σταγόνες,
ω, τι γλωσσόφιλα που ’χω γευτεί,
θυσία γίνομαι γι’ αυτή –
θυσία γίνομαι γι’ αυτή.
Κι αν είναι μια ξένη και τη λένε Φλώρα
και αν δεν τραγουδάει της Σαφώς τα δώρα,
κι ο ίδιος ο Περσέας είχε ερωτευτεί
την όμορφη την Ανδρομέδα την Ινδή.
Δεν πρέπει να παραλείψουμε ένα ακόμα ποίημα-τραγούδι, το «Μάρτυράς μας το λυχνάρι», όπου περιγράφεται παραστατικά η σεξουαλική πράξη ανάμεσα σ’ έναν άνδρα και μια γυναίκα:
Το στέρνο μου στο στέρνο της
το στήθος μου στο στήθος της
τα χείλη μυ με τα γλυκά της χείλη ένωσα.
Το στόμα μου στο στόμα της
Το σώμα μου στο σώμα της
Σαν να ’μουν με την Αντιγόνη ένα ένιωσα.
Γι’ αυτό δε θα σας πω τι ζήσαν τα κορμιά μας
Με το λυχνάρι όλη νύχτα μάρτυρά μας.
Πολύ αστείο και χαριτωμένο είναι το «Η Ροδόπη κι η Μελίτη κι η Ροδόκλεια», όπου γίνεται λόγος για ένα διαγωνισμό αναφορικά με το ποια από τις τρεις κοπέλες έχει το καλύτερο αιδοίο:
Η Ροδόπη κι η Μελίτη κι η Ροδόκλεια
φιλονίκησαν ποιανής είναι το καλύτερο
κι όπως και τις τρεις τις ήξερα πολύ καλά
μ’ έβαλαν κριτή ν’ αρχίσω το νωρίτερο.
Στήθηκαν μπροστά μου τρεις θεές ολόγυμνες
κι άφησαν να ρέει το νέκταρ και η γλύκα τους
[…]
Όπως έχει γίνει αντιληπτό, η Αγαθή Δημητρούκα, η οποία αφιέρωσε πολύ χρόνο και μόχθησε για την απόδοση-διασκευή των επιγραμμάτων της συλλογής, θα ήθελε αυτά, που τα αποκαλεί τραγούδια, να μελοποιηθούν από κάποιον συνθέτη, ώστε να τα χαρούν οι αναγνώστες της τραγουδισμένα. Είθε.
info: Αγαθή Δημητρούκα, Τα ηδονικά,Εκδόσεις Πατάκη, 2020, σελ. 64, τιμή 6,50 ευρώ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου