Συγγραφέας λοξά πολιτικός, ο Αρης Μαραγκόπουλος επιστρέφει στο προσκήνιο με το «φλλσστ, φλλσστ, φλλλσσστ» (εκδ. Τόπος), ένα μυθιστόρημα για τις κοιμισμένες και τις αφυπνισμένες συνειδήσεις που κληροδότησε στην ελληνική κοινωνία η πενταετία της κρίσης, 2012-2016. Μετά τη συστηματική ενασχόλησή του με το έργο του Τζόις και μετά την τριλογία της «συντροφικής ζωής», με τα μυθιστορήματα «Η μανία με την Ανοιξη», «Το Χαστουκόδεντρο» και «Πολ και Λόρα, ζωγραφική εκ του φυσικού», το βιβλίο αυτό είναι εξαιρετικά επίκαιρο. Το απόγειο της κρίσης με τη δοκιμασία και τον μετασχηματισμό των συνειδήσεων που προκάλεσε, συμπυκνωμένο σε ένα μυθιστόρημα 370 σελίδων με τίτλο… φλλσστ, φλλσστ, φλλλσσστ (εκδ. Τόπος)! Θέλει απόθεμα
ειρωνείας, άσκηση στον αναστοχασμό και διάθεση πολεμικής για να το πραγματώσει ένας συγγραφέας. Ο Αρης Μαραγκόπουλος διαθέτει από χρόνια αυτές τις ιδιότητες, μαζί με την πολιτική ματιά του στην ελληνική κοινωνία και το… κόλλημα με τα ζητήματα της κουλτούρας. Στάθηκε λοιπόν στα χρόνια 2012-2016 και τι είδε; Είδε «τσιμεντωμένους ανθρώπους, σε όλο το ύψος και το πλάτος της κοινωνικής πυραμίδας, ανθρώπους μεγαλωμένους μέσα στη συγκατάβαση και εθισμένους στη συναίνεση, που αποδέχονται οποιαδήποτε βίαιη προσαρμογή της κοινωνίας, ως έχει». Και κατέγραψε τα κρίσιμα γεγονότα αυτής της πενταετίας, όχι για να τα ξανα-αφηγηθεί αλλά διότι αυτά ήταν οι πανελλαδικές εξετάσεις της κοινωνίας μας: από τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα το 2013 και το δημοψήφισμα του 2015 –με το οποίο δεν παίζει πολιτικάντικα– μέχρι το Αγαθονήσι και τα σχόλια για τους πνιγμένους πρόσφυγες της ιταλικής Λαμπεντούζα ή για την εξέγερση στην πλατεία Ταξίμ, και από την αντιμετώπιση του Νίκου Ρωμανού μέχρι τον ακτιβισμό του «Ρουβίκωνα», με έμφαση στη στάση απέναντι στους μετανάστες και στη δράση της Χρυσής Αυγής. Γιατί εστιάζει εκεί; Διότι η βία μετασχηματίζει απότομα τις συνειδήσεις και οδηγεί άλλους να γίνουν πιο συντηρητικοί κι άλλους να αναρωτηθούν «ώς πότε;» και να κάνουν ένα βήμα παραπέρα: να θυμηθούν (και να ασκήσουν) «το δικαίωμα να έχεις δικαιώματα». Advertisement End of ad break in 13 s Ολα αυτά δεν παρουσιάζονται στο φλλσστ, φλλσστ, φλλλσσστ μέσα από θεωρητικές κατασκευές ή ξύλινες αποστροφές, αλλά ξεπηδούν σταδιακά, με έναν λόγο προφορικό, άλλοτε αποχαλινωμένο άλλοτε σχολιαστικό, στις συζητήσεις ανάμεσα σε μια ετερόκλητη παρέα σιτεμένων χειμερινών κολυμβητών-άπιστων Θωμάδων με εύγλωττα παρατσούκλια (Βόλγκα, Ντέρτης, Παλατάκης) και στο πλήρωμα ενός μικρού ιστιοφόρου που αποβιβάζει στην έρημη παραλία «τους» τον «λοστρόμο»-γιο αντάρτη, με θητεία στον αγώνα των Ζαπατίστας, τη Μεξικανή σύντροφό του-παλιά νοσοκόμα με τους Ζαπατίστας και τον «δάσκαλο»-alter ego του συγγραφέα. Ολοι τους (εκτός από εκείνη) νομίζουν ότι έχουν πάρει από τη ζωή όσα μαθήματα άξιζε να πάρουν. Μέχρι που ένα καταλυτικό γεγονός τούς φέρνει αντιμέτωπους με την κοιμισμένη, ή άγουρη, συνείδησή τους και με τα απανωτά «τι να κάνουμε;». Και εκεί πλέον, ο συγγραφέας βάζει και προς τους αναγνώστες/στριες κάποια δύσκολα διλήμματα: π.χ. αυτοδικία ή όχι; Στο φόντο η Βάρκιζα, ο Πειραιάς ή η Ικαρία (το δικό του Μακόντο), τόποι λαϊκοί με ατίθασους κατοίκους. Με αυτό το όγδοο μυθιστόρημά του, ο Μαραγκόπουλος εξερευνά πού κρύβονται οι όροι για μια κριτική, ενεργητική στάση στα πράγματα. Ετσι, η πλοκή σημαδεύεται από έναν φόνο που λειτουργεί σαν καθρέφτης για την κοινωνία, όπως συνέβη με τη δολοφονία του Φύσσα, καθώς και από μια σειρά βιασμών –ενός κοριτσιού Ρομά, μιας γοητευτικής αλλοδαπής, ενός εύζωνα– παράλληλων με τον «βιασμό» της ίδιας της χώρας. Οπως σχολίασε χαρακτηριστικά ο συγγραφέας: «Μια κοινωνία που αντέχει τον βιασμό είναι μια κοινωνία που δεν έχει λύσει τα προβλήματά της. Γι’ αυτό, φτάνει πια με τη χώρα του “anything goes”». Υπάρχει ένας βαρύς χαρακτηρισμός που επανέρχεται στο φλλσστ, φλλσστ, φλλλσσστ – τίτλος που παραπέμπει στον παφλασμό των κυμάτων και στην επανάληψη των πραγμάτων. Ο συγγραφέας μιλά συχνά και ειρωνικά για το «γένος των ηλιθίων». Ομως δεν «βδελύσσεται» τον ελληνικό λαό θεωρώντας πως «ανήκει οριστικά στο μη περαιτέρω του χείριστου», όπως έγραψε ένας ομότεχνός του τον Οκτώβριο του 2015. Ο δικός του χαρακτηρισμός αναφέρεται στην εκάστοτε κυρίαρχη τάξη «που δουλεύει με το σχολείο της υποταγής, με την εκκλησία της τυφλής πίστης και με την κρατική καταστολή. Με άλλα λόγια τις υποτακτικές συνειδήσεις τις διαμορφώνει το κράτος». Παράλληλα λοιπόν, και ως απάντηση σ’ αυτή την συνθήκη «που σε περιορίζει στον ρόλο του ψηφοφόρου ή του οπαδού», στις σελίδες του μυθιστορήματος τρέχει και η φράση «Η αξιοπρέπειά μας είναι πιο δυνατή από τις φυλακές τους», από το σύνθημα των Ζαπατίστας. Διότι, «όταν χάνεις την αίσθηση ότι έχεις δικαιώματα, χάνεις την υπόστασή σου, την αξιοπρέπειά σου…». Σήμερα, τα προβλήματα που όξυνε η κρίση, παραμένουν ανοιχτά. Και το κυριότερο, κατά τον Μαραγκόπουλο, είναι ότι «δεν έχει κερδηθεί το στοίχημα της κοινωνικής αλληλεγγύης που όλοι ευχόμασταν την περίοδο του δημοψηφίσματος». Αυτός είναι ένας ακόμα λόγος που καθιστά το φλλσστ, φλλσστ, φλλλσσστ πολύ επίκαιρο. «Είμαι ένας προλετάριος συγγραφέας και η φωνή μου είναι το μόνο μου όπλο» Κάποια στιγμή, στην πενταετία που τον απασχολεί στο καινούργιο μυθιστόρημά του, ο Αρης Μαραγκόπουλος είχε υποστηρίξει δημόσια ότι αν οι συγγραφείς έβγαιναν στην πρώτη γραμμή με ένα μανιφέστο που θα κυκλοφορούσε στις μεγάλες γλώσσες, τα πράγματα στις σχέσεις της χρεωμένης Ελλάδας με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς ίσως να εξελίσσονταν διαφορετικά. Οπως θυμόμαστε, τίποτα τέτοιο δεν έγινε. Δεν υπήρξε καμία συλλογική κινητοποίηση με τον αντίκτυπο της δήλωσης του Σεφέρη για τη δικτατορία. Γιατί; «Διότι και στη διανόηση θα βρούμε ανθρώπους βολεμένους σε μια πακτωμένη συνείδηση, όπως αυτοί που περιγράφω στο φλλσστ, φλλσστ, φλλλσσστ». «Με έχει στενοχωρήσει πολύ», υπογράμμισε στην «Εφ.Συν.», «το ότι στη διάρκεια της κρίσης ένιωσα ότι πολλοί φίλοι μας, πολλοί διανοούμενοι, απέφυγαν να ξεμυτίσουν και να σχολιάσουν δημόσια –και όχι μόνο στα κοινωνικά δίκτυα– αυτά που συνέβαιναν. Ηταν σαν να κρύβονταν. Ομως είναι λάθος αυτό που ακούγεται συχνά, πως τάχα ό,τι έχει να πει ο συγγραφέας, το λέει με το έργο του. Ούτε καν η “Γκουέρνικα” δεν θα “μιλούσε” από μόνη της αν δεν έβγαινε μπροστά ο Πικάσο να υποστηρίξει τον ισπανικό Εμφύλιο, ούτε καν τα θεατρικά έργα του Μπρεχτ εάν δεν ύψωνε και ο ίδιος το ανάστημά του στη δημόσια σφαίρα. Ο διανοούμενος δεν μπορεί να μένει αμέτοχος σε κρίσιμες στιγμές. Και επειδή πολλοί ίσως να λοιδορήσουν τα λόγια μου, επαναφέρω τον όρο του “στρατευμένου διανοούμενου”. Εγώ είμαι αυτό, επειδή δεν μ’ αρέσει που πολλοί ομότεχνοί μου αντιμετωπίζουν τα τρομερά γεγονότα όχι ως ανθρώπινο δράμα αλλά ως “είδηση” που συμβαίνει αλλού – στο Μεξικό, στην Ιαπωνία, στο Αγαθονήσι. Δεν μ’ αρέσει που “διαχειρίζονται” τα προβλήματα και δεν τα αγγίζουν. Είμαι ένας προλετάριος συγγραφέας και η φωνή μου είναι το μόνο μου όπλο. Δεν μ’ αρέσει να συγκαταλέγομαι στον σκληρό πυρήνα του “γένους των ηλιθίων”».
https://www.efsyn.gr/tehnes/ekdoseis-biblia/250162_ohi-sti-hora-toy-anything-goes
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου