Ο Δημήτρης Γκιώνης, ο Νίκος Καζαντζάκης και μια ..γάτα (του Βασίλη Βασιλικού)

Τα πεζογραφήματα του Δημήτρη Γκιώνη μου θυμίζουν τα παλιά ιστιοφόρα που κινούνται με τον άνεμο. Χωρίς μηχανή στ’ αμπάρι. Είναι λιτά, γραμμένα με την τέχνη όχι του έμπειρου δημοσιογράφου, αλλά του απλού αφηγητή. Τους λείπει ακριβώς η λογοτεχνική «κυτταρίτιδα» που είναι σαν τη «λογοτεχνίτιδα» της πεζογραφίας. Έτσι και το πρόσφατο βιβλίο του «ΓΙΑ ΤΕΣΣΕΡΕΙΣ ΛΟΓΟΥΣ…» που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΑΓΚΥΡΑ με τον υπότιτλο «Ο Καζαντζάκης/ Μια μητέρα/ Αγάπη χειρόγραφη/ Ένας γάτος». Το βάρος αυτής της συλλογής πέφτει βέβαια στον Καζαντζάκη, τον αγαπημένο συγγραφέα του αφηγητή, από τα πολύ νεανικά του χρόνια, όπου ξεδιπλώνεται αριστοτεχνικά ό, τι «τράβηξε», αυτός ο άγιος της τέχνης του λόγου, στην εποχή του,
από συναδέλφους , κριτικούς, στοχαστές, με μοναδική εξαίρεση (εκτός από τον επιστήθιο φίλο του Παντελή Πρεβελάκη) τον Αιμίλιο Χουρμούζιο, τον διευθυντή της «Καθημερινής», άνθρωπο μεγάλης μόρφωσης και ανιδιοτέλειας. Όποιος θέλει να μάθει τα καζαντζάκεια πάθη του Χριστού δεν χρειάζεται να ανατρέξει στα δεκάδες βιβλία που έχουν γραφεί γι’ αυτόν, από γυναίκες και άντρες. Αρκούν και περισσεύουν οι 85 σελίδες του Δημήτρη Γκιώνη. Όμως πιο είναι το χάρισμα αυτού του πρωτότυπου αφηγητή; Αφού διαβάσουμε τον «δεύτερο λόγο» (από τους 4 του βιβλίου) – μια συγκλονιστική αφήγηση της θρησκόληπτης μητέρας που γέννησε 9 παιδιά , εκ των οποίων τα έξι τα ξεγέννησε μόνη της στο πλυσταριό του χωριάτικου σπιτιού της και μόνο τα τρία τελευταία με μαμή, αφού μας γοητέψει με τις τρεις χειρόγραφες ερωτικές επιστολές, πριν την εμφάνιση του διαδικτύου, φτάνουμε στο τελευταίο αφήγημα, τον «Γάτο» για ένα γάτο αδέσποτο που στήνεται έξω από ένα σπίτι απροσκάλεστος και σιγά – σιγά ενσωματώνεται στην οικογένεια που τον παίρνει τρόφιμο κι εκεί ο Δημήτρης Γκιώνης βρίσκει την ευκαιρία να κλείσει όπως άρχισε: Σελίδα 84 : « Μια γάτα συντροφιά είχε και ο Καζαντζάκης –σε κάποια διαμονή του στην Αίγινα- περί τα 15 χρόνια, από το 1931 και μετά, για την οποία κάνει λόγο σε επιστολές προς την σύζυγο του Ελένη, που με τη σειρά της περιλαμβάνει στο βιβλίο της «Νίκος Καζαντζάκης ο ασυμβίβαστος- βιογραφία του συγγραφέα. Όπου αποκαλύπτεται μια, άγνωστη εν πολλοίς, αγάπη του συγγραφέα για τα ζώα και, στην προκειμένη περίπτωση, μια γάτα που την έχει βαφτίσει Σμινθίτσα («Σμινθεύς, λατρευτικό επώνυμο του Απόλλωνα, ως εξολοθρευτή των ποντικών», εξηγεί η Ελένη). Κι ας μη μας διαφεύγει πως οι αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν αναδείξει τη γάτα σε θεότητα. «Αληθινά Σας λέω», γράφει σε μία από τις επιστολές στη σύζυγό του, «κατάφερε να ‘χει ανθρώπινη έκφραση και ξύπνησε μέσα μου ό,τι γατίσιο έχω κι άρχισα να μιμούμαι τα μιαουρίσματά της, θυμωμένο, τρυφερό, αναλόγως. Φαντάζομαι πως αν ένας άνθρωπος ζήσει χρόνια στην έρημο μ’ ένα ζώο, η αφοσίωση σιγά-σιγά θα εκδηλωθεί, θα ξεπέφτει ο άνθρωπος, θ’ ανεβαίνει το ζώο , κι ύστερα από κάμποσα χρόνια η διαφορά τους θα ‘ναι ανεπαίσθητη». Το βιβλίο πίνεται μονορούφι, όπως ένα καλό μπουκάλι κόκκινο κρασί. 
 Βασίλης Βασιλικός 16-06-2020
https://www.oanagnostis.gr/o-dimitris-gkionis-o-nikos-kazantzakis-kai-mia-gata-toy-vasili-vasilikoy/?fbclid=IwAR1p8O7tfRc-9_NvjAvnbJx7yub97c0Qha2fAHP8VU8VvEOxailKpKDKV3k