[Η ζωή και το έργο του Γιάννη Κιουρτσάκη μπορεί να περιγραφεί ως μια διαρκής αποδημία από την Ελλάδα στην Εσπερία και ως μια παλιννόστηση ή, μάλλον, ως ένας «αδύνατος νόστος» σε διαφορετικές εκδοχές της Ελλάδας, που δεν θα είναι οι ίδιες με αυτές που άφηνε πίσω του. Γεννημένος το 1941, θα σπουδάσει νομικά στο Παρίσι και έκτοτε ως επίγονος μιας γενιάς του 1930, που δεν μπορεί να επαναληφθεί, θα προσπαθήσει να συνταιριάξει τις αναζητήσεις της ευρωπαϊκής ύστερης
Ο Φοίβος Βλάχος σκιαγραφεί τη δεύτερη διαδρομή ενός ιστορικού εκδοτικού οίκου. Με επιλογές τίτλων όπως ο «Φάουστ» του Γκαίτε, το «Ενας φορητός παράδεισος» του Ρότζερ Ρόμπινσον, η «Αυτοχειρία» του Εντουάρ Λεβέ καθώς και τα βιβλία του Πέτρου Μάρκαρη, ο Φοίβος Βλάχος έχει καταφέρει μέσα σε
Tο πολιτικό μυθιστόρημα δεν είναι μανιφέστο, αλλά ούτε και μύθος. Το πολιτικό μυθιστόρημα είναι αρχαιολογική ανασκαφή! Ο συγγραφέας πρέπει να σκάψει βαθιά, μεθοδικά, υπομονετικά. Πρέπει να φέρει στο φως το ζητούμενο με ψυχραιμία, σιγουριά και αποστασιοποίηση. Όταν το κάνει οφείλει να απομακρυνθεί από τη σκηνή και να αφήσει το κοινό να βγάλει τα συμπεράσματα του. Το ζητούμενο είναι τόσο καλά κρυμμένο στη σκόνη του χρόνου που η αφή γίνεται η μόνη οδός και όλες οι αισθήσεις. Αυτό που βρίσκεται στα έγκατα της Ιστορίας είναι η αλήθεια και ο συγγραφέας του πολιτικού
Δεν φρόντισες για μένα, δεν υπάρχει αμφιβολία.
Δεν ήξερες ότι εγώ.
Ήμουν σαν ένα κατεστραμμένο άλογο, ανάμεσα στο πλήθος.
Παρακινούμενο από έναν τολμηρό, αναβάτη.
Σεργκέι Γεσένιν, «Γράμμα σε μια γυναίκα»
Nτοκουμέντα: ΕΚΠΑ, Φωνοθήκη Γ. Ζεβελάκη, Αρχείο Χάρτη
Η λογοτεχνία, αν κάποτε οι άνθρωποι την πάρουν στα σοβαρά, είναι μια ανθεκτική αξία – μπορεί ακόμα και να παράγει και να προτείνει αξίες. Πάντα ονειρεύομαι μια βασιλεία της λογοτεχνίας, όταν θα έχει εκπληρωθεί το ρηθέν «η ζωή αντιγράφει την τέχνη», και οι άνθρωποι θα αισθάνονται να ζουν μέσα σ’ ένα ατέλειωτο, υγρό, συγκλονιστικό μυθιστόρημα. («Η φθορά της γλώσσας επιβάλλει την αυστηρότητα στη λογοτεχνία ( Ο Γιώργος Χειμωνάς μιλάει στον Τάσο Γουδέλη)», Το Δέντρο, τχ. 27,
Η πολιτική και η ιδεολογία υπεισέρχεται στην κριτική σας, πότε και γιατί;
Σε μία προκλητική διάλεξή της, η νικήτρια του βραβείου Booker για το 2019, Μπερναντίν Εβαρίστο, η πρώτη έγχρωμη συγγραφέας που της απονέμεται αυτό το βραβείο, μίλησε για «προκατάληψη υπέρ του λευκού χρώματος και του αρσενικού φύλου στη λογοτεχνία». Ούσα ακαδημαϊκός η ίδια, δεν δίστασε να μιλήσει για ακαδημαϊκούς που δεν ενδιαφέρονται για άλλες αφηγήσεις ή βιβλία γραμμένα από γυναίκες ή έγχρωμους πληθυσμούς. Γενίκευσε το πρόβλημα στην εκπαίδευση υποστηρίζοντας πως δεν μπορείς να έχεις μια συμπεριληπτική εκπαίδευση όταν διδάσκεις βιβλία μόνο από τον κανόνα της λογοτεχνίας, όπως αυτός διαμορφώθηκε παραδοσιακά, από άνδρες που σπούδασαν σε προνομιούχα
Δεν έχομεν βεβαίως τους nihilistes της Ρωσίας ούτε τους socialistes της εκ χρηματολογικών ζητημάτων φλεγμονούσης γηραιάς Ευρώπης, διότι δόξα τω Θεώ δεν εγηράσαμεν εισέτι εθνικώς. ΑΓΓ.ΒΛΑΧΟΣ, 1877
Κώστας Θ. Ριζάκης – Γιώργος Δελιόπουλος
κατά ανεφίκτου γλυφές, 1
της γυναικός 30 παγιδεύσεις
εκδόσεις ΑΩ – 2021
(αναγνωστικά σχόλια)
Αντιστροφή ρόλων
Έχει τρία τέσσερα χρόνια που καθηλώθηκε σχεδόν τελείως. Τότε ακόμη δεν ήθελε να το παραδεχτεί. Κούτσα κούτσα κρατιόταν απ’ τον τοίχο ή το κάγκελο. Όταν άρχισε να πέφτει, μου τηλεφωνούσε η μάνα μου. Στον διάδρομο ή στο δωμάτιο τον έβρισκα να σπαρταράει σαν το ψάρι. Μου κοβόταν η μέση για να τον σηκώσω. Πήγα και του πήρα αμαξίδιο. Δυο βδομάδες μού στραβομουτσούνιαζε.
Link εκδήλωσης: https://www.ianos.gr/events/giannis-kalpoyzos-ypografh-vivlioy-ston-iano/
Λίγα λόγια για το βιβλίο 1816-1829.
[…] Κάποιες ιστορίες, που ο άντρας αφηγείται σιγανά μες στο δωμάτιο, γλιστρούν σαν το γεράκι από επίπεδο σε επίπεδο. Εκείνος ξυπνάει στη ζωγραφισμένη πέργκολα που τον περιβάλλει, σε μπράτσα θεόρατων δέντρων ξέχειλα από λουλούδια. Θυμάται τα πικνίκ, μια γυναίκα που φιλούσε
Τ’ αγόρι θα ’ναι πάνω από τριάντα πια, το κεφάλι του αραιώνει. Στριφογυρνάει συχνά τη δεξιά του παλάμη και την παρατηρεί εκστατικά, σαν κάτι πρωτόγνωρο.
Οι τράπεζες είναι ληστές. Αυτό δα το ξέρουμε από τον καιρό που ο Μπέρτολντ Μπρεχτ είχε θέσει το περίφημο ερώτημα εργασίας (προκειμένου να απελευθερώσει την απάντηση), στην «Όπερα της πεντάρας»: «Τι είναι η ληστεία μιας τράπεζας μπροστά στην ίδρυσή της;» Οι τράπεζες είναι ληστές και όπως οι ληστές μοιράζουν τα κέρδη. Κοντά 700 εκατομμύρια μοίρασαν σε ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, χωρίς να παίξει βλέφαρο. Τριάντα εκατομμύρια δίνουν κάθε χρόνο στον Μητσοτάκη για να μπορεί το κόμμα του να τους αφήνει να ληστεύουν, δια νόμου, απίστευτα ποσά. Όμως ο εκδότης Σάμης Γαβριηλίδης
Η Ευρώπη είναι «μίζερη», αλλά πολύ ζωντανή. «Πιο πολύ ‘’ζωντανή’’ ίσως από αυτήν εδώ την κραταιή χώρα (σ.σ.: τις ΗΠΑ), όπου τυφλές, ξεπερασμένες δυνάμεις αντιστέκονται με άγρια επιμονή στις νέες ανάγκες και που προφανώς θα αφήσουν τη χώρα να αναπληρώσει όλες τις εμπειρίες της Ευρώπης – ακόμα και το φασισμό. Ο Τρίτος Παγκόσμιος διστάζει να έρθει, θα έρθει όμως- μετά από μας, μετά από μας, ας το ελπίσουμε». Αυτά έγραφε το 1946 από την Αμερική την οποία είχε επιλέξει ως τόπο της αυτοεξορίας του ο Γερμανός συγγραφέας του «Μαγικού Βουνού», Τόμας Μαν (1875-1955), στον επίσης συγγραφέα και φίλο του Έρμαν Έσσε (1877-1962). Την ίδια εποχή, ο
Δημήτρης Κοσμόπουλος: “Pixels” Κέδρος, σελ. 60
1.Παράδοση, ήθος της κειμενικής διεύρυνσης
Αναλογίες, συν-ηχήσεις, απόρροιες
Τεκμήρια αμάχητα συγκινήσεων
Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις «Παρέμβαση» το βιβλίο Νεολογικισμός, Νεοφρεγκεανσισμός – οι αριθμοί ως αντικείμενα της Δήμητρας Χριστοπούλου. Πρόκειται για ένα βιβλίο με φιλοσοφικό περιεχόμενο, όπου εξετάζεται το ιδιαίτερο επιστημονικό αντικείμενο της φιλοσοφίας των μαθηματικών. Το σύγχρονο ρεύμα της φιλοσοφίας που φέρει το όνομα «Νεολογικισμός/Νεοφρεγκεανισμός» παρουσιάζεται, όπως και η οπτική του ότι οι αριθμοί είναι αφηρημένα αντικείμενα.
Ποίηση Ναζουάν Νταρουίς «Δί-χως» από τα αραβικά σε μετάφραση Πέρσας Κουμούτση από εκδόσεις Παράκεντρο
Με αφορμή την έκδοση του ποιητικού βιβλίου του Παλαιστίνιου ποιητή Ναζουάν Νταρουίς, στην
Λύπη μου που δεν μιλιέσαι
(Οδυσσέας Ελύτης)
Κατάλευκο εξώφυλλο, το κόβει στη μέση μεγάλη κατάμαυρη γραμμή, κατάμαυρα τα γράμματα, στην κορυφή, στη βάση. Λίγο πάνω από τη γραμμή, μια λέξη: Λείπει. Η σημειολογία της «στησίματος» μας οδηγεί σταθερά στο πένθος. Όπως, κάποτε, τα παλιά χαρτοφάκελα που έφταναν με το ταχυδρομείο να ανακοινώσουν έναν θάνατο. Έτσι και το βιβλίο του Θ. Π. Ζαφειρίου σαν ανακοίνωση του θλιβερού γεγονότος και σαν εξομολόγηση που ξεσκίζει την ψυχή μοιάζει. Μια κατάμαυρη γραμμή στη μέση του εξωφύλλου.
Γιάννης Παπακώστας, “Η κρήνη της οδύνης. Το πένθος, ο πόνος, η θλίψη ως πηγή λογοτεχνικής δημιουργίας”. Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, Αθήνα 2020, σελ. 193
Ο Παπακώστας έχει μια μακρόχρονη και προβεβλημένη παρουσία στα ελληνικά γράμματα. Παράλληλα με τα ακαδημαϊκά του καθήκοντα αναδείχθηκε σε εξέχοντα ερευνητή αρχειακού υλικού, το οποίο σχολίασε αλλά και δημοσίευσε. Το πρόσφατο βιβλίο του εντάσσεται σε μια άλλη ενότητα, στην
Με αφορμή τη νόσο των πλατάνων Έχουν τα δέντρα κοινωνική ζωή; Η απάντηση είναι βεβαίως ναι, εφόσον είναι ενσωματωμένα στην κοινωνία του ανθρώπου. Η ενσωμάτωση δε αυτή έχει ιστορικά χαρακτηριστικά, γεγονός που σημαίνει ότι είναι δείκτης όχι μόνον κοινωνικών, οικονομικών αλλά και ευρύτερα πολιτισμικών δεδομένων μιας εποχής και ενός τόπου. Ο άνθρωπος καθώς οικειοποιείται την φύση δεν την κοινωνικοποιεί απλά αλλά την καθιστά μέρος του πολιτισμού. Με αυτόν τον τρόπο ένα φυσικό στοιχείο μετασχηματίζεται σε πολιτισμικό και έτσι γίνεται λόγος για πολιτισμικά τοπία, τα οποία μάλιστα αποκτούν, εκτός των άλλων, σημαντική συμβολική διάσταση σε σχέση με έναν τόπο, μια
Ανυπόφορο για τους σύγχρονους υπερεθνικόφρονες είναι το ότι ο Ρήγας καλούσε σε πολιτική και κοινωνική επανάσταση και όχι εθνική εξέγερση και στο κάλεσμά του περιλάμβανε όλες τις «φυλές», τις «θρησκείες», τις γλώσσες και τις εθνότητες. Με μια φρέσκια ματιά στο έργο του Ρήγα Βελεστινλή ο Δημήτρης Ψαρράς δείχνει ότι αυτό εντάσσεται σ’ ένα ευρωπαϊκό πνευματικό πλαίσιο που εμπνέεται από τις ριζοσπαστικές και επαναστατικές ιδέες των Εγκυκλοπαιδιστών και του Διαφωτισμού και βρίσκεται απέναντι στον σκοταδισμό και τη συντηρητική παράδοση της Ορθοδοξίας.
Μαρία Τοπαλη
Μεταπολεμικές δοκιμές πολιτικού λυρισμού εκδ. Αλεξάνδρεια, σελ. 303
Το μεταπολεμικό ρίγος του Βύρωνα Λεοντάρη, η αρνητική διαλεκτική του Τέοντορ Αντόρνο και το υπονομευμένο «υψηλό» του Ανδρέα Κάλβου γίνονται τρία νήματα σφιχτοπλεγμένα από την Αγγέλα Γιώτη, συγκροτώντας τη «μεταπολεμικότητα» ως έννοια-εργαλείο για την κατανόηση της νεοελληνικής λογοτεχνίας από τον 19ο αιώνα και μέχρι τους συμβατικά αποκληθέντες μεταπολεμικούς ποιητές. Θα μπορούσε να φοβηθεί κανείς την άγονη περιήγηση στη θεωρία και τη δημιουργία κουραστικών κατασκευών που συχνά μαρτυρούν την υπέρμετρη αγωνία της αυτοαναφορικής
στην αδερφή μου Εύη Κουτρουμπάκη
ονειρευόμαστε
μια ζωή όρθια
στο ψαλτήρι
με μια φωνή στιλπνή
σαν αφόρετο παπούτσι
να φυσάει τα τεριρέμ
στην αχλή του τρούλου
πώς φυσάν οι άγγελοι
τις σάλπιγγες στα ψηφιδωτά
Ένα από τα ωραιότερα (και χρησιμοποιώ τη λέξη κυριολεκτικά) πράγματα που μας δώρισε ο δυτικός πολιτισμός (μέσα από μια επίπονη και μακρά διαδρομή, από το στίχο 979 του Οιδίποδα Τυράννου και τον Αριστοφάνη μέχρι τον Τζορντάνο Μπρούνο και τον Βολταίρο και τον Καμύ) είναι η συνειδητοποίηση της δυνατότητας του καθενός να φαντάζεται ό,τι θέλει, να σκέφτεται ό,τι θέλει και να λέει ό,τι θέλει και όπως θέλει. Χρειάστηκε η Αναγέννηση και ο
ΡΟΔΟΣ
Δεν ξεχωρίζω τα ονόματα των λουλουδιών
ή το ένα δέντρο από το άλλο
παρ’ όλα αυτά κάθομαι στην πλατεία
κάτω από ένα σύννεφο καπνού Παπαστράτος
και πίνω μπίρα Ελλάς.
Κάπου κοντά υπάρχει ένας Κολοσσός
που περιμένει έναν άλλο καλλιτέχνη
έναν άλλο σεισμό.
Μα εγώ δεν είμαι φιλόδοξος.
Θα ήθελα να μείνω εδώ, αλήθεια είναι,
αλλά θα ήθελα να κάνω παρέα
με τα ήμερα ελάφια που περιβάλλουν
το Κάστρο των Ιπποτών στον λόφο.
Είναι όμορφα ελάφια
και οι λιανές ράχες τους τρεμοπαίζουν
από την επίθεση λευκών πεταλούδων.
Στην πρώτη ποιητική του συλλογή ’’Αφαιρώ από μέσα μου τη λέξη’’ από τις Εκδόσεις Σαιξπηρικόν, ο Γιώργος Χιώτης αφαιρεί από μέσα του τη λέξη κι έρχεται και μας την προσφέρει ως δώρο με έναν λόγο σάρκινο και όχι ως φαντασίωση ή ως ολόγραμμα. Με έναν ασπαίροντα λόγο. ‘’Πάρε τη λέξη μου και δώσε μου το χέρι σου’’ λέει ο Εμπειρίκος στην
