Εντάξει, θα είμαι ειλικρινής. Όταν άνοιξα το βιβλίο, μου έπεσε το σαγόνι. Στίχος και λέξη (ή δύο, το πολύ τρεις λέξεις στον στίχο) σε ένα ολόκληρο βιβλίο είναι κάτι που δεν έχω ξαναδεί. Οφείλω να αναγνωρίσω ότι δημιουργεί μια αποτελεσματική πρώτη εντύπωση, την οποία κατόπιν έρχεται να στηρίξει - και με το παραπάνω - το περιεχόμενο των ποιημάτων.
Τα ποιήματα λοιπόν είναι γεμάτα από υπαρξιακές προεκτάσεις που ενίοτε απηχούν αρχαίες κοσμοθεωρίες, όπως το αυγό του κόσμου στο ποίημα "καταγωγή". Μια από τις μεγάλες δυνάμεις του Νικολαΐδη άλλωστε είναι ότι μπορεί και μεταμορφώνει το ατομικό σε υπόθεση όχι απλά συλλογική, αλλά κοσμική:
Από
παιδί
ήμουν
το σύμπαν
που έμενε
μόνο του
στο
διάλειμμα.
(απόσπασμα από το ποίημα "ταυτότητα").
Σε αυτό βοηθούν και οι ανατροπές, ένας αγαπημένος τρόπος του ποιητή, όπως έχουμε δει και στις προηγούμενες δύο συλλογές του. Στο ποίημα "ενημέρωση" δύο νέοι άνθρωποι πεθαίνουν σε ένα τροχαίο επειδή "παραβίασαν/ το όριο ταχύτητας/ βγήκαν/ απ' τις ράγες". Αντί όμως ο θάνατός τους να προκαλέσει θρήνο, προκαλεί καχυποψία, αφού:
Θεωρούνται
πλέον
εξαιρετικά
επικίνδυνοι.
Αυτή η αναπάντεχη κατάληξη του ποιήματος δεν ξαφνιάζει απλώς: δίνει μια εικόνα του κόσμου μας, μια εικόνα της ανηλεότητας και της απανθρωπιάς που τον χαρακτηρίζει. Το θέμα του ποιήματος λοιπόν (ο θάνατος δύο νέων ανθρώπων) γίνεται τελικά ένα κάτοπτρο μέσα στο οποίο καθρεφτίζεται ο κόσμος μέσα στον οποίο ζούμε.
Η εικόνα αυτή εντείνεται στο αμέσως επόμενο ποίημα που έχει τίτλο "πατρίδα" και στο οποίο βλέπουμε τη Σκύλλα και τη Χάρυβδη να ανταλλάσσουν ένα τρυφερό φιλί αφού έχουν βυθίσει όλα τα καράβια που προσπάθησαν να τις διασχίσουν. Πέρα από το οξύμωρο που περιέχει, το ποίημα είναι αυτο-επεξηγηματικό, αφού ο Χαρίλαος είναι από τα Ελληνόπουλα που έφυγαν στο εξωτερικό κι εκεί πια ζει: το να παρουσιάζει την πατρίδα του σαν τα δύο μυθικά τέρατα που συνθλίβουν οτιδήποτε προσπαθεί να προχωρήσει, αντηχεί την απογοήτευσή του για τον τρόπο που γίνονται τα πράγματα εδώ.
Παρ' όλα αυτά, η πατρίδα δεν ξεριζώνεται. Έτσι, στο ποίημα "υποχρέωση σεβασμού των δικαιωμάτων", ο ίδιος ταυτίζεται μαζί της:
Κοίτα
εμένα
όχι
τον
χάρτη.
Αν με
περιδιαβείς
θα
βρεις
τα ίδια
σύνορα.
Και όταν απλώνει τα χέρια στο ποίημα "προσωπική ελευθερία και ασφάλεια":
Μεγαλώνει
ο
κύκλος
που με
περιέχει.
Το σχήμα μας φαίνεται να αλλάζει τον κόσμο μας. Τα απλωμένα χέρια (άραγε απλώνονται για να αγκαλιάσουν; επειδή αγαλλιάζουν;) μεγαλώνουν το περίγραμμά μας άρα και τον κόσμο γύρω μας. Απλώνουμε τα χέρια όταν νιώθουμε ασφάλεια και εμπιστοσύνη. Όταν νιώθουμε ότι αγαπάμε και μας αγαπούν. Τότε νιώθουμε ήρεμοι και ελεύθεροι να εκφραστούμε:
ελευθερία έκφρασης
Κρεμάω
το
κουβάρι
για
στολίδι
στην
εξώπορτα.
Βγαίνω
αρχίζω
να
ξετυλίγομαι.
Το μέσα γίνεται επέκταση του έξω και μαζί αποτελούν ένα αξεδιάλυτο σύνολο. Δεν είναι αλήθεια; Δεν θα υπερέβαλλα, πιστεύω, αν έλεγα ότι το "Ανθρώπινο δικαίωμα" του Νικολαΐδη κάνει καλό στην ψυχή. Διαβάστε το!
Χριστίνα Λιναρδάκη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου