28.11.19

Μιράντα Τερζοπούλου:«Ο μαραγκός» του Κώστα Κουτρουμπάκη (Ενύπνιο, 2018)

Κώστας Κουτρουμπάκης, απόγονος ξεριζωμένων. 
 Η νήσος Αμμουλιανή, πάμικρη, ίδιο κοχλίδι, μες στην παλάμη του Σιγγιτικού, [καλογερονήσι ως το ’25,] δέχτηκε κι ανάστησε τους δικούς του απ’ τον μεγάλο ξεριζωμό, πριν γίνει πολύβουος των λουομένων προορισμός. Την Αμμουλιανή κατοικούν οι σειρήνες των παιδικών του χρόνων, τις οποίες ακόμη αφουγκράζεται δεμένος στο κατάρτι να τον καλούν στις χαμένες της αθωότητας νήσους.
 Κώστας Κουτρουμπάκης: Ο μαραγκός.

 Μαραγκός είναι ο διπλανός μας ταπεινός μάστορας που δημιουργεί όχι βαρύτιμα βερνικωμένα έπιπλα μα απλές ξύλινες κατασκευές. Τις φτιάχνει για να μας εξυπηρετούν, αλλά αυτές μοσκοβολάνε δάσος. Και τριζοβολάνε τους ήχους και τις μουσικές του δάσους. Χρησιμοποιεί εργαλεία απλά, τη μνήμη, την πλάνη, το πλάνεμα, τα σφυριά και τα καλέμια -δρυοκολάπτες του μόχθου-, τις ιδέες, τα καρφιά, τις ιδέες που σφηνώνονται σαν τα καρφιά…
 Κώστας Κουτρουμπάκης: Ο συγγραφέας.
 Ο Κώστας Κουτρουμπάκης είναι βαθυστόχαστος φιλόλογος. Είναι και μουσικός. Είναι και συγγραφέας. Είναι μουσικός των λέξεων και ποιητής εικόνων. Παράγει λέξεις όπως παράγει τις μουσικές. Σε ρυμουλκεί σε άγνωστους και ταυτόχρονα οικείους χωροχρόνους όπου άνετα συνυπάρχουν τα οστά τα γεγυμνωμένα των ασκητών, με την κανέλα του ρυζόγαλου της γιαγιάς, αμφότερα σημερινή βορά των τουριστών. Η πλοκή των σκέψεων και των συναισθημάτων του μοιράζεται σε 16 μικροϊστορίες. Καμιά δεν οδηγεί σε κάποια κορύφωση αλλά όλες οδηγούν –δι’ ελέου και ενσυναίσθησης– στην κάθαρση. Όλες μαζί αποδίδουν τη σφαιρική αντίληψη του κόσμου που έχει ο συγγραφέας. Η στοργή κι η τρυφερότητα της μνήμης του αγκαλιάζουν πολλά πρόσωπα και πολλαπλά συστατικά των βιωμάτων του. Βιώματα άγουρα, παρθενικά που σχηματίζουν σιγά σιγά τον πολιτικό και κοινωνικό του εαυτό, τόσο σιγά-σιγά που αυτός γίνεται ρωμαλέος και ετοιμοπόλεμος στις μάχες με την καθημερινή αδικία, την ισοπέδωση, τη λήθη και την ψευτιά της ωριμότητάς του. Ο μαραγκός δημιουργεί μια ευγενική σχέση με τον υλικό κόσμο και τις άυλες διαστάσεις του, μια πραγματικότητα ανάμεσα στο πραγματικό και το μαγικό της παιδοσύνης και της μνήμης, μια λεκτική μαγεία, ως επωδή, που ξεπερνά τα ασαφή συναισθήματα μιας καλλιτεχνίας αλλά κάνει δυνατή την αποτύπωση αυτού του αιωνόβιου, ησιόδειου όσο και χτεσινού μα και οριστικά χαμένου κόσμου. Έτσι απλά, μα τι είναι απλό, όταν έχεις προηγουμένως υποφέρει. Εδώ μου ταιριάζει μια φράση του Σταύρου Ζουμπουλάκη από το τελευταίο βιβλίο του Στ’ αμπέλια, βιβλίο παιδικής αναφοράς κι εκείνο: Εκείνο που τους χρωστάω [μιλάει για τα παιδικά του καλοκαίρια στ’ αμπέλια] είναι ότι εκεί έχει τη ρίζα της μια ηθική επιλογή, που κάποτε πήρε και πολιτικά χαρακτηριστικά, ότι θα είμαι πάντα με τη μεριά των φτωχών και των αδικημένων.
 Γράφει ο Κώστας Κουτρουμπάκης: «…Συλλογιέμαι το αρχιπέλαγος του φωτός, το ’15, το ’16 κι όλη τη διαδοχή των αριθμών. Νιόβγαλτα μωρά του Πρόσφυγα-Ανθρώπου, δοσμένα στην αριθμητική της θαλάσσης. Λέω να ξανανοίξω το μαραγκούδικο. Με αρμονίες ανάκουστες να πλανίσω νοερή ευμεγέθη αλλαξιέρα. Όλα να τα χωρά. Όλα να τα ξαπλώνω πάνω και να μετράω γέλια, σαλέματα και κλάματα –ποικίλματα αειθαλή». Λίγες φορές έχω νιώσει τέτοια απεικόνιση του αριστοτελικού ορισμού της Εντελέχειας που είναι η μετάβαση της ύλης με την πρόσληψη μορφής από την αδρανή στην ενεργό κατάσταση.
 Ο Κώστας Ι. Κουτρουμπάκης, κατά συνείδηση κιθαριστής παιδιόθεν, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1969. Φοίτησε στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ όπου έκανε μεταπτυχιακές σπουδές, και στη συνέχεια εργάστηκε ως συμβασιούχος αρχαιολόγος. Από το 2003 είναι φιλόλογος στη μέση εκπαίδευση. Κριτικά του άρθρα και κείμενα έχουν δημοσιευτεί στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο. Η συλλογή διηγημάτων «Ο μαραγκός» (Ενύπνιο, 2018) είναι το πρώτο του βιβλίο. Κώστας Κουτρουμπάκης: Ο αριστερός άνθρωπος. Διαποτισμένος φιλοσοφικά από την έννοια της «ιστορικότητας», επιλέγει ένα εντελώς προσωπικό τρόπο λογοτεχνικής έκφρασης αντλώντας από τη σημαντική παρακαταθήκη των οικείων του προφορικών κωδίκων, αφηγηματικών μορφών και λαϊκού διδακτισμού, για να μεταδώσει τις μνήμες και τα «μηνύματά» του, δίνοντας μας ένα ζωντανό παράδειγμα της θεωρητικής διατύπωσης του Ricoeur: ότι η Ιστορία είναι και λογοτεχνικό τεχνούργημα, artefact -δηλαδή μυθοπλασία- αλλά και αναπαράσταση της πραγματικότητας. Με τεχνική vibrato, δηλαδή ζεστή και παλλόμενη, ο Κώστας Κουτρουμπάκης σιγανοτραγουδάει ότι αυτός δεν ξεχνά, ότι η συνείδηση του παραμένει πάντα αφυπνισμένη για να θυμάται, να κρίνει, να διαμαρτύρεται. Η βίωση της Ιστορίας σε ανθρώπινα μέτρα και η συνεχής αναφορά σ’ αυτήν είναι ο δικός του τρόπος έκφρασης, καθόλου μιας νοσταλγίας για ένα παρελθόν, του οποίου πολλές θετικές πλευρές έχει γευτεί και διδαχθεί, αλλά αντίστασης σε κάθε μορφής εξουσιαστικής εξαπάτησης. Είναι σαν να δηλώνει «Εγώ ξέρω, δεν μπορείτε να με χειριστείτε, μπορώ να αμφισβητώ αυτά που μου λέτε και η προσωπική μου εμπειρία και αντίληψη από τα λάθη του παρελθόντος μου δίνει τα απαραίτητα στοιχεία να επαγρυπνώ για το παρόν και για το μέλλον». Αναλαμβάνει ένα σημαντικό ηθικό και πολιτικό χρέος: να θέσει τα προσωπικά του προνόμια στην υπηρεσία των άλαλων, των «σιωπηρών» -κατά τον Γκράμσι- κοινωνικών στρωμάτων, των δασκάλων μας,δίνοντας τους τη δυνατότητα να μιλήσουν και να διεκδικήσουν το δικαίωμα τους ως συντελεστές της Ιστορίας –και της Τέχνης. Μιράντα Τερζοπούλου, εθνολόγος, ποιήτρια Η εισήγηση αυτή διαβάστηκε στην παρουσίαση του βιβλίου του Κώστα Κουτρουμπάκη «Ο Μαραγκός», που έγινε στην Αθήνα (Μπαρ «Ο ξένος», 08-11-2019).
https://fabulareviews.wordpress.com/2019/11/19/%ce%b7-%ce%bc%ce%b9%cf%81%ce%ac%ce%bd%cf%84%ce%b1-%cf%84%ce%b5%cf%81%ce%b6%ce%bf%cf%80%ce%bf%cf%8d%ce%bb%ce%bf%cf%85%ce%bf-%ce%bc%ce%b1%cf%81%ce%b1%ce%b3%ce%ba%cf%8c%cf%82-%cf%84%ce%bf/?fbclid=IwAR13jhe2sQA34l8J-v71czDQMGR9sB98vZ4Lp-1fmgP96uFQjqUWsdCuW4w

Δεν υπάρχουν σχόλια: