τη συλλογή διηγημάτων Όλες οι μέρες Κυριακή (2000), την επιλογή μικρών κειμένων Τα σιγκλάκια (2010) και το παραμύθι Η πολύχρωμη σβούρα (2013). Προσφάτως εξέδωσε τα βιβλία Το χαμένο Νόμπελ – Μια αληθινή ιστορία (2015) και Τα κατά Αιγαίον πάθη, σε ανανεωμένη επανέκδοση (2017). Το τελευταίο βιβλίο του, Επικίνδυνοι συγγραφείς (Εκδόσεις Καστανιώτη, 2019), είναι η αφορμή της συζήτησής μας. Εκδόσεις Καστανιώτη
Επικίνδυνοι συγγραφείς, το βιβλίο σας που περιλαμβάνει συγγραφείς, το έργο των οποίων κρίθηκε επικίνδυνο. Θέλετε να μας δώσετε κάποια στοιχεία;
Είναι ένας φόρος τιμής στους λογοτέχνες που σόκαραν με το έργο τους την κοινή γνώμη, ενόχλησαν την καθεστηκυία τάξη και επέσυραν το μένος των Αρχών, που προσπάθησαν με τον άλφα ή βήτα τρόπο να τους απομονώσουν, να τους κάνουν να σωπάσουν. Ο Πάμπλο Νερούδα, ο Όσκαρ Ουάιλντ, ο Σαλμάν Ρούσντι, η Άννα Αχμάτοβα, ο Ρομπέρτο Μπολάνιο, ο δικός μας Ηλίας Πετρόπουλος, είναι ορισμένοι από αυτούς. Ωστόσο, το μόνο που κατόρθωσαν οι Αρχές, ως φορείς της εξουσίας, ήταν να τους προσδώσουν χαρακτηριστικά οσιομάρτυρα και να τους ηρωοποιήσουν στα μάτια των νέων όλου του κόσμου.
Τι σας έκανε να ασχοληθείτε με τους συγκεκριμένους λογοτέχνες;
Η διαπίστωση ότι τα έργα που θεωρούσα κορυφαία, εκείνα δηλαδή που με είχαν ξεβολέψει και με είχαν κάνει να αναρωτηθώ πάνω σε μια πληθώρα ζητημάτων, ήταν στη συντριπτική τους πλειοψηφία έργα που είχαν σκανδαλίσει στην εποχή τους, που είχαν λογοκριθεί ή απαγορευτεί, που οι συγγραφείς τους είχαν υποστεί διώξεις. Ορισμένοι μάλιστα, όπως ο Λόρκα, είχαν χάσει ακόμα και τη ζωή τους. Θα σας φέρω ένα παράδειγμα. Στο Πρώτο Μέρος (ακολουθώντας την παράδοση του Χαμένου Νόμπελ, το βιβλίο μου είναι χωρισμένο σε πέντε μέρη) επικίνδυνοι συγγραφείς είναι ο Λέων Τολστόι για το έργο του Ανάσταση και ο Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ για το έργο του Ο μετρ και η Μαργαρίτα. Ο πρώτος έγινε κόκκινο πανί για την Εκκλησία, που είχε συνταχθεί γύρω από την τσαρική γραφειοκρατία, με αποτέλεσμα το έργο του να πετσοκοπεί και ο ίδιος να αφοριστεί. Ακόμα και σήμερα ο Λέοντας των ρωσικών γραμμάτων παραμένει αφορισμένος. Ο δεύτερος, ο Μπουλγκάκοφ, μπήκε στο μάτι του Στάλιν, ο οποίος τον θεωρούσε μεγάλο λογοτέχνη αλλά αντισοβιετικό, με αποτέλεσμα το έργο του (μια ανελέητη σάτιρα του σταλινισμού) να κυκλοφορήσει δεκαετίες μετά τον θάνατό του. Υπάρχει κάτι που πρέπει να είναι απαγορευμένο στη λογοτεχνία; Όχι βέβαια! Πρέπει να υπάρχει απόλυτη ελευθερία. Η λογοκρισία είναι ο μεγάλος εχθρός της καλλιτεχνικής έμπνευσης. Σαν άλλος Προκρούστης, κόβει ό,τι εκείνη επεκτείνει. Είναι το κυριότερο μέτρο κοινωνικής και πνευματικής καταστολής σε ολόκληρο τον κόσμο. Θα σας πω τι λέω ακριβώς στο βιβλίο, μιας και το θεωρώ κεφαλαιώδους σημασίας: «Ο συγγραφέας, πέρα από την αυτονόητη αποστολή του, που δεν είναι άλλη απ’ το να υπηρετεί την τέχνη του όσο καλύτερα μπορεί, οφείλει να παρεμβαίνει –είτε με τον γραπτό λόγο και την αιχμηρή πένα του, είτε με τη φυσική παρουσία και τον διάπυρο τόνο της φωνής του– κάθε φορά που διαπιστώνει ότι κινδυνεύει, πρώτον, η ελευθερία του λόγου και της καλλιτεχνικής έκφρασης, δεύτερον, η ανεξαρτησία της βούλησης, της επιθυμίας και της συνείδησης, και τρίτον, το δικαίωμα στην αμφιβολία, τη διαφωνία και την ανυπακοή. Η αποστολή του τον θέτει αυτομάτως στην αντίπερα όχθη της αυταρχικότητας, του φανατισμού και της μισαλλοδοξίας, ως αντίπαλο δέος εκείνων που οραματίζονται έναν κόσμο φτιαγμένο από ιδιοτελή συμφέροντα. Μητέρα, σύντροφος κι ερωμένη, η τέχνη της γραφής. Ασπίδα, πολιορκητικός κριός κι αιχμή του δόρατος συνάμα».
https://diastixo.gr/sinentefxeis/ellines/13063-arkoydeas-synenteyxi
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου