Ας υποθέσουμε ότι έχετε απέναντί σας τον εαυτό σας όταν ήταν παιδί και πρέπει να τον συστήσετε σε άλλους. Τι θα λέγατε; Άλλαξε κάτι από τότε;
Σαφώς και άλλαξαν. Το αντίθετο θα ήταν από ανησυχητικό έως άκρως προβληματικό για να πορευτείς στην ενήλικη ζωή. Η οπτική του κόσμου έχει διαφοροποιηθεί, τόσο λόγω της πνευματικής εξέλιξης όσο και της ψυχικής ωρίμανσης. Εδώ και πάρα πολλά χρόνια ζω την εποχή της απομυθοποίησης. Ωστόσο, παραμένουν σταθερές αξίες το κουλούρι Θεσσαλονίκης, η σπανακόπιτα, η σοκολάτα αμυγδάλου, οι στρογγυλές καραμέλες τριαντάφυλλο με ζάχαρη, η μυρωδιά του ξυσμένου μολυβιού και του κουφέτου, τα cult καφενεία και τα παλιά παντοπωλεία, τα σαλιγκάρια μετά τη βροχή, τα βιβλία και κυρίως η διάθεση για επικοινωνία και δοτικότητα, που σημαίνει ότι και σήμερα ακόμη μοιράζομαι τις καραμέλες μου με κάποιον άγνωστο σ’ ένα παγκάκι.
Πώς ακούτε την ποιητική φωνή σας διαβάζοντας τους στίχους σας;
Όταν διαβάζω δυνατά, με φοβάμαι! Eίναι σαν όλα αυτά να έχουν έρθει από κάποιον άλλον με τον οποίο είμαι τώρα αντιμέτωπη, παρά το γεγονός ότι η επεξεργασία των ποιημάτων γίνεται σε πολλά και διαφορετικά στάδια. Τον σκόπελο του ελέγχου του ρυθμού, του μέτρου και άλλων τεχνικών θεμάτων στην ποίηση τον προσπερνώ διαβάζοντας απλώς γρήγορα και κρατώντας τον ρυθμό με το πόδι, για να τελειώνει το «μαρτύριο». Για τον λόγο αυτό νιώθω εξαιρετικά άβολα όταν διαβάζω σε κοινό. Ντρέπομαι να εκθέτω ως «κατόρθωμα προς παρουσίαση» το προϊόν μιας εξαιρετικά ιδιαίτερης εσωτερικής διεργασίας και κάποτε αρκετά επώδυνης, που περισσότερο επιζητεί να ξαναβρεί την αρχή των πραγμάτων παρά τον εξωτερικό κόσμο, αν και μιλά γι’ αυτόν, σε σχέση μ’ αυτόν και εξαιτίας αυτού. Από την άλλη μεριά, όταν εποπτεύω το έργο δουλεύοντάς το, γίνομαι υπερβολικά απαιτητική. Υπάρχουν ποιήματα που έχουν δουλευτεί και ξαναδουλευτεί για να καταλήξουν στα σκουπίδια. Είμαι δύσκολη αναγνώστρια και σπανίως απόλυτα ικανοποιημένη. Κι αυτό, πέραν της όποιας ματαίωσης, έχει και τη θετική του πλευρά, γιατί μου επιτρέπει να μην επαναπαύομαι και να πειραματίζομαι.
Επίγονο ποιων ποιητών θεωρείτε τον εαυτό σας;
Θα σας απαντήσω πολύ γενικά, λέγοντας ότι η παραδοσιακή ποίηση είναι παντελώς αντίθετη με την ιδιοσυγκρασία μου. Αν και πέρασα από κει, αν και γνώρισα τους μεγάλους μάστορές της, αν και διδάχθηκα πολλά απ’ αυτούς (ειδικά σε θέματα τεχνικής του στίχου) ακολουθώ πολύ συνειδητά τον δρόμο του μοντερνισμού. Ένα απλό παράδειγμα: τον Παλαμά τον διάβαζα με δυνατή φωνή στα δεκαπέντε μου, κάνοντας βόλτες πάνω κάτω στο εφηβικό μου δωμάτιο, και μετρώντας, ασυναίσθητα προφανώς, τα σφυροκοπήματα στον λόγο του. Μεγάλος ο ενθουσιασμός, μεγάλη η συγκίνηση την εποχή εκείνη! Αυτό ωστόσο δεν με καθιστά επίγονο. Εν συνεχεία, πέραν των σύγχρονων ποιητών, πέρασα λόγω σπουδών από όλη την αρχαία ελληνική ποίηση και το θέατρο, που μου επέτρεψαν να γνωρίσω σε βάθος την ελληνική. Για να σας το συνοψίσω, όπου grosso modo βρείτε ισχυρή εικονοποιητική διάθεση, έμφαση στο φαντασιακό και στις αισθήσεις, πολυσημία, βιωματικό στοιχείο συνδυασμένο με φιλοσοφική διάθεση, ανοίκειο στη γλωσσική πραγμάτωση του υλικού και στην ιδέα … ε, εκεί θα συναντήσετε τους ποιητές με τους οποίους συγγενεύω λιγότερο ή περισσότερο. Έλληνες και ξένους. Δεν μιμούμαι κάποιον, τουλάχιστον συνειδητά, για να με ονοματίσω επίγονο. Ασφαλώς παρθενογένεση δεν υφίσταται: είμαστε όλα όσα ζήσαμε, ακούσαμε, διαβάσαμε. Είναι ο τρόπος που εξελιχθήκαμε. Ήδη και μόνον με την όποια γλώσσα πορευόμαστε σε ένα πριν από εμάς εφευρεθέν συμβατικό σύστημα σημείων. Πώς σας επισκέπτονται οι ιστορίες που γράφετε γι’ αυτές; Δύο ειδών ιστορίες γράφω, με δύο εντελώς διαφορετικούς τρόπους. Αλλιώς αντιμετωπίζεται η ιστορία στην πεζογραφία, αλλιώς στην ποίηση. Στην πεζογραφία, θα γράψεις κάποια στιγμή για ένα θέμα που σε απασχολεί. Έχεις μια ιδέα που θα την αναπτύξεις σε βάθος χρόνου, με σταθερή και πολύωρη εργασία, με τις σχέσεις αιτίας-αποτελέσματος και τη χρονική τους σχέση στο προσκήνιο. Στη δεύτερη περίπτωση, εκείνο που είναι αναγκαίο είναι το στιγμιαίο και απόλυτο ξάφνιασμα που θα αιχμαλωτίσει τον χρόνο σε μια δίνη κυκλική.
Η πρωτοκαθεδρία των αισθήσεων είναι η μαγιά της ποίησης, και η επιτακτική ανάγκη τους για εκτόνωση είναι αυτή που ερεθίζει το φαντασιακό ώστε να παραχθεί η εικόνα που θα γίνει λόγος. Η ποίηση έχει διάρκεια και διαδρομή. Εσείς πώς έχετε σχεδιάσει την πορεία σας προς την ολοκλήρωση του έμμετρου αγώνα που επιτελείτε;
Επειδή ο αγώνας είναι εσωτερικός και έρχεται από τόπους που προσπαθώ να αγγίξω, τα σχέδια είναι απαγορευμένα διά ροπάλου. Ελπίζω απλώς να είμαι υγιής και να γράφω εξελισσόμενη. Στον επέκεινα χρόνο πού νομίζετε ότι θα βρίσκατε το πορτρέτο που η ίδια φιλοτεχνείτε; Tι να σας πω… στον πλανήτη μαίνονται πυρκαγιές, πλημμύρες, συμφορές κι ο ποιητής απαγχοnίζεται/ στο τελευταία γrάμμα/ ατενίζοντας το μέλλον της τελείας, για να παραφράσω κάποιους στίχους από την ποιητική μου σύνθεση Μετάlipsi.
Πώς ορίζετε το ποίημα που “αντέχει τον χρόνο”;
Kραταιό ως προς την πανανθρώπινη εμβέλειά του και ανοίκειο ως προς τα επιβλητικά εκφραστικά μέσα του ευφυούς δημιουργού του.
H EΠΙΣΚΕΨΗ
Ένα πλήκτρο αστερία δεν μπόρεσε ν’ αρμέξει
με τη σπιρτάδα από άλμη ούτε μια ρώγα σταφυλιού
που αναφλεγόταν ερήμην μας σε οιωνούς κληματαριάς
ραντίζοντας μ’ άγριο θέρος τις σκιές μας όταν
η θάλασσα με ομοβροντία κοχυλιών πέταξε
το μαύρο γάντι στο σεντόνι κι έβαλε τα γέλια έτσι
όπως μας βρήκε να θωπεύουμε στον ύπνο μας
τα χείλη μ’ αμβροσία απ’ τον ιδρώτα κάποιου εφιάλτη
αγκαλιασμένους σ’ αιματοχυσία ρητορείας
για την αλμύρα στο έγκαυμα και τη συνείδηση στο χάος
ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ
Η Ιφιγένεια Σιαφάκα γεννήθηκε στην Αθήνα. Αποφοίτησε από το τμήμα Κλασικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και έκτοτε έχει εργαστεί ως εκπαιδευτικός, κειμενογράφος, μεταφράστρια και επιμελήτρια εκδόσεων. Έχει ασχοληθεί με το θέατρο και τη γραφιστική. Από τις εκδόσεις «Γρηγόρη» κυκλοφορούν βιβλία απευθυνόμενα σε σπουδαστές και εκπαιδευτικούς. Έχει εκδώσει επίσης: Μια ματιά στη νεότερη ευρωπαϊκή λογοτεχνία (Γρηγόρης, 2000, δοκίμια), Το τραγούδι του λύγκα (Γρηγόρης, 2011, μυθιστόρημα), Το πλεκτό και άλλες πλεκτάνες, αφηΓηματα αναΔρομων πΛεξεων (Αrs Poetica, 2013), Μετάlipsi (Γρηγόρης, 2015, ποίηση σε πρόζα), Λευκό από χθες (Σμίλη, 2017, μυθιστόρημα), Σκαντζόχοιρος με παπιγιόν (Σμίλη, 2019, ποίηση σε πέντε πράξεις και αυλαία). Από το 2016 επιμελείται την περιοδική ανθολογία πεζού και ποιητικού λόγου diP generation (Θράκα, 2016, Μανδραγόρας, 2017/18/19). Άρθρα, κριτικές και αποσπάσματα δημιουργικής γραφής έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά και συνεχίζουν να δημοσιεύονται έως σήμερα. Ζει στις Βρυξέλλες Επιμέλεια σελίδας: Αντώνης Δ. Σκιαθάς. Γραφείον Ποιήσεως Ενότητα: “Ποιητικά Πορτρέτα”
https://ifigeneiasiafaka.com/2019/11/04/%cf%83%cf%85%ce%bd%ce%ad%ce%bd%cf%84%ce%b5%cf%85%ce%be%ce%b7-%ce%b9%cf%86%ce%b9%ce%b3%ce%ad%ce%bd%ce%b5%ce%b9%ce%b1-%cf%83%ce%b9%ce%b1%cf%86%ce%ac%ce%ba%ce%b1-%ce%b5%cf%86%ce%b7%ce%bc%ce%b5%cf%81/?fbclid=IwAR2Una3dWj7ZtIaRCQhsvyXWvEWG5H6ywpGu9lZFqAdd32UfOBJu6nk0BIk
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου