Σάντρο Πέννα Με αφορμή το «Χωρίς αποσιωποίηση ΙΙ – αφιέρωμα σε 8 σημαντικούς ποιητές» η συντονίστρια του κύκλου Αγγελική Λάλου συζητάει με τους δύο ποιητές-συνομιλητές που θα μας ξεναγήσουν στο έργο του Σάντρο Πέννα – Σάββατο 23/11 στις 19.00 στο Free Thinking Zone
Για ποιο λόγο δεχτήκατε να συμμετέχετε σε αυτό τον κύκλο εκδηλώσεων;
Σπύρος Αραβανής: Οι λόγοι είναι δύο. Ο πρώτος είναι πιο προσωπικός και ενδοκειμενικός. Μου έδωσε το ερέθισμα να εισχωρήσω βαθύτερα στον ποιητικό κόσμο του Πέννα, με κινητοποίησε να τον μελετήσω ως ομιλητής του και όχι μόνο ας αναγνώστης του. Έτσι, τον γνώρισα καλύτερα. Ο δεύτερος λόγος είναι εξωκειμενικός. Είναι η πολύ ενδιαφέρουσα ιδέα αυτών των ποιητικών
εκδηλώσεων στις οποίες σύγχρονοι δημιουργοί καλούνται να μιλήσουν για ποιητές άλλων εποχών και -ως επί το πλείστον- περιοχών και έτσι ξεβολεύονται από τις ποιητικές φιλοφρονήσεις των μεταξύ τους παρουσιάσεων. Έχοντας, δηλαδή, «απέναντί» σου ένα ιστορικό-λογοτεχνικά δικαιωμένο πρόσωπο, το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να διεισδύσεις στο έργο του χωρίς το βαρίδιο της εφεύρεσης κολακευτικών λόγων. Συνεπώς προηγείται η αναγνωστική απόλαυση και συνομιλία από την «καταπιεστική» προβολή και «επιτακτική» -κι ας γίνεται με τις ευγενέστερες των προθέσεων- ανάδειξη.
Αντώνης Τσόκος: Ο λόγος δεν θα μπορούσε να είναι άλλος από το ίδιο το έργο των τιμωμένων ποιητών. Ο κύκλος αυτών των εκδηλώσεων ήταν για μένα μια ευκαιρία να μελετήσω πιο διεξοδικά την ποίηση του Σάντρο Πέννα. Σημαντικό ρόλο έπαιξε φυσικά η παρουσία σου στο ρόλο της συντονίστριας.
Από ποια οπτική ή θεματική θα προσεγγίσετε το έργο του Σάντρο Πέννα στην ομιλία σας;
Σπ. Αρ.: Από την οπτική που έλεγε ο φωτογράφος, Τάκης Τλούπας: «Ένιωθα ότι θα γίνουν καταστροφές, ότι θα χαθεί ένα κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Έβλεπα σε κάποιες εκκλησίες και μοναστήρια, λεπτομέρειες αρχιτεκτονικές, τις οποίες δεν τις έβλεπαν οι ειδικοί κι έλεγα πως θα μπορούσαν να διασωθούν έστω ως εικόνες στη μνήμη των ανθρώπων. Ίσως τελικά να μην ήθελα να διασώσω μόνο την εικόνα του κτίσματος, αλλά εκείνη την αγωνία του μάστορα για το δημιούργημά του και για την πορεία του στο πέρασμα του χρόνου». Κάτι αντίστοιχο ήταν ο ερωτικός πόθος για τον Πέννα, η κεντρική του θεματολογία. Η ανάγκη του να διασώσει όχι μόνο την εικόνα του πόθου, αλλά την αρχέγονη αγωνία του για αυτόν. Αυτήν, λοιπόν, την εξοβελισμένη σήμερα από διάφορους λογοτεχνικούς και μη –ισμούς αγωνία, θα προσπαθήσω να αναδείξω συζητώντας την.
Αν. Τσ.: Ο Σάντρο Πέννα δεν έπαψε στιγμή να μιλά, μέσα απ’ τα ποιήματά του, για τον έρωτα. Θεωρώ, λοιπόν, σχεδόν αδύνατο να προσεγγίσει κανείς το έργο του από διαφορετική σκοπιά.
Σπύρος Αραβανής Τι ήταν αυτό που σας έκανε μεγαλύτερη εντύπωση στην ποίησή του;
Σπ. Αρ.: Το γεγονός πως στην Ιταλία, ενώ ο κόσμος του γύρω του φλεγόταν είτε επιλέγοντας να επιβληθεί σε ξένα σώματα (περίοδος φασισμού) είτε να φοβηθεί το σώμα του (περίοδος συντηρητικού καθολικισμού) είτε να ελευθερωθεί από το σώμα του (δεκαετία ’60), ο ίδιος έμενε σταθερά προσηλωμένος στις ενστικτώδεις ανάγκες του δικού του σώματος κραυγάζοντας ποιητικά μια μεγάλη αλήθεια: Να γράφεις μόνο αυτό που σε καίει, όταν γύρω σου βροντοφωνάζουν για τη φωτιά. Να επιμένεις πεισματικά να γίνεσαι κατανοητός και ανεπιτήδευτος μέσα σε έναν κόσμο ακατανόητο και επιτηδευμένο. Όπως οι λαϊκοί στιχουργοί μας, με τους οποίους τον νιώθω να συγγενεύει, έγινε ευθύβολος και ακαριαίος στα νοήματά του δίχως ποιητικές φιοριτούρες, φτάνοντας στο δικό του πυρήνα. Έτσι διέσωσε τον εαυτό του και μαζί με αυτόν όλους τους κουρασμένους και όχι τιποτένιους, όπως έγραφε, ταπεινούς δευτεραγωνιστές της Ιστορίας. Αυτοί στους οποίους χάρισε την ανώνυμη αιωνιότητα φωτογραφίζοντάς τους στην ποίησή του ως οι «ήρωες» της μυθολογίας του. Οι συνοδοιπόροι του, δηλαδή, στον κάματο της ημέρας και του έρωτα. Αν. Τσ.: Η ποιητική προσήλωσή του στον έρωτα. Η απλότητα, όχι όμως απλοϊκότητα, των στίχων του. Καθώς και οι κινηματογραφικές εικόνες των ποιημάτων του. Διαβάζοντας το έργο του Πέννα υπήρξε κάποιο ποίημα ή στίχος που όταν το διαβάσατε είπατε «αυτό θα μπορούσα να το γράψω κι εγώ» εννοώντας ότι νιώθετε ποιητική οικειότητα ή συγγένεια – κι αν ναι ποιο ποίημα/στίχος ήταν αυτό; Σπ. Αρ.: Ένα ποίημα, σε μετάφραση του πρώτου (μαζί με τον Δημήτρη Ντακρέτα) μυσταγωγού του έργου του Πέννα στην Ελλάδα Σωτήρη Παστάκα, το οποίο όταν το διάβασα αντίκρισα γνώριμα εσωτερικά τοπία, είναι το ακόλουθο: Αρκεί στον έρωτα των εφήβων Η αίσθηση της κατοχής του ηλίου, Καθώς ακινητούν στη ζεστή άμμο. Έτσι είναι όλα. Δεν έρχεται ένας δυνατός άνεμος Να ανατρέψει την εκτυφλωτική ηρεμία. Το βράδυ, στην σκιά της μητρόπολης Με φωνές και φωνές παίζουν τα παιδιά. Στη σιωπή όμως, είναι ανώφελη ακόμα Κι η φωνή της καμπάνας. Αν. Τσ.: Ένα ποίημα του Σάντρο Πέννα με το οποίο νιώθω μεγάλη ποιητική οικειότητα είναι το παρακάτω: Τι δυνατός ο ήχος της αυγής! Βγαίνει από πράγματα παρά από πρόσωπα. Κάποτε στην αρχή ακούς σύντομο σφύριγμα, κάποια χαρούμενη φωνή που αψηφά τη μέρα. Μα ύστερα στην πόλη όλα είναι βουλιαγμένα. Και το αστέρι μου ειν’ εκείνο το θαμπό αστέρι, ο αργός μου θάνατος δίχως απελπισία. [Μτφρ: Ερρίκος Σοφράς] Αντώνης Τσόκος Ποιο ποίημα σας ή στίχο θα θέλατε να αφιερώσετε στον Πένννα; Σπ. Αρ.: Τον επίλογο, ενός ανέκδοτου ποιήματός μου με τον τίτλο: «Ο ραβδοσκόπος»: Ήταν ο μόνος που θα μπορούσε να κατανοήσει τον κόσμο προτού ο κόσμος τον διαβρώσει έναντι πινακίου τιμής. Μα το να ερμηνεύεις σήμερα την εποχή είναι μια τέχνη ραβδοσκόπου που δεν αγάπησε το σώμα του κι αυτός αγάπησε την κάθε του πτυχή ζώντας εξόριστος. Αν. Τσ.: Θα του αφιέρωνα το ποίημα μου με τίτλο «Εσύ». Όλα μου τα παιδιά φορούν παπούτσια. Εγώ αγαπώ αυτό που λύνει τις πατούσες του στα αγκάθια. Ιούλιο μήνα κλαδεύουν τις άκρες των φιλιών. Φθινόπωρο φουντώνουν ξανά τα χείλη. Εσύ πετάς. Εσύ γερνάς. Εσύ παιδί δεν είσαι. Ο Σπύρος Αραβανής γεννήθηκε το 1979 στον Πειραιά. Σπούδασε ελληνική φιλολογία και είναι διδάκτορας Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης. Εργάζεται ως Σύμβουλος-Καθηγητής στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ) και Ακαδημαϊκός Υπότροφος-Καθηγητής στο Τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. (Συν)εργάζεται ως αρθογράφος στην εφημερίδα «η εποχή» και σε μουσικά περιοδικά. Εκδίδει και διευθύνει την Επιθεώρηση Ποιητικής Τέχνης, «Ποιείν» (www.poiein.gr) και επιμελείται την ομώνυμη ποιητική σειρά των εκδόσεων Μετρονόμος. Έχει εκδώσει τέσσερα βιβλία ποίησης και δύο μελέτες. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί και δημοσιευτεί στην αγγλική, ιταλική, γερμανική και τουρκική γλώσσα. Ο Αντώνης Τσόκος γεννήθηκε το 1976 στην Αθήνα. Το 2013 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο «Σουίνγκ με τ’ άστρα». Ακολούθησαν οι συλλογές «Ένα ποτήρι ακόμη, Τσαρλς», «Ώρες πληθυντικής αϋπνίας», «Απ’ την Εμμανουήλ Μπενάκη ως τα μεσάνυχτα», επίσης από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης. Ποιήματά του έχουν συμπεριληφθεί στην ανθολογία ποιημάτων «Τα ποιήματα του 2013» των εκδόσεων της Κοινωνίας των δεκάτων και στην «Ανθολογία ποιητών 2015-2017» που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις 24 Γράμματα. Έχει συνεργαστεί με το περιοδικό The machine art press τόσο στην ηλεκτρονική όσο και στην έντυπή του έκδοση. Το 2016 δημιούργησε το ηλεκτρονικό λογοτεχνικό περιοδικό Μονόκλ. «Χωρίς αποσιωποίηση ΙΙ» – αφιέρωμα σε 8 σημαντικούς ποιητες 19/10 Vladimir Mayakovsky: Παναγιώτης Μηλιώτης, Χρήστος Κούκης 23/11 Sandro Penna: Σπύρος Αραβανής, Αντώνης Τσόκος 14/12 John Berryman: Δημήτρης Πέτρου, Βασίλης Παυλίδης 25/1 Ναπολέων Λαπαθιώτης: Xαρίλαος Νικολαΐδης, Στέργιος Ντέρτσας 22/2 Georg Trakl: Γιώργος Αλισάνογλου, Βασίλης Ζηλάκος 28/3 Sergei Yesenin: Σταμάτης Πολενάκης, Κυριάκος Συφιτζόγλου 25/4 Cesare Pavese: Φάνης Παπαγεωργίου, Διονύσης Μαρίνος 30/5 Paul Celan: Νίκος Ερηνάκης, Χαράλαμπος Γιαννακόπουλος Επιμέλεια-Συντονισμός: Αγγελική Λάλου Καλλιτεχνική υποστήριξη: Αναστασία Γκίτση Μουσική επιμέλεια: Ηλίας Χατζόγλου Διοργάνωση: Αγγελική Λάλου-Free Thinking Zone 23/11: Σπύρος Αραβανής, Αντώνης Τσόκος Στις 19.00 Free Thinking Zone: Σκουφά 64 και Γριβαίων, 106 80 Αθήνα, 210 3617461, F: Free Thinking Zone, T:@freethinkinzone, Y: Free Thinking Zone, I: Free_Thinking_Zone
https://www.fractalart.gr/choris-aposiopoiisi-ii-santro-penna-synenteyxi-me-toys-poiites-spyro-aravani-kai-antoni-tsoko/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου