5.11.20

Για τη «Λώβα» του Θοδωρή Νταλούση – γράφει ο Πέτρος Πούλιος


Η πρώτη επαφή του αναγνωστικού κοινού με τις δημιουργίες του Θοδωρή Νταλούση έγινε το 2014, μέσα από διηγήματα στο βιβλίο του Ο Μασκοφόρος των εκδόσεων Φαρφουλάς. Εκεί λοιπόν ο συγγραφέας παρουσιάζει τους ήρωες/αντι-ήρωες του κυρίως σε περιπέτειες εν μέρει τραγελαφικές και συχνά αυτοκαταστροφικές, σχεδόν πάντα όμως μέσα από το πρίσμα του μαύρου χιούμορ. Το 2018 ο Θοδωρής Νταλούσης επιστρέφει με το βιβλίο Λώβα από τις εκδόσεις Θράκα. Στο εν λόγω βιβλίο το μαύρο χιούμορ πάει περίπατο, δίνοντας τη θέση του, αρκετά εύστοχα θα έλεγα, σε μικροδιαλόγους του εκάστοτε πρωταγωνιστή, άλλοτε με τον εαυτό του και άλλοτε με τους γύρω του, σε υποσυνείδητο επίπεδο. Τούτοι οι εύλογοι μα συνάμα σκοτεινοί συλλογισμοί των πρωταγωνιστών εναλλάσσουν γοργά την αντίληψή σου για εκείνους. Κάτι μεταξύ λογικής και τρέλας πιθανόν; Πιο συγκεκριμένα αυτές οι τρεις μικρές ιστορίες εκπέμπουν μια ηρεμία που τη μετατρέπουν αργά και σταθερά σε ένα υπόκωφο άγχος. Οι λέξεις του συγγραφέα έχουν ακρίβεια, ενώ οι περιγραφές είναι δυναμικές και πυκνές, παρασύροντας συχνά τον αναγνώστη σε ταύτιση με τον αφηγητή-πρωταγωνιστή. Όσο προχωρούσα τόσο πιο πολύ αγχωνόμουν για την κατάσταση στην οποία ο κάθε πρωταγωνιστής έθετε τον ίδιο του τον εαυτό. Τον αναλώνει με σταθερά βήματα το σκότος, αν και νομίζει ότι οδεύει προς το φως. «Παγιδευμένος σε ένα σπιράλ που όλο και βαθαίνει δίχως να οδηγεί πουθενά», όπως διηγείται ο συγγραφέας στην πρώτη ιστορία, έτσι περίπου κι εγώ ένιωσα διαβάζοντας. Το έντονο συναίσθημα σύγχυσης και φόβου, που προκαλούν οι λεπτομερείς περιγραφές σε κάποια σημεία, ανεβάζουν το επίπεδο της αδρεναλίνης σταδιακά και ξέρεις ότι, αναπόφευκτα, η κορύφωση θα ωθήσει κάθε πρωταγωνιστή προς κάποια δραματική εξέλιξη. Οι τρεις ιστορίες συνδέονται μεταξύ τους μέσω των πρωταγωνιστών, που επανεμφανίζονται άλλοτε σε πρωταγωνιστικό και άλλοτε σε δευτερεύοντα ρόλο, μέσω μιας κερματισμένης αφήγησης γεγονότων που κινείται ομόκεντρα, όπου κεντρικό θέμα του βιβλίου είναι οι μεταξύ τους σχέσεις, πάντα συγκρουσιακές και σε εναλλασσόμενους ρόλους θύτη-θύματος. Στην πρώτη ιστορία, η οποία κινείται στο πεδίο του παραλόγου, ο Δημήτρης προσπαθεί να απεγκλωβιστεί από μια νοσηρή συνθήκη (του μυαλού του ίσως;), ανοίγοντας αγωνιωδώς στον τοίχο μια τρύπα με ένα κατσαβίδι, ενώ οι υπόλοιποι χαρακτήρες ‘μπαινοβγαίνουν’ στη διήγηση εμποδίζοντάς τον να περατώσει την εργασία του, η οποία, έτσι κι αλλιώς, φαίνεται από την αρχή στα μάτια του αναγνώστη πως είναι μάταιη. Στην επόμενη ιστορία βλέπουμε τον συγκάτοικο του Δημήτρη, τον Κώστα, να παρασκευάζει με τη βοήθεια του Στάθη μια ναρκωτική ουσία. Εδώ ο συγγραφέας περνά από το θέμα του εγκλωβισμού σε αυτό του χειρισμού, αφού σε όλη την ιστορία κυριαρχεί ο χειριστικός χαρακτήρας του Κώστα πάνω στον Στάθη, μέχρι που οι δυο πρωταγωνιστές, υπό την επήρεια των ουσιών, βουλιάζουν σε καταστάσεις εκτός ελέγχου με απρόβλεπτες συνέπειες. Στην τρίτη και τελευταία ιστορία, ξεδιπλώνεται το τέλος της ερωτικής σχέσης του Στάθη με την κοπέλα του, την Αλέκα, που τον επισκέπτεται για τελευταία φορά στη γκαρσονιέρα του. Εδώ, τόσο μέσα από τον εσωτερικό μονόλογο του Στάθη όσο και από τον μεταξύ τους διάλογο, βλέπουμε τους εναλλασσόμενους ρόλους θύτη-θύματος να δημιουργούν μια τεταμένη ατμόσφαιρα μέχρι την αναπόφευκτη σύγκρουση. Καθ’ όλη τη διάρκεια της αφήγησης, ενώ οι πρωταγωνιστές αναζητούν τη λύτρωση, πέφτουν όλο και βαθύτερα σε μια κατάσταση πάσχουσα, την οποία υποδηλώνει ευστόχως και ο τίτλος του βιβλίου Λώβα, που μεταφορικά σημαίνει λέπρα, όπως και ατίμωση, φθορά, ανηθικότητα. Τα μηνύματα που περνά ο συγγραφέας στο βιβλίο είναι πολλά. Εστιάζοντας σε τοξικές σχέσεις αδύναμων χαρακτήρων μέσα από τις ακραίες συμπεριφορές τους, προβάλλει προβλήματα που είναι δύσκολο να επιλυθούν και, όπως και στο βιβλίο, έτσι και στην πραγματική ζωή, οδηγούν συνήθως σε κάποιο τραγικό τέλος. 
Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Φωτογραφία εξωφύλλου: Alain Laboile.

Δεν υπάρχουν σχόλια: