14 ερωτήσεις στην Στέλλα Δούμου

1.            Ποίηση ή πεζό;

Ποίηση. Για την πύκνωση, την ακρίβεια, την εικονοποιία, τη μεταφορά, τις  χαμηλές συχνότητες, τους υπόηχους.

Δοκιμάζω και μικρά πεζά με ποιητικό υπόστρωμα ή ποίηση σε πρόζα.

Απόπειρες, που μου φαίνονται εξαιρετικά ελκυστικές.

 

2.            Τι δεν έχετε γράψει ακόμη που θα θέλατε να γράψετε;

Κριτικό δοκίμιο.

 

3.            Πως ξεκινάει ένα βιβλίο; Υπάρχει τόπος, χρόνος, που έρχεται η έμπνευση;

Δεν ξέρω πως ξεκινά ένα βιβλίο πεζογραφίας, ασφαλώς υπάρχει μια Ιδέα και σίγουρα ο τρόπος που συγγράφεται διαφέρει από τον τρόπο που δημιουργείται ένα ποίημα. Ένα βιβλίο πεζογραφίας ίσως να ξεκινά κατακλυσμιαία με την πρώτη λέξη, ωστόσο η ποίηση δεν είναι μια δηλωτική απόφαση: τώρα θα γράψω ένα ποίημα! Το ποίημα δεν κατασκευάζεται, γεννιέται. Δεν πιστεύω πως υπάρχει τόπος συγκεκριμένος ή χρόνος ορισμένος για να επέλθει αυτό που λέγεται έμπνευση. Οπουδήποτε και οποτεδήποτε, αίφνης ένα ερέθισμα, μπορεί  να  να αναφορτίσει μια ιδέα, που βρίσκεται ανέτοιμη στα ενδότερα της σκέψης, να ενεργοποιήσει  αυτήν την ασυνείδητη ρίζα και να αποδώσει καρπό στο συνειδησιακό πια πεδίο. Η συλλογή πολλών ποιητικών καρπών αποδίδει εντέλει κάποια στιγμή και το ποιητικό βιβλίο. Μου έχει συμβεί να γεννηθεί μια ιδέα για ένα ποίημα, στα πιο απίθανα μέρη, στις πιο παράξενες συνθήκες.  

Για να μορφοποιηθεί η Ιδέα σε συγγραφή −ή  σε ποίημα, εν προκειμένω−  απαιτείται απομόνωση, διατριβή και η συνειδησιακή εκείνη διεύρυνση, που ωθεί τις ικανότητες στα όρια των δυνατοτήτων.

4.            Τι είναι η έμπνευση για έναν συγγραφέα;

 Ένα ευεργετικό ερέθισμα, λοιπόν, μια σπίθα, που πυροδοτεί  την Ιδέα και που παρορμεί το υποκείμενο να δημιουργήσει. Οι αλυσιδωτές  αντιδράσεις της πνευματικής διεργασίας εξ αιτίας του ερεθίσματος, οδηγούν εντέλει στην ποιητική εκφορά.

 

5.            Αν θα γράφατε ιστορικό μυθιστόρημα, ποια περίοδος θα σας ενδιέφερε;

Δεν θα έγραφα ποτέ μυθιστόρημα γιατί εκτιμώ πως δεν έχω τη δεξιότητα ή την υπομονή. Ωστόσο προς χάριν της ερώτησης, θα απαντούσα πως θα με ενδιέφερε το χρονικό διάστημα που προηγήθηκε  των μεγάλων Επαναστάσεων ή των Παγκοσμίων Πολέμων. Βρίσκω εξαιρετικά ενδιαφέρον το περιβάλλον των ζυμώσεων που συμβαίνουν και προηγούνται αυτών των γεγονότων.

6.            Παίζει ρόλο ο τόπος που γεννήθηκε κανείς;

 

Αν ο τόπος που γεννήθηκε δεν είναι και ο τόπος που μεγάλωσε, όχι.

Εγώ γεννήθηκα σε έναν τόπο αλλά μεγάλωσα σε πέντε  διαφορετικούς λόγω των επαγγελματικών μετακινήσεων της οικογένειας. Υπήρξα νομάς κατά κάποιον τρόπο. Με  ο,τι  αυτό συνεπαγόταν:  περιέργεια και ανυπομονησία για το καινούργιο, μα και ανασφάλεια, συνεχή ετοιμότητα για αναχώρηση και την επίγνωση πως κάθε εγκατάσταση δεν προϋπέθετε μονιμότητα. Έλειπε η σταθερά του μόνιμου τόπου, υπήρχε διαρκώς μια ισχυρή δόση του αγνώστου, μια εναγώνια προσπάθεια προσαρμογής κι εξ αυτού, μια μεγάλη βεντάλια από αντικρουόμενα συναισθήματα. Δεδομένου ότι από τόπο σε τόπο τα βιώματα άλλαζαν, υπήρξε συσσώρευση βιωμάτων εντυπωσιακά διαφορετικών.

Γι αυτό, από ένστικτο μάλλον, επινοούσα μέσα μου έναν φανταστικό τόπο που είχε  όλα τα αγαπητικά χαρακτηριστικά των τόπων που γνώριζα και ζούσα για λίγο. Στα ποιήματά μου   παραδέχομαι πως υπάρχουν επαναλαμβανόμενα μοτίβα του ουρανού, της σελήνης , των αστεριών, της  θάλασσας  ─που με ακολουθούσε πάντα─ αλλά και το μοτίβο της Επιστροφής. (Άλλο αν αυτή η Επιστροφή δεν είχε κάποτε  συναισθηματικό αντίκρυσμα, επειδή δεν βρίσκουμε  πάντα αυτό που έχουμε εξιδανικεύσει.)

Είναι τα σταθερά σημεία του εσωτερικού μου τόπου.

 

7.            Επινοείτε χαρακτήρες για τα βιβλία σας ή κάπου σκιαγραφείτε τον εαυτό σας ή κάποιον γνωστό, φίλο;

Το ποιητικό υλικό είτε είναι βιωμένο είτε υπάρχει εκεί έξω.Το οποίο ο ποιητής παρατηρεί ,  ανατέμνει, προσεταιρίζεται και το χρησιμοποιεί. Αλλά όχι ως επινόηση. Ως πρωτότυπη ύλη που τον αφορά. Και οφείλει να την ενσωματώνει με ειλικρίνεια  στην Τέχνη του. Το ποίημα είναι ένα «θραύσμα αλήθειας».

 

8.            Το λοκ ντάουν, και γενικά όλη η παράξενη κατάσταση που βιώνουμε πως σας επηρέασε; Ήταν σημείο αναστοχασμού για τον ψυχισμό σας, για τις σχέσεις σας με άλλους ανθρώπους;

Η κατάσταση του εγκλεισμού με επηρέασε δραματικά, όπως όλους. Το πρωτόγνωρο μιας πανδημίας στον καιρό μας, επέφερε ένα αδιαχείριστο ψυχικό άχθος το οποίο επιβάρυναν κατά πολύ το σοκ της απώλειας γνωστών και φίλων λόγω του ιού, μα και η ανελευθερία.

Δεδομένου ότι έχω επιλέξει ένα τρόπο ζωής σε στενή επαφή με τη φύση, μακριά από τον αστικό ιστό, την βασανιστική βοή και τους αγχώδεις ρυθμούς, ο αναστοχασμός  σε αυτήν την ιδιαίτερη κι ενίοτε ιδανική συνθήκη, είναι κάτι που επιτυγχάνεται διαρκώς, δεν ήταν η καραντίνα που θα τον ενεργοποιούσε.

Η ιδανική συνθήκη του αναστοχασμού είναι η ηρεμία. Οπότε όχι, στη συνθήκη του επιβαλλόμενου εγκλεισμού, στην επαχθή συνθήκη της στέρησης της επαφής με τους οικείους μας, στην κοινωνική απομόνωση  και στην ανατροπή κάθε κανονικότητας, δεν κατορθώθηκε ευεργετικός ανστοχασμός να πω την αλήθεια. Το μυαλό δεν συνεργαζόταν.

 

9.            Υπήρξε κάτι, κάποιος που στάθηκε αποκούμπι αυτή τη δύσκολη περίοδο;

Δημιουργία μέσω της χειρωνακτικής εργασίας. Επειδή δεν μπορούσα καθόλου να συγκεντρωθώ να διαβάσω, απασχολούσα το μυαλό μου σχεδιάζοντας και φτιάχνοντας κοσμήματα  ή ανανεώνοντας την όψη σε παλιά έπιπλα δια της βαφής. Εβαψα πολύ εκείνη την περίοδο.Το βάψιμο, ξέρετε, είναι μια άσκηση ηρεμίας, το έβρισκα  αγχολυτικό.

10.          Θα γράφατε ποτέ με ψευδώνυμο;  Το έχετε κάνει;

Μετείχα με ψευδώνυμο σε έναν ποιητικό διαγωνισμό, πριν από αρκετά χρόνια, επειδή έτσι απαιτούσε ο κανονισμός. Πέραν αυτού, δε βλέπω τι νόημα θα είχε. Οχι, λοιπόν.

 

11.          Το γράψιμο θεωρείτε πως είναι για λίγους; Όλοι μπορούν να γράψουν;

Όλοι μπορούν να γράψουν στοιχειωδώς ασφαλώς, αλλά αυτό δεν συνιστά Λογοτεχνία. Όπως όλοι μπορούν να χορέψουν, πηδοβολώντας  ένα χασαποσέρβικο, ή να ζωγραφίσουν  επίπεδα λουλουδάκια στο περιθώριο ενός σημειωματαρίου.Αυτό δεν σημαίνει πως είναι ικανοί να χορέψουν στην Λίμνη των Κύκνων, ή έχουν την επάρκεια να ζωγραφίσουν εικαστικά αξιόλογους πίνακες. Αν μιλάμε για κάτι τέτοιο.

 

12.          Υπήρξε κάποιο συμβάν στη ζωή σας το οποίο έχετε μεταφέρει και σε βιβλίο σας;

Η   Απώλεια.

13.          Τι οραματίζεστε για το μέλλον του βιβλίου στην Ελλάδα; Υπάρχει μέλλον;

Τα ζητούμενα είναι: τι είδους βιβλίο θέλουμε, σε τι αναγνώστες προσδοκούμε, τι παιδεία έχουμε ώς χώρα ώστε να διασφαλιστεί και το μέλλον του βιβλίου; Πρέπει να δημιουργηθούν νέα δεδομένα για να υπάρξει και η προσδοκία του οραματισμού.  Προσώρας, υπάρχει η αίσθηση κατασπατάλησης χαρτιού. Είναι δύσκολο να αποφύγει κανείς το αίσθημα της απογοήτευσης. 

14.          Ετοιμάζετε κάτι αυτόν τον καιρό;

Ο ποιητής πάντα κάτι ετοιμάζει. Ευελπιστώ, να είμαστε καλά, αυτήν τη χρονιά να εκδώσω την πέμπτη μου συλλογή που έχει ολοκληρωθεί  και αναμένει, καθώς και μια συλλογή μικρών ιστοριών σε ποιητική πρόζα που είναι έτοιμη από καιρό, ωστόσο οι συνθήκες ανέβαλαν την έκδοση.

 

Σας ευχαριστώ

ΣΤΕΛΛΑ ΔΟΥΜΟΥ

 

Γεννήθηκε στην Αθήνα.Κατάγεται από τη Μάνη. Πέρασε τα νεανικά και μαθητικά της χρόνια στην Αθήνα και σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας. Έζησε για ένα διάστημα στη Γερμανία, καθώς και για μικρά διαστήματα στις Η.Π.Α  Ασχολείται με τη δημιουργία κοσμήματος από φυσικά ή εναλλακτικά υλικά. Γράφει ποίηση, ποιητική πρόζα και πεζά σε μικρή φόρμα. Κείμενά της δημοσιεύονται σε έντυπα και ηλεκτρονικά περιοδικά.

 

Εργογραφία:

Χαμηλές Οκτάβες, εκδ. Φαρφουλάς, 2013

Έρως αρόδο, εκδ. Κουκούτσι, 2015

Χρονορυχείο, εκδ. Θράκα, 2017

Το άλογο που έγραφε, εκδ. Σμίλη, 2020

 

Συμμετοχή σε συλλογικά έργα:

diP generation I, εκδ. Θράκα, 2016

diP generation II, εκδ. Μανδραγόρας, 2017

diP generation V εκδ. Μανδραγόρας, 2020

Παράξενες ιστορίες με γάτες, (διηγήματα), εκδ. Κύμα, 2018