Αλέξανδρος Στεργιόπουλος
Kάποτε ο Θεός ξημέρωνε τη μέρα και οι άνθρωποι πανηγύριζαν. Η ζωή συνεχιζόταν και ο θρίαμβος συντελούνταν αβίαστα, άνετα, δίχως στάλα αίμα να χύνεται. Εκείνες οι μέρες όμως ήταν το σύντομο, φωτεινό, διάλειμμα. Η ιστορία της ανθρωπότητας δύσκολα ξεπροβάλλει μέσα από τα μαύρα σύννεφα, τους καπνούς και τον σωρό τον άδικα σκοτωμένων. Γι’ αυτό και τις περισσότερες φορές ο Θεός ξημέρωνε τη μέρα και δεν υπήρχε… τίποτα! Όσα στέκονταν μπροστά στα μάτια του ανθρώπου ήταν άδεια σημεία. Οι δρόμοι, τα χωράφια, τα βουνά, τα σπίτια, όλα, δεν είχαν ζωή, δεν είχαν χρόνο μέσα τους. Η φοβέρα τα σκιαζε και ο θάνατος τα φιλούσε. Κανείς δεν γνώριζε το μαύρο βόλι από που θα ρθει και κανείς δεν ήθελε να ξέρει τι θα φέρει η μέρα που θα ξημερώσει. Ο Θεός όμως είχε κάνει το ξημέρωμα ασταμάτητο και η μέρα θα ερχόταν όπως και να χει. Το βαρύ φορτίο –πόλεμος, χαρακώματα, πείνα, κακουχίες- ήταν η επώδυνη εξάρτυση που οι άνθρωποι σχεδίασαν και φόρεσαν. Το «Ξημέρωσε ο Θεός τη μέρα» (Εκδόσεις Πατάκη) μεταφέρει με ακρίβεια την εικόνα του τραύματος. Πώς; Με λίγα λόγια και όσες εικόνες χρειάζονται.
Το βιβλίο είναι βασισμένο σε μια αφήγηση για τον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940-41. Αφήγηση χωρίς φτιαχτούς μύθους και ειδυλλιακές εικόνες, αφήγηση-μαρτυρία. Τα λόγια του αφηγητή είναι η πρωτογενής πηγή για να γεμίσουν οι σελίδες λέξεις και εικόνες. Οι τελευταίες επιμένουν και επιβεβαιώνουν τον χαρακτήρα του έργου, επιβεβαιώνουν τη δύναμη της εικονογράφησης μια και εδώ έχουμε να κάνουμε με graphic novel. Τα σχέδια του Θανάση Πέτρου ακολουθούν τον αφηγητή, τον παρακολουθούν και δίνουν σχήμα και ασπρόμαυρο χρώμα στα λεγόμενα του. Ταιριαστό το χρώμα, αφού σ’ ένα πόλεμο όλα μαυρίζουν, ακόμη και το αίμα, και το μόνο άσπρο είναι του χιονιού και του χλωμού ήλιου. Ο Αναστάσιος Ζαφειριάδης του Στεφάνου είναι ο πρωταγωνιστής και αυτός που εξιστορεί και κατά κάποιο τρόπο ομολογεί όλα όσα είδε τότε, στο έπος του ’40. Η ξαδέρφη του συγγραφέα Τάσου Ζαφειριάδη, η Καντιφένια Ζαφειριάδου, ηχογράφησε σε μια κασέτα 60 λεπτών τον παππού τους. Έτσι, προέκυψαν οι αναμνήσεις από τον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940-41.
Το νήμα της αφήγησης ακολουθεί την πορεία του Αναστάσιου Σ. Ζαφειριάδη μαζί με το 67ο Σύνταγμα Πεζικού στο Μέτωπο της Αλβανίας. Το πέρασμα από τον προφορικό στο γραπτό λόγο γίνεται με σεβασμό, ακρίβεια και ξεκάθαρη στόχευση: να αναδειχθούν οι μνήμες χωρίς αποσιωπήσεις και τεχνάσματα. Διαβάζοντας, λοιπόν, δεν «ζούμε» μόνο τις απάνθρωπες συνθήκες του πολέμου και της διαβίωσης των ελλήνων στρατιώτων, αλλά και τις διαπροσωπικές σχέσεις των φαντάρων, την επαφή με τον ντόπιο πληθυσμό στις περιοχές της Αλβανίας, με τους εχθρούς Ιταλούς… Μαθαίνουμε για την απρεπή συμπεριφορά ορισμένων στρατιωτών απέναντι στου Έλληνες της Βορείας Ηπείρου και για το πώς τους υποδέχτηκαν άλλοι Έλληνες στην Αθήνα. Η ζωντάνια της αφήγησης-μαρτυρίας διατηρείται ακέραια και σε αυτό συμβάλλουν ισάξια το κείμενο του Τάσου Ζαφειριάδη και τα σχέδια του Θανάση Πέτρου. Το «Ξημέρωσε ο Θεός τη μέρα» είναι νοσταλγικό, ευαίσθητο και με μια κρυμμένη σκληρότητα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου