Μπορεί η άνοιξη να αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για πολλούς λογοτέχνες, το ίδιο όμως ισχύει και για πολλούς ζωγράφους, ιδιαίτερα κατά την περίοδο της Ιταλικής Αναγέννησης. Ο πίνακας Primavera ή Άνοιξη, ή όπως συνηθίζεται Η Αλληγορία της Άνοιξης, του Sandro Botticelli φιλοτεχνήθηκε γύρω στο 1480 και πιστεύεται ότι ήταν παραγγελία του Λορέντσο ντι Πιερφραντσέσκο των Μεδίκων στον Μποτιτσέλι. Η ιταλική Αναγέννηση ήταν η ιστορική περίοδος μετά τον Μεσαίωνα, δηλαδή μετά τον σκοταδισμό όπου η εκκλησία είχε τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο σε όλους τους τομείς. Η Αναγέννηση, όπως υποδηλώνει και το όνομά της, χαρακτηρίζεται από ριζικές αλλαγές στις τέχνες, στις επιστήμες και στα γράμματα. Οι άνθρωποι αντιλήφθηκαν την ματαιότητα του κοινωνικού κατασκευάσματος που τους υποδούλωνε στα «συγχωροχάρτια» και την πολιτική πίεση που τους ασκούταν, με αποτέλεσμα να στραφούν στην κλασική φιλοσοφία και στην πνευματική τους Αναγέννηση, διεκδικώντας το μέτρο και την απελευθέρωση της φαντασίας. Αυτή η στάση ζωής φυσικά αποτυπώθηκε και στη ζωγραφική. Μια εικόνα είναι χίλιες λέξεις. Χρώματα πιο φωτεινά, γυναικείες και ανδρικές φιγούρες που δεν ντρέπονταν για τα σώματά τους, λουλούδια, άνοιξη και κυρίως προοπτική (βάθος) στους πίνακες. Η Άνοιξη του Μποτιτσέλι είναι ο πρώτος πίνακας που μου έρχεται στο μυαλό όταν ακούω τη λέξη «Αναγέννηση». Αν και δεν υπάρχει κάποια κοινά αποδεκτή άποψη για το τι ακριβώς συμβολίζει ο πίνακας, μπορούμε να γνωρίζουμε ποιες είναι οι φιγούρες που χρησιμοποίησε. Για αρχή ας δούμε τις φιγούρες που παρίστανται στον πίνακα στο παρακάτω slide από τα αριστερά προς τα δεξιά: Στα αριστερά ο Ερμής με το φτερωτό καπέλο και τα φτερωτά σανδάλια, κρατάει μια ράβδο για να διώξει τα σύννεφα μακριά προκειμένου να έρθει η Άνοιξη. Δίπλα του στέκονται οι 3 Χάριτες, που συμβολίζουν τα 3 στάδια του έρωτα, οι θεές της γοητείας, της ομορφιάς, της φύσης, της ανθρώπινης δημιουργικότητας και της αγνότητας με τις δύο από αυτές να κυοφορούν χορεύοντας και τη μια να κοιτάζει τον θεό Ερμή όσο τη σημαδεύει ο θεός Έρωτας. Περίπου στο κέντρο βρίσκεται η θεά Αφροδίτη, η θεά του Έρωτα, με αναφορές από τον Χριστιανισμό και την Παναγία όπως απεικονίστηκε στους αναγεννησιακούς πίνακες αφού η ημικύκλια τοποθέτηση των δέντρων γύρω της μοιάζει με φωτοστέφανο και φορά κόκκινο χρώμα, όπως απεικονίζεται και η Παναγία. Στην άκρη δεξιά βρίσκεται ο Ζέφυρος, ο θεός του ανέμου αφού απήγαγε τη Χλωρίδα τη μετέτρεψε σε Φλόρα φυσώντας στο στόμα της. Αξίζει να επισημανθεί εδώ ότι ο Μποτιτσέλι εσκεμμένα δίνει έμφαση σε αυτή τη σκηνή της απαγωγής για να δείξει τη βιαιότητα, τοποθετώντας τον Ζέφυρο από τα δεξιά προς τα αριστερά, αντίθετα δηλαδή από το πως συνηθίζουμε να διαβάζουμε, προκειμένου να δημιουργήσει σύγχυση στον θεατή. Επίσης, αν παρατηρήσουμε σε όλο τον πίνακα πίσω από κάθε φιγούρα υπάρχουν ώριμα δέντρα πορτοκαλιάς που συμβολίζουν την ωριμότητα της φύσης, εκτός από τον Ζέφυρο όπου έρχεται επιθετικά, ο πίνακας σκοτεινιάζει και τα δέντρα γίνονται πιο κυρτά χωρίς καρπούς και δυσαρμονικά προκειμένου ο ζωγράφος να δείξει την αντίθεση ειρήνης – βίας μέσα από το έργο του. Η Χλωρίδα μετά την απαγωγή και τη γονιμοποίησή της μετατρέπεται σε Φλόρα με τα λουλούδια που βγαίνουν από το στόμα της να ενώνονται με το φόρεμά της, συμβολίζοντας έτσι την αναγέννηση και την ολοκλήρωση της φύσης. Τέλος, στον πίνακα απεικονίζονται περίπου 500 φυτά και 200 διαφορετικά φυτά που κάθε είδος έχει τις δικές του αναφορές από την ιστορία και τον δικό του συμβολισμό. Ο πίνακας έχει διαστάσεις 203Χ314 cm και βρίσκεται στην Πινακοθήκη Uffizi της Φλωρεντίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου