Κ. Γ. Παπαγεωργίου
Επιμέλεια: Μισέλ Φάις
Ξεκινώ με σκέψεις που σημείωσα διαβάζοντας αρκετές φορές τις σημαίνουσες και από κάθε άποψη πολύ ενδιαφέρουσες Διαπραγματεύσεις του Σπύρου Βρεττού. Ο οποίος, υπό την ποιητική του ιδιότητα, υπό την ιδιότητα του ποιητικού υποκειμένου, αυτοπροσδιορίστηκε, αυτοδιορίστηκε μάλλον ανακριτής σε μια συγκεχυμένη στο πεδίο της ποίησης υπόθεση, με πρόθεση τον εντοπισμό και τη διαλεύκανση ενός ασαφούς, πλην βαρύνουσας σημασίας γεγονότος, επιλέγοντας για γραφείο το δωμάτιο ενός ξενοδοχείου. Οι καταθέσεις των μαρτύρων, με τις οποίες ξεκινά η εκτύλιξη του ποιήματος, μάλλον συσκοτίζουν παρά βοηθούν στη διευκρίνιση του ζητούμενου∙ κι αν δεν συσκοτίζουν, πάντως δημιουργούν πολλαπλές εστίες θέασης και ερμηνείας του, αυξάνοντας τις
προϋποθέσεις δημιουργίας ενός αμφίσημου, ποιητικά διεμβολιζόμενου λόγου. Θα έλεγε μάλιστα κανείς ότι τα όσα κατατίθενται, παρά τη σαφή, σχεδόν σκηνοθετικά καθοδηγημένη καταγραφή τους, αποτελούν αποσπάσματα ενός ενιαίου εσωτερικού μονολόγου του ανακριτή, τον οποίο «υποδύεται» ο ποιητής. Το ενιαίο, έστω και αν απαρτίζεται –ίσως και απειλείται– από πολλές εκδοχές του, γεγονός, αλλά και όλα τα θεωρούμενα ως γεγονότα, πραγματικά ή δημιουργήματα της φαντασίας ή της φαντασίωσης συμβάντα, δεν είναι παρά φευγαλέες εικόνες μιας επισφαλούς πραγματικότητας. Και ακριβώς επειδή είναι φευγαλέες, υπάρχει μία αντικειμενική αδυναμία ακινητοποίησής τους∙ αδυναμία που γίνεται προφανέστερη, αισθητότερη, εξαιτίας του γεγονότος ότι τα πάντα εντέλει τελούν υπό την επήρεια της συμπαιγνίας του φωτός και του σκοταδιού, πράγμα που δυσχεραίνει μια, κατά κάποιον τρόπο, παγιωμένη αντίληψη του πραγματικού. End of ad break in 30 s Ο έρωτας, οι ερωτευμένοι μάλλον, που βρίσκονται στο διπλανό δωμάτιο του ξενοδοχείου, τουλάχιστον εκ πρώτης όψεως, μοιάζει να μη συμμετέχουν στη διαδικασία εξιχνίασης του γεγονότος∙ αδιαφορούν για όλα όσα διαδραματίζονται τόσο κοντά τους, συμμετέχουν ωστόσο, ερήμην τους, στη διαδικασία της φθοράς και του θανάτου, με σταθερή υπόκρουση το «Μπολερό» του Ραβέλ, που «οι όμοιοι ήχοι του μέσα μας εισχωρούν / και είναι σαν διαρκώς αλλιώτικο το θέμα». Υπόκρουση πρόσφορη για την επισήμανση της φαινομενικής ομοιομορφίας της διαφορετικότητας ή και -το σημαντικότερο- το αντίστροφο: η φαινομενική διαφορετικότητα της επανάληψης, που παραπέμπει στην απαράλλαχτη μοίρα του ανθρώπου. Στους κόλπους του έρωτα διασαλεύονται βεβαιότητες, κυρίως η ψευδαίσθηση ότι μόνο τα μεγάλα συμβάντα μπορούν να προκαλέσουν μεγάλες ιστορικές ανατροπές, αφού και μια ατομική, εντελώς προσωπική υπόθεση, όπως είναι ο έρωτας, μπορεί, υπό προϋποθέσεις, ως γεγονός να έχει την ισχύ και το εκτόπισμα συμβάντων που ανέτρεψαν τη ροή του κόσμου. Στον έρωτα, όπως και στην ποίηση εξάλλου, μεγιστοποιείται το μικρό ή και το τίποτα, υποστασιοποιείται, σαρκώνεται το νοητό και εξαϋλώνεται το πραγματικό. Ολα τελούν εν αναμονή ενός συντελεσμένου ή υπό διαμόρφωση γεγονότος∙ λόγια, συμβάντα, καταστάσεις, παρελθόν, παρόν και μέλλον προετοιμάζουν την αναπάντεχη και συνήθως απροσδιόριστη έλευσή του, τη στιγμή που τα όρια ανάμεσα στο ατομικό και το συλλογικό έχουν διασαλευθεί, με συνέπεια ώς και τα ερωτικά σώματα να λειτουργούν ως πεδία επανάληψης της ιστορίας, με τις διαχωριστικές ανάμεσά τους γραμμές ή ρωγμές, έστω κι αν ορίζονται νοερά, να διατηρούνται απαραβίαστες. Το σώμα του καθενός είναι το αχανές πεδίο όπου συμβαίνει ή επαληθεύεται η ιστορία. Και όλ’ αυτά, με παράλληλη προσπάθεια επαναπροσδιορισμού του παρόντος διά της ψαύσεως των νεκρών, που αλλάζουν ακατάπαυστα πρόσωπα∙ η αναζήτηση ανάμεσά τους του αληθινού προσώπου∙ η αναθέρμανση του ζωοποιού πένθους και πάντα στο βάθος ο έρωτας, αφού το στόμα, η γλώσσα, οι λέξεις ελαττώνουν και αναστέλλουν τις επεκτατικές τάσεις του ρίγους. «Το δάκρυ κυλάει και το στόμα το γεύεται. Υπάρχει η πιθανότητα το δάκρυ να απορριφθεί από τη γλώσσα ως ψεύτικο, οπότε σταματάει εκεί και δεν μεταφέρεται στην καρδιά». Και πάντα με διαρκείς εικαστικές παρεμβολές και προσεγγίσεις πτυχών της ζωής και του έρωτα για τη δημιουργία μιας αποτελεσματικότερης και ποιητικά δραστικότερης αίσθησης του ονειρικού και του φευγαλέου. Οσο για τον ποιητή, αυτός σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να απαλλαγεί από τη μοίρα του αφού, όποιον ρόλο και αν επιλέξει να διαδραματίσει, πάντα θα είναι ο αυτήκοος και αυτόπτης μάρτυρας όλων όσα συμβαίνουν μέσα του και γύρω του.
https://www.efsyn.gr/tehnes/ekdoseis-biblia/anoihto-biblio/221100_en-anamoni-toy-syntelesmenoy
Ξεκινώ με σκέψεις που σημείωσα διαβάζοντας αρκετές φορές τις σημαίνουσες και από κάθε άποψη πολύ ενδιαφέρουσες Διαπραγματεύσεις του Σπύρου Βρεττού. Ο οποίος, υπό την ποιητική του ιδιότητα, υπό την ιδιότητα του ποιητικού υποκειμένου, αυτοπροσδιορίστηκε, αυτοδιορίστηκε μάλλον ανακριτής σε μια συγκεχυμένη στο πεδίο της ποίησης υπόθεση, με πρόθεση τον εντοπισμό και τη διαλεύκανση ενός ασαφούς, πλην βαρύνουσας σημασίας γεγονότος, επιλέγοντας για γραφείο το δωμάτιο ενός ξενοδοχείου. Οι καταθέσεις των μαρτύρων, με τις οποίες ξεκινά η εκτύλιξη του ποιήματος, μάλλον συσκοτίζουν παρά βοηθούν στη διευκρίνιση του ζητούμενου∙ κι αν δεν συσκοτίζουν, πάντως δημιουργούν πολλαπλές εστίες θέασης και ερμηνείας του, αυξάνοντας τις
προϋποθέσεις δημιουργίας ενός αμφίσημου, ποιητικά διεμβολιζόμενου λόγου. Θα έλεγε μάλιστα κανείς ότι τα όσα κατατίθενται, παρά τη σαφή, σχεδόν σκηνοθετικά καθοδηγημένη καταγραφή τους, αποτελούν αποσπάσματα ενός ενιαίου εσωτερικού μονολόγου του ανακριτή, τον οποίο «υποδύεται» ο ποιητής. Το ενιαίο, έστω και αν απαρτίζεται –ίσως και απειλείται– από πολλές εκδοχές του, γεγονός, αλλά και όλα τα θεωρούμενα ως γεγονότα, πραγματικά ή δημιουργήματα της φαντασίας ή της φαντασίωσης συμβάντα, δεν είναι παρά φευγαλέες εικόνες μιας επισφαλούς πραγματικότητας. Και ακριβώς επειδή είναι φευγαλέες, υπάρχει μία αντικειμενική αδυναμία ακινητοποίησής τους∙ αδυναμία που γίνεται προφανέστερη, αισθητότερη, εξαιτίας του γεγονότος ότι τα πάντα εντέλει τελούν υπό την επήρεια της συμπαιγνίας του φωτός και του σκοταδιού, πράγμα που δυσχεραίνει μια, κατά κάποιον τρόπο, παγιωμένη αντίληψη του πραγματικού. End of ad break in 30 s Ο έρωτας, οι ερωτευμένοι μάλλον, που βρίσκονται στο διπλανό δωμάτιο του ξενοδοχείου, τουλάχιστον εκ πρώτης όψεως, μοιάζει να μη συμμετέχουν στη διαδικασία εξιχνίασης του γεγονότος∙ αδιαφορούν για όλα όσα διαδραματίζονται τόσο κοντά τους, συμμετέχουν ωστόσο, ερήμην τους, στη διαδικασία της φθοράς και του θανάτου, με σταθερή υπόκρουση το «Μπολερό» του Ραβέλ, που «οι όμοιοι ήχοι του μέσα μας εισχωρούν / και είναι σαν διαρκώς αλλιώτικο το θέμα». Υπόκρουση πρόσφορη για την επισήμανση της φαινομενικής ομοιομορφίας της διαφορετικότητας ή και -το σημαντικότερο- το αντίστροφο: η φαινομενική διαφορετικότητα της επανάληψης, που παραπέμπει στην απαράλλαχτη μοίρα του ανθρώπου. Στους κόλπους του έρωτα διασαλεύονται βεβαιότητες, κυρίως η ψευδαίσθηση ότι μόνο τα μεγάλα συμβάντα μπορούν να προκαλέσουν μεγάλες ιστορικές ανατροπές, αφού και μια ατομική, εντελώς προσωπική υπόθεση, όπως είναι ο έρωτας, μπορεί, υπό προϋποθέσεις, ως γεγονός να έχει την ισχύ και το εκτόπισμα συμβάντων που ανέτρεψαν τη ροή του κόσμου. Στον έρωτα, όπως και στην ποίηση εξάλλου, μεγιστοποιείται το μικρό ή και το τίποτα, υποστασιοποιείται, σαρκώνεται το νοητό και εξαϋλώνεται το πραγματικό. Ολα τελούν εν αναμονή ενός συντελεσμένου ή υπό διαμόρφωση γεγονότος∙ λόγια, συμβάντα, καταστάσεις, παρελθόν, παρόν και μέλλον προετοιμάζουν την αναπάντεχη και συνήθως απροσδιόριστη έλευσή του, τη στιγμή που τα όρια ανάμεσα στο ατομικό και το συλλογικό έχουν διασαλευθεί, με συνέπεια ώς και τα ερωτικά σώματα να λειτουργούν ως πεδία επανάληψης της ιστορίας, με τις διαχωριστικές ανάμεσά τους γραμμές ή ρωγμές, έστω κι αν ορίζονται νοερά, να διατηρούνται απαραβίαστες. Το σώμα του καθενός είναι το αχανές πεδίο όπου συμβαίνει ή επαληθεύεται η ιστορία. Και όλ’ αυτά, με παράλληλη προσπάθεια επαναπροσδιορισμού του παρόντος διά της ψαύσεως των νεκρών, που αλλάζουν ακατάπαυστα πρόσωπα∙ η αναζήτηση ανάμεσά τους του αληθινού προσώπου∙ η αναθέρμανση του ζωοποιού πένθους και πάντα στο βάθος ο έρωτας, αφού το στόμα, η γλώσσα, οι λέξεις ελαττώνουν και αναστέλλουν τις επεκτατικές τάσεις του ρίγους. «Το δάκρυ κυλάει και το στόμα το γεύεται. Υπάρχει η πιθανότητα το δάκρυ να απορριφθεί από τη γλώσσα ως ψεύτικο, οπότε σταματάει εκεί και δεν μεταφέρεται στην καρδιά». Και πάντα με διαρκείς εικαστικές παρεμβολές και προσεγγίσεις πτυχών της ζωής και του έρωτα για τη δημιουργία μιας αποτελεσματικότερης και ποιητικά δραστικότερης αίσθησης του ονειρικού και του φευγαλέου. Οσο για τον ποιητή, αυτός σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να απαλλαγεί από τη μοίρα του αφού, όποιον ρόλο και αν επιλέξει να διαδραματίσει, πάντα θα είναι ο αυτήκοος και αυτόπτης μάρτυρας όλων όσα συμβαίνουν μέσα του και γύρω του.
https://www.efsyn.gr/tehnes/ekdoseis-biblia/anoihto-biblio/221100_en-anamoni-toy-syntelesmenoy
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου