Γράφει η Χρυσάνθη Ιακώβου //
«Καινούργια μέρα» του Νίκου Χρυσού, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2018
Ένα βράδυ του Δεκέμβρη, σε ένα αμαξοστάσιο παροπλισμένων οχημάτων του Λιμανιού όπου βρίσκουν καταφύγιο οι άστεγοι της πόλης, τρεις νεαροί άντρες πυρπολούν τον Σεβαστιανό, έναν άστεγο γνωστό για τη συνήθεια του να αφηγείται ιστορίες. Ο ένας από τους τρεις θύτες, ο Παύλος, βασανισμένος από τις τύψεις του, θα προσπαθήσει να συγκεντρώσει όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες για το θύμα. Έτσι, θα έρθει σε επαφή με τους τέσσερις στενότερους φίλους του Σεβαστιανού, τον Τέως, τον Μαρκόνη, τον Λάκυ και τον Γιάννη, και θα τους βάλει να αφηγηθούν τη ζωή τους.
Η “Καινούργια μέρα” του Νίκου Χρυσού είναι ένα μυθιστόρημα “μεγάλο” από όλες τις απόψεις: από πλευρά έκτασης, αφηγηματικής δύναμης, πλοκής, δομής, γλωσσικής δεινότητας. Ένα βιβλίο πυκνό, απαιτητικό όσο και απολαυστικό στην ανάγνωση, που πέρα από την κεντρική ιστορία καταφέρνει να ενσωματώσει δεκάδες ακόμα ιστορίες, χωρίς ωστόσο να χαλαρώνει ή να απομακρύνεται από τη βασική του ιδέα και το στόχο του.
Ο Νίκος Χρυσός καταπιάνεται με το θέμα των αστέγων, ένα θέμα που φαντάζει σχετικά ασυνήθιστο, αλλά χάρη στον τρόπο που παρουσιάζεται καταντά τελικά απίστευτα οικείο. Οι ήρωες του είναι σκιαγραφημένοι με τόση αμεσότητα, τόση ειλικρίνεια και νηφαλιότητα που μιλούν απευθείας στον αναγνώστη. Ο συγγραφέας περιγράφει τις ζωές τους, από την παιδική ηλικία μέχρι και την κατάληξη στο δρόμο, με χαρακτηριστική απλότητα, χωρίς δραματικές μεγαλοστομίες και συναισθηματικές εξάρσεις, κι αυτός είναι ο λόγος που φαντάζουν τόσο αληθινές.
Ο Νίκος Χρυσός, προκειμένου να αφηγηθεί την ιστορία του, πλάθει πραγματικά έναν ολόκληρο κόσμο -από την ακριβή περιγραφή των τοποθεσιών μέχρι την αναλυτική εξιστόρηση των περιστατικών- και αφήνει τον αναγνώστη να περιπλανηθεί αβίαστα και εν τέλει να βυθιστεί σε αυτόν. Το παράδοξο είναι ότι δεν αναφέρονται πουθενά ο τόπος και ο χρόνος κι αυτό είναι που δίνει στο βιβλίο έναν τόνο διαχρονικότητας και καθολικότητας.
Η “Καινούργια μέρα” καταφέρνει να περικλείσει πολλά στοιχεία και πολλαπλές αφηγήσεις, χωρίς να γίνεται χαώδης και χωρίς να βαραίνει τον αναγνώστη. Από την εξιστόρηση της ζωής των ηρώων περνά στην περιγραφή της ζωής στον δρόμο, η αφήγηση των γεγονότων της κεντρικής ιστορίας εναλλάσσεται με τις εγκιβωτισμένες ιστορίες του Σεβαστιανού και με τις ιστορίες των περιφερειακών ηρώων και μέσα σε όλα αυτά βρίσκουν χώρο τα κοινωνικά και πολιτικά σχόλια, καθώς και οι φιλοσοφημένες απόψεις για τη ζωή.
Νίκος Χρυσός
Πέρα από το περιεχόμενο, ιδιαίτερο ενδιαφέρουν έχουν η γλώσσα, το ύφος και οι αφηγηματικές τεχνικές του βιβλίου. Η τριτοπρόσωπη αφήγηση γίνεται πρωτοπρόσωπη, οι αφηγητές αλλάζουν ανά ενότητα και η γλώσσα προσαρμόζεται αναλόγως, παραθέματα από εφημερίδες και άλλες πηγές φωτίζουν περαιτέρω τα γεγονότα που περιγράφονται, οι ίδιες ιστορίες σε κάποιες περιπτώσεις επαναλαμβάνονται και παρουσιάζονται ελαφρώς διαφορετικές αναλόγως με τον εκάστοτε ομιλητή.
Το βιβλίο λειτουργεί σε πολλά επίπεδα και επιδέχεται πολλές αναγνώσεις, και παρά τον έντονο ρεαλισμό του αφήνει και μια χαραμάδα μυστηρίου. Είναι ένα βιβλίο κοινωνικό; Είναι ένα βιβλίο-φόρος τιμής/ευαισθητοποίησης στην πιο περιθωριοποιημένη κοινωνική ομάδα; Είναι μήπως βαθύτατα υπαρξιακό, που επιδιώκει να ανιχνεύσει την αιώνια αναμέτρηση του ανθρώπου με τους δαίμονες του; Εξερευνά τη σχέση αιτίας και αποτελέσματος, ως κινητήριο μοχλό εξέλιξης της ζωής; Μήπως ολόκληρο το βιβλίο δεν είναι άλλο από ένα σύνολο συμβολισμών; Ποιος είναι ο Σεβαστιανός; Ένας άλλος Χριστός; Ή μήπως είναι απλώς ένας σπουδαίος παραμυθάς, γιατί οι ωραίες ιστορίες είναι ό,τι έχουμε σε αυτόν τον κόσμο;
Όπως και να έχει -και με όποιον τρόπο κι αν επιλέξει κανείς να διαβάσει και να ερμηνεύσει την “Καινούργια μέρα”- πρόκειται για ένα βιβλίο σύνθετο στην απλότητα του, αισιόδοξο -όπως θέλει να υπονοήσει ο τίτλος- μέσα στην σκοτεινιά του, που τολμά έναν κοινωνικό προβληματισμό χρησιμοποιώντας τα υπαρξιακά αδιέξοδα των ηρώων του. Σε κάθε περίπτωση χορταστικό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου