ΟΙ ΔΙΔΥΜΕΣ-Πόπη Αρωνιάδα

Μελόδραμα με «happy-end» θα χαρακτήριζα αυτό το καλογραμμένο βιβλίο που ξεχειλίζει από συγκίνηση και επιμέλεια για τη σωστή δοσολογία του κοινωνουμένου φορτίου έτσι που να μην στομώσει η περιέργεια του αναγνώστη κι η αισθητική ηδονή να μην τον «λιγώσει». Σπανίως απορροφώμαι από την ανάγνωση ευανάγνωστων μυθιστορημάτων, ειδικά όταν τα έχουν γράψει φίλοι που τους ήξερα ως ποιητές. Υπάρχει πάντα μια καχυποψία απέναντι στην αυτοαναφορικότητα και στον εμφανή ναρκισσισμό πολλών σύγχρονων ποιητικών «σωμάτων». Όμως ο καθένας πλάθει τη δική του, προσωπική μυθολογία κι όλη αυτή η προσπάθεια είναι κατ’ αρχήν κι εξ ορισμού «καλλιτεχνική», αφού προϋποθέτει γνώση (έμφυτη, έστω) των αφηγηματικών τεχνικών, μα πάνω απ’ όλα τη γνήσια ανάγκη να συναρπάσουν τον ακροατή-αναγνώστη τους που κατείχαν οι παλιοί παραμυθάδες, που μπορεί να μην ήταν τόσο καταρτισμένοι ή δεξιοτέχνες όπως οι ομηρικοί ραψωδοί, είχαν όμως εγγενή τη φυσική δραματικότητα των ηρωϊκών γραφιάδων που δεν συνομιλούσαν ρομαντικά με καμία Αιωνιότητα αλλά με τον ακριβώς απέναντι συνάνθρωπό τους. Αυτή τη δεξιοσύνη βρίσκω σε αυτή την πρώτη μυθιστορηματική απόπειρα της ποιήτριας με το όνομα Πόπη Αρωνιάδα. Αφηγείται με συγκρατημένη ευκολία και με μοντερνίστικο τρόπο μιαν ιστορία που θα μπορούσε να γίνει ακόμα και «λαϊκής καταναλώσεως», αφού έλκει την καταγωγή της από το μελόδραμα και φέρει πολλά από τα μοτίβα του πασίγνωστου από την Αρχαιότητα μύθου επανευρέσεως δίδυμων αδελφών (χαμένων από τα γεννοφάσκια τους). Η λεγομένη Νέα Αττική Κωμωδία του Μενάνδρου βρίθει παρομοίων ιστοριών που έγιναν κλισέ στη λατινική λογοτεχνία και θεατρογραφία, για να περάσουν μέσα από την Αναγέννηση, τον Διαφωτισμό και τον Ρομαντισμό σε μια διαιώνιση σχεδόν στερεοτυπική. Το δράμα είναι λελογισμένο και κουτσουρεμένο σε αυτό το προσεγμένο (και από την εκδότρια Ιουλία Τσιακίρη) βιβλίο, που βρίθει κινηματογραφικών σκηνών απείρου γραφικότητος και κάλλους σχεδόν διαχρονικού. Καμία νοσταλγία για το παρελθόν. Η ανάγκη μόνον να ξεμπερδέψουμε από αυτό και να απολαύσουμε το μέλλον με όσα έχει να μας φέρει… Συγκρατημένη αισιοδοξία κι απαράμιλλη μαχητικότητα. Ανατροπές προοικονομημένες κι ασύμμετρος συγκινητικός διαλογισμός πάνω στα ανθρώπινα. Όμως το υπαρξιακό φορτίο δεν είναι αφόρητα σισύφειο, διακρίνεται από χριστιανική θα έλεγα χαρμολύπη. Όπως κι η ντετερμινιστική σκέψη της μάσκας μέσα από την οποία επιλέγει να μιλήσει η συγγραφέας στον επίλογο (υπό το συμβολικό όνομα Ελευθερία). Εκεί καθομολογείται ο ντετερμινισμός κι η αναμφισβήτητη ύπαρξη ενός Ανώτερου, Υπέρτατου Όντος που καθορίζει τις τροχιές και τις φαινομενικές συμπτώσεις πάνω στις οποίες θα κυλήσουν οι ζωές μας. Παρ’ όλο που μια θεούσα καλόγρια σκιαγραφείται με μάλλον μελανά χρώματα, δεν θα δίσταζα να χαρακτηρίσω αυτό το πόνημα βαθιά θεολογικό και πιστεύω ότι η σοβαρή κριτική, όταν βρει τον χρόνο να σκύψει πάνω του, θα εκτιμήσει πολλές άλλες άδηλες αρετές του κειμένου. Η υφολογία που επιλέγει προσεκτικώ τω τρόπω να κινηθεί η ποιήτρια-συγγραφεύς δείχνει πως κρατάει σαφείς αποστάσεις από την παραλογοτεχνία και τη λεγόμενη ροζ λογοτεχνία, αλλά κι από τον διαδεδομένο στη σύγχρονη Ελλάδα μοντέρνο και μετα-μοντέρνο συρμό μυθιστορηματικής γραφής. Σαν να νοσταλγεί το «κλασικότροπο» και το ευθύ, το μονοδιάστατο και το απλό, αλλά να θέλγεται κι από τις Σειρήνες του ακαδημαϊκώς πολύπλοκου και «εστετίστικου». Αυτή ακριβώς η ισορροπία ανάμεσα στα αντίθετα άκρα χαρακτηρίζει και τη μοναδικότητα αυτής της δουλειάς. Ελπίζω να συνεχιστεί και να αποδώσει μεστότερους κι ωριμότερους καρπούς. Πολύκοσμο σκηνογράφημα, αρχιτεκτονημένο με τα παλαιά σημεία φυγής της αναγεννησιακής ζωγραφικής, που δεν αφήνει τον αναγνώστη να χαθεί σε ηθελημένες σκοτεινιές κι επιτηδευμένες ασάφειες. Κάποτε θα πρέπει να αρχίσουμε να το επανεκτιμώμεν κι αυτό!
Κωνσταντίνος Μπούρας
https://www.diavasame.gr/page.aspx?itemID=PPG1385_3109