Γεννημένος ένα μήνα μετά τα εγκαίνια του Πύργου του Άιφελ, αυτού του απόλυτου συμβόλου του αρχιτεκτονικού μοντερνισμού, ο Ζαν Κοκτώ (1889-1963) συνέδεσε αξεδιάλυτα τη ζωή και το πολυσχιδές έργο του με τα καλλιτεχνικά (και όχι μόνο) επιτεύγματα του μοντερνισμού του πρώτου μισού του 20ού αιώνα. Ποιητής, δραματουργός, ζωγράφος, αυτοδίδακτος κινηματογραφιστής, είχε την ικανότητα να δημιουργεί σε κάθε μορφή τέχνης –ο ίδιος άλλωστε αρνιόταν συνειδητά τέτοιου είδους ταξινομήσεις, αφού «η ζωγραφική και η συγγραφή συνιστούν περισσότερο έναν τρόπο του υπάρχειν παρά του γράφειν ή του σχεδιάζειν».
Η δημιουργική του πορεία ταυτίστηκε με το πνευματικό κλίμα των καλλιτεχνικών κύκλων του μεσοπολεμικού Παρισιού και διασταυρώθηκε με τα περισσότερα από τα σήμερα μυθικά ονόματα των χρόνων της «σουρεαλιστικής επανάστασης» (μολονότι ο ίδιος παραμένει «αφορισμένος» από τον «πάπα» της σουρεαλιστικής ορθοδοξίας Αντρέ Μπρετόν). Όπως μας θυμίζει η Αντιγόνη Βλαβιανού, στο αφιέρωμα στον Ζαν Κοκτώ που επιμελήθηκε για το τελευταίο τεύχος της Νέας Εστίας (1.879), το πρώτο του θεατρικό έργο, το μπαλέτο Παρέλαση (Parade), παρουσιάστηκε το 1917 στο Παρίσι (σημειώνοντας σκανδαλώδη αποτυχία) από τα ρωσικά μπαλέτα του Σεργκέι Ντιάγκιλεφ, σε στίχους του Κοκτώ, μουσική Ερίκ Σατί, σκηνικά και κοστούμια Πάμπλο Πικάσο, χορογραφία Λεονίντ Μασίν, συντελεστές που διασώθηκαν από την οργή του κοινού χάρη στην παρέμβαση του Γκιγιόμ Απολινέρ!
Στις σελίδες του αποκλειστικά μονοθεματικού αυτού τεύχους, ο καθηγητής Σερζ Λιναρές μας συστήνει τον δημιουργό Ζαν Κοκτώ (σε συνέντευξή του στην επιμελήτρια), ενώ στη συνέχεια εξετάζονται πτυχές της διαδρομής του στην ποίηση (Τιτίκα Δημητρούλια, Στρατής Πασχάλης, Ιωάννα Ναούμ), στο θέατρο (Άννα Ταμπάκη, Ντόρα Λεονταρίδου, Πένυ Φυλακτάκη), τον αυτοβιογραφικό λόγο (Δημήτρης Καργιώτης), τη ζωγραφική (Γιάννης Κονταξόπουλος) και τον κινηματογράφο (Μαρία Παραδείση), ενώ το αφιέρωμα συμπληρώνεται με δύο ανέκδοτα κείμενα του Κοκτώ («Δοκίμιο έμμεσης κριτικής» και «Για ένα ταξίδι στην Ελλάδα»).
[ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ, Ευριπίδου 84, 105 53, Αθήνα, 210-32.13.030, neahestia@hestia.gr]
***
Στον ποιητή, πεζογράφο και δοκιμιογράφο Κώστα Γ. Παπαγεωργίου (γεν. 1945) είναι εξολοκλήρου αφιερωμένο το πρόσφατο τεύχος του περιοδικού σαμιακών γραμμάτων και τεχνών Απόπλους (77-78), χωρίς η επιλογή αυτή να συνδέεται με κάποια επέτειο· αρκεί η 55χρονη ευδόκιμη παρουσία του στα ελληνικά γράμματα και η καθοριστική συμβολή του στην ανάδειξη και καταγραφή των χαρακτηριστικών της ποιητικής γενιάς του ’70, από την οποία, άλλωστε, και ο ίδιος προέρχεται. Φίλοι, συνεργάτες, ποιητές και δοκιμιογράφοι, μέσα από 41 κείμενα, που παρατίθενται κατ’ απόλυτη αλφαβητική σειρά, αποτιμούν κριτικά το ποιητικό του έργο, αλλά και καταθέτουν τη μαρτυρία τους για τις σχέσεις αγάπης, εκτίμησης και αλληλοσεβασμού που τους συνδέουν με τον τιμώμενο. Με την ευκαιρία του αφιερώματος αυτού, ο Απόπλους καταπλέει στις 28 Μαρτίου στην Αθήνα, στο φιλόξενο Polis Art Café (Στοά Βιβλίου), στις 8 μ.μ., όπου θα πραγματοποιηθεί τιμητική εκδήλωση για τον Κώστα Γ. Παπαγεωργίου, με την ευκαιρία της κυκλοφορίας του τεύχους, στην οποία θα μιλήσουν οι ποιητές Γιώργος Βέης και Βαγγέλης Δημητριάδης, καθώς και ο κριτικός λογοτεχνίας Βαγγέλης Χατζηβασιλείου.
[ΑΠΟΠΛΟΥΣ, Τ.Θ. 69, 831 00, Σάμος, 22730-24220]
***
«Η δικτατορία υπήρξε μια τρομερή εμπειρία για όλους εμάς, γιατί […] μας έμαθε μια για πάντα ότι δε μπορεί κανείς ν’ αδιαφορεί για τα κοινά, με το πρόσχημα πως εκείνος αρκείται να καλλιεργεί τον μικρό του κήπο. Μας έδειξε πως κι ο μικρός μας κήπος βρίσκεται πάνω στο κοινό έδαφος». Τούτα τα λόγια, παρμένα από τα ανέκδοτα σημειωματάρια του Κώστα Στεργιόπουλου (1926-2016), με τα οποία ανοίγει το τελευταίο (24ο) τεύχος του περιοδικού Φρέαρ, παραμένουν έγκυρα ακόμη και σήμερα, 45 χρόνια μετά την κατάρρευση του δικτατορικού καθεστώτος.
Ίσως αυτό αποδεικνύεται και από τις σελίδες του ίδιου του καλού περιοδικού, σελίδες εγνωσμένης ποιητικής ευαισθησίας, που αφιερώνουν χώρο σε μια εκτενή συνέντευξη της πολιτικής φιλοσόφου Σαντάλ Μουφ, γνωστής για την επεξεργασία, μαζί με τον Ερνέστο Λακλάου, της έννοιας του «λαϊκισμού», ως εργαλείου στην υπηρεσία μιας σύγχρονης (μεταμαρξιστικής) αριστερής πολιτικής. Απαντώντας στον Διονύση Σκλήρη, η βελγίδα φιλόσοφος αναφέρεται στις αναλύσεις της για τον «αγωνιστικό πλουραλισμό», για τη δημοκρατία ως «εξημερωμένο ανταγωνισμό», αλλά και στην κατασκευή του λαού, τις εντάσεις μεταξύ ισότητας και ελευθερίας, εκθέτοντας τηλεγραφικά τις βασικές έννοιες της πολιτικής της θεωρίας. Απαντώντας σχετικά με τις χρήσεις της έννοιας του λαϊκισμού στον κυρίαρχο λόγο, η Σαντάλ Μουφ δεν μασάει τα λόγια της: «Το να αποδεχθούμε τον λαϊκισμό ως μία αυτονοήτως κακή κατηγορία είναι το ίδιο με το να αποδεχτούμε ότι δεν υπάρχει εναλλακτική (There Is No Alternative)», λέει.
Στο ίδιο τεύχος, και με ανάλογη έγνοια για το «κοινό έδαφος» πάνω στο οποίο κείται ο «μικρός κήπος», ξεχωρίζουν ακόμη το άρθρο του Λυκούργου Κουρκουβέλα για τον γάλλο διανοητή Ραϋμόν Αρόν (1905-1983), αλλά και η μελέτη του Στρατή Ψάλτου για την «Θεραπευτική λειτουργία ενός αισθητικού έργου: Η περίπτωση του καζαντζιδικού τραγουδιού».
[ΦΡΕΑΡ, Καραϊσκάκη 15, 185 47, Ν. Φάληρο, frear.gr@gmail.com, www.frear.gr]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου