Η τουρκοκυπριακή ποίηση και το "βίωμα της διαίρεσης ή της διχοτόμησης"

Γράφει ο Δήμος Χλωπτσιούδης

Η τουρκική και η τουρκοκυπριακή ποίηση ενώ είναι οικεία στην ελληνική κριτική, τούτο δεν ισχύει για το ποιητικό κοινό, το οποίο γνωρίζει κυρίως ποιητές μέσω διάσημων μελοποιήσεων. Τόσο οι πολιτισμικές διαφορές όσο και ιστορικές δεν επέτρεψαν τις εκδοτικές προσπάθειες μετάφρασης Τούρκων δημιουργών να φτάσουν στο ευρύ κοινό. Ο όρος «γενιά της εισβολής» ή «γενιά του 1974» στην κριτική προσδιορίζει την ποιητική γενιά που εμφανίστηκε στα κυπριακά γράμματα λίγο πριν ή λίγο μετά την τουρκική εισβολή του 1974. Οι ποιητές αυτοί ενσωμάτωσαν στο πρώιμο αλλά και στο μετέπειτα ωριμότερο έργο τους το βίωμα της ιστορικής τραγωδίας, με τη μορφή της προσωπικής ή της συλλογικά καθορισμένης αίσθησης που διαμόρφωσε τη ζωή τους.

ΜΟΝΟΚΟΝΤΥΛΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ (Σκιάθος 1851-1911)

Ηλίας Κεφάλας

Ἂς μὲ συγχωρέσει ὁ Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλος καὶ ἡ Λαμπρινή του, ἀλλὰ μέρες ποὺ εἶναι εἶπα να θυμηθῶ λίγο κι ἐγὼ καὶ νὰ σᾶς προτρέψω νὰ νοσταλγήσουμε ὅλοι μαζὶ τὸ ἰδιότυπο ὅσο καὶ ἀπαράμιλλο ὕφος τοῦ Ἀλέξανδρου Παπαδιαμάντη, σταματώντας ἐπ᾽ ἐλάχιστον στὴν «Νοσταλγό» του.
Ἀναμφισβήτητα ὁ Σκιαθίτης εἶναι ὁ σημαντικότερος νεοέλληνας πεζογράφος καὶ πάνω στὶς πλάτες του στηρίχτηκε ἡ ἀνάπτυξη τῆς νεοελληνικῆς ἀφηγηματογραφίας. Ἡ ὑπεροχή του σφραγίζεται ἀπὸ τὴν ποσότητα καὶ τὴν ποιότητα τοῦ ἔργου του καὶ κυρίως ἀπὸ τὴν καθολικὴ σχεδὸν ἀναγνώριση, πλὴν ἐλαχίστων μόνον ἐξαιρέσεων, ποὺ δὲν εἶναι βέβαια σὲ θέση νὰ διαφοροποιήσουν τὴν εἰκόνα.
Ἔγραψε περὶ τὰ διακόσια διηγήματα καὶ τέσσερα μυθιστορήματα καὶ κάποια ἐλαχιστότατα ποιήματα, τὰ περισσότερα τῶν ὁποίων εἶναι ἐγκολπωμένα μέσα στὰ πεζὰ κείμενά του.

Ο Σάκος του Επίμονου Αναγνώστη: Κινηματογράφος & Ποίηση

Του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη

Όλοι το λέμε: ο πήχυς στην ποιότητα (αλλά και την ποσότητα) της βιβλιοπαραγωγής στη χώρα μας έχει τεθεί ψηλά, ιδίως την τελευταία δεκαετία, πάει να πει σε συνθήκες πίεσης και κρίσης. Γραφίστες, μεταφραστές, γραφιάδες, και εκδότες φροντίζουν να φτάνουν στο αναγνωστικό κοινό βιβλία ολοένα και πιο θελκτικά, πολύτιμα, σοβαρά. Ο Σάκος Εκστρατείας του Επίμονου Αναγνώστη είναι φορτωμένος αυτό τον καιρό με νέες κυκλοφορίες που έχουν πολλά να πουν και θα κοσμήσουν τα ράφια εκλεκτών βιβλιοθηκών. Τα περιεχόμενα του Σάκου θα τα απλώσουμε σε δύο ενότητες: 1. Κινηματογράφος και Ποίηση, 2. Μελέτες, Δοκίμια, και Μαρτυρίες. Σήμερα, η πρώτη ενότητα με τα βιβλία του Κώστα Γαβρά, του Θωμά Λιναρά, του Michel Foucault, της Χριστίνας Ντούβρη, της Άννας Βουλούδη, και του Χρήστου Σιορίκη. Στη δεύτερη ενότητα, βιβλία της Φαίης Ζήκα, του Φίλιππου Δρακονταειδή, της Κατερίνας Γώγου, του Gregory Claeys (για τον Μαρξ), και του James R. Hansen (για τον αστροναύτη Νιλ Άρμστρονγκ).

William Shakespeare: «Η κωμωδία των παρεξηγήσεων»

Ανθούλα Δανιήλ

Δημοσιεύτηκε 19 Δεκεμβρίου 2018

Η μετάφραση του έργου Η κωμωδία των παρεξηγήσεων του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ έγινε κατόπιν ευγενικής παραγγελίας της Κατερίνας Ευαγγελάτου, η οποία με τον θίασό της το ζωντάνεψε στη σκηνή. Ο μεταφραστής Διονύσης Καψάλης δεν κρύβει τον ενθουσιασμό του για τον «αξιολάτρευτο» Σαίξπηρ και του επιτρέπουμε αυτή την «έκφραση αγάπης», επειδή και εμείς, θεατές του έργου και αναγνώστες τώρα του βιβλίου, καταλαβαίνουμε τι σπουδαίο πράγμα είναι να μπορεί κανείς να επικοινωνεί με τέτοια «υπέροχα» κείμενα.

Ο μεταφραστής μάς πληροφορεί ότι «το πρωτότυπο κείμενο βρίσκεται μόνο στο Folio του 1623, πέμπτο κατά σειρά σ’ εκείνον τον τόμο, σίγουρα ένα από τα σημαντικότερα βιβλία στον κόσμο» και μας εκθέτει τα του εργαστηρίου του. Και μια ακόμη πληροφορία. Οι αριθμοί παραπέμπουν στην ελληνική μετάφραση και όχι στο αγγλικό κείμενο.

poetic reality no14: Ρόδινος προηγμένος κόσμος – για την Οδό Ρόδων (2018) του Γιώργου Πρεβεδουράκη

Διόλου ρόδινο ανάγνωσμα. Βαρύ στο στομάχι. Ένα ασταμάτητο ποδοβολητό στη ράχη, περίστροφα στραμμένα στον κρόταφο. Όσο διαβάζεις, το δωμάτιο μικραίνει. Στην Οδό Ρόδων (Πανοπτικόν, 2018) του Γιώργου Πρεβεδουράκη, η ζωή μας είναι «η εκπαιδευμένη ευγένεια αυτού που προσφέρει φρουτοσαλάτες στις αμμουδιές» σε μια Αθήνα που τραυλίζει πάνω-κάτω στην Κηφισίας. Ο χειμωνιάτικος ουρανός βάφεται φθισικός, η δουλοπρέπεια αρέσκεται στην παθητική φωνή και η αριστοκρατία του πνεύματος απλά δεν υφίσταται. Μια σκοτεινή γραφή μέσα σε έναν δήθεν προηγμένο κόσμο όπου κυριαρχεί αυτό το τόσο στάσιμο ‘θα’ που «έπεται ενός κόσμου / που έχει χαθεί».

«ΕΝΑ ΕΠΙ ΔΥΟ»

Kiriakos Sifiltzoglou

Το πρώτο μου..διήγημα, δημοσιευμένο στο επετειακό τεύχος
του Εντευκτηρίου 30+1 χρόνια - Yiorgos Kordomenidis ευθύνεσαι
σ' ευχαριστώ, ευχές για νιοστά τεύχη!
«ΕΝΑ ΕΠΙ ΔΥΟ»

Γκαϊτατζή Ελένη. Κάτοικος Νεροφράχτη. Ετών 81. Συνταξιούχος ΟΓΑ.
Στο χωριό περίπου 250 ψυχές έχουμε μείνει. Ήσυχοι άνθρωποι. Γέροι κυρίως. Περιμένουμε να πεθάνουμε κι εμείς. Φασαρίες δεν έχουμε. Παλιά μόνο. Αυτό δεν ματάγινε. Τι να σου πω, παιδί μου. Στο παραδιπλανό σπίτι έμενε. Απ’ τη μέρα που γεννήθηκε. Βέβαια. Κάθε μέρα. Α, όχι, αυτό δεν μας τρόμαζε. Σιγά, αυτά στις πόλεις σκιάζουν. Άμα θες σκιαδί, κοίτα απέναντι το Παγγαίο νύχτα. Ζαρρρρ…..

15 non fiction

του Γιάννη Ν. Μπασκόζου
Umberto Eco, Στους ώμους των γιγάντων, μτφρ: Χαριτωμένη Βόντα, εκδ. Ελληνικά Γράμματα
Πρόκειται για από τα σπουδαία έργα του Έκο. Αποτελείται από δώδεκα ομιλίες σε ένα φεστιβάλ γραμμάτων, το Milanesiana, και είναι ενδεικτικό της γενικής του φιλοσοφίας περί της αξίας των κλασικών στην εξέλιξη της αισθητικής, της φιλοσοφίας και της τέχνης. Αναφέρεται σε πολλά ζητήματα όπως την έννοια της ομορφιάς, της ασχήμιας, του ατελούς  έργου τέχνης, της σχέσης απόλυτου και σχετικού στην τέχνη, του αόρατου, του ιερού και άλλα. Το πιο σημαντικό κεφάλαιο του είναι το πρώτο που έδωσε και τον τίτλο στο βιβλίο. Ο Έκο παρατηρεί ότι στην εξέλιξη του πολιτισμού πάντα υπήρχε πατροκτονία, οι επόμενοι κατεδάφιζαν τους κολοσσούς του παρελθόντος για να δημιουργήσουν τους δικούς τους «κλασικούς». Κάθε νέος πάταγε στους ώμους γιγάντων, δεν ήταν καλύτερος αλλά έβλεπε πιο μακριά, αυτό ήταν το κίνητρο για να ξεπεράσει τους γίγαντες πατέρες του. τα παραδείγματα πάρα πολλά. Σε κάθε εποχή έπρεπε να υπάρχει ένα πατρικό πρότυπο πολύ δυνατό σε σχέση με το οποίο η πρόκληση του παιδιού να είναι τέτοια που ο πατέρας να μην μπορεί να το αποδεχτεί και μέσα από αυτή την σύγκρουση να προκύπτει το νέο στην τέχνη. Στη σύγχρονη εποχή αυτό δεν ισχύει , παρατηρεί ο Έκο.

Κώστας Χατζηαντωνίου για τη νέα Ανθολογία του Κωστή Παλαμά (1859-1943): «Δεν είναι μόνο η φιλολογική αναθέρμανση αλλά μια κοινωνική ανάγκη που τον φέρνει πάλι πλάι μας»

Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα //

Υπήρξε μεγάλο κεφάλαιο σε εποχές δύσκολες ο Κωστής Παλαμάς: Εθνικός ποιητής, προφητικός και επαναστατικός, ωστόσο σύγχρονος εφόσον είναι διαχρονικός, λυρικός, στη ζωή και στο θάνατό του συγκεντρώθηκε όλη η Ελλάδα.

Οφείλω να ομολογήσω ότι ανήκω στα τυχερά εκείνα παιδιά που μια φιλόλογος μάς τον χάρισε ήδη από το σχολείο, ακόμα ακούω τη μουσική του στους «Καημούς της Λιμνοθάλασσας, τους πόθους και τα πάθη της φυλής μας.
Η δυσκολία της εποχής τον επανέφερε στο προσκήνιο, όπως όλα τα τιμαλφή. Και ο βραβευμένος συγγραφέας και μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Ιδρύματος Κωστή Παλαμά, Κώστας Χατζηαντωνίου, μας χαρίζει μια ανθολογία του αντιπροσωπευτική και σημαντική που κυκλοφόρησε προσφάτως από τον Κέδρο.

Η «δωδεκάχρονη νύχτα». Τουπαμάρος. Ημερολόγιο Φυλακής

Ελευθέριος Μακεδόνας
Τουπαμάρος. Ημερολόγιο Φυλακής των Μαουρίσιο Ροσενκόφ & Νιάτο Φερνάντες Ουιδόμπρο
Με αφορμή την προβολή τής ταινίας Η δωδεκάχρονη νύχτα [La noche de 12 años] (2018) του Álvaro Brechner, κατά το 59^ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (2018)
 Μια μέρα, μέσα σ’ εκείνα τα ατέλειωτα χρόνια, μπόρεσαν να κοιταχτούν
στον καθρέφτη: αντίκρισαν έναν άλλον. Αδυνατισμένοι σαν ασκητές,
κομματιασμένοι απ’ τα ασταμάτητα βασανιστήρια οι “όμηροι” της
στρατιωτικής δικτατορίας της Ουρουγουάης, να τους περιφέρουν από
στρατόπεδο σε στρατόπεδο, καταδικασμένους στη μοναξιά ενός κελιού
που δεν ήταν μεγαλύτερο από φέρετρο. Δεν μπορούσαν να μιλήσουν ούτε
καν με τα αντικείμενα. Γιατί στα κελιά τους δεν υπήρχαν αντικείμενα, δεν
υπήρχε τίποτε. Ξάπλωναν πάνω στο παγωμένο τσιμέντο, αλαφιάζονταν
από κάθε τρίξιμο της καγκελόπορτας, κάθε ήχο στρατιωτικής μπότας, που
μπορεί να σήμαινε γι’ αυτούς έναν ακόμη κύκλο βασανιστηρίων.
(Από τον Πρόλογο του Εδουάρδο Γκαλεάνο στο: Ροσενκόφ & Ουιδόμπρο, Τουπαμάρος. Ημερολόγιο Φυλακής).[1]

Τα «καμάκια» και η εποχή τους

του Φίλιππου Φιλίππου


Το 1978 ο Βασίλης Βασιλικός εξέδωσε (στις εκδόσεις Κάκτος) το μυθιστόρημα Τα καμάκια, το οποίο έκανε αίσθηση με το θέμα του και κυρίως με την τολμηρότητά του. Επρόκειτο για ένα επίκαιρο βιβλίο, γραμμένο με γλαφυρότητα, που αφορούσε τους άντρες του Ναυπλίου (Ανάπλι, το λέει), οι οποίοι «καμάκωναν», δηλαδή φλερτάριζαν συνήθως με επιθετικό τρόπο ξένες τουρίστριες με σκοπό το σεξ αλλά και το χρήμα. Βεβαίως, το φαινόμενο παρατηρήθηκε σε πολλές ελληνικές τουριστικές περιοχές, κυρίως σε νησιά, όπου δρούσαν  τα «καμάκια». Ο Βασιλικός επέλεξε το Ναύπλιο, για άγνωστους λόγους, ίσως το έκανε επειδή το γνώριζε πιο καλά, ή απλώς ήθελε να μιλήσει για την ιστορία του (η πρώτη πρωτεύουσα της Ελλάδας, όπου δολοφονήθηκε ο πρώτος κυβερνήτης της, ο Ιωάννης Καποδίστριας).

Η αισθητική και ηθική αίγλη του εγκλήματος

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου //

«Ο Δολοφόνος» Γιώργος Αριστηνός, εκδόσεις Κίχλη

Ο Thomas de Quincey στο βιβλίο του «Η δολοφονία ως μία εκ των καλών τεχνών» (1827), μιλούσε για την απόλαυση που προσφέρει ο φόνος. Μια απόλαυση που έχει ένα ηθικό υπόβαθρο, για παράδειγμα την τροφοδοτεί ένα αίσθημα μίσους ή εκδίκησης καταξιώνοντας έτσι το έγκλημα ως ηθική επιλογή και όχι ως αυθόρμητη και περιστασιακή παρεκτροπή από τους ηθικούς κανόνες. Στον «Δολοφόνο» του Αριστηνού έχουμε έναν κατά συρροή δολοφόνο (δολοφονεί τέσσερις γυναίκες), του οποίου τα κίνητρα δεν μπορούν να κατηγοριοποιηθούν εύκολα, τουλάχιστον με τα κριτήρια που πρόσφορα έχουμε για το είδος αυτό της παραβατικότητας. Ο ίδιος δηλώνει πως η δολοφονία δεν εμπεριέχει ούτε ιδιοτέλεια ούτε ωφελιμισμό και την κατατάσσει στο υψηλότερο σκαλί στην ηθική κλίμακα ως «ύψιστη αρετή του ανθρωπίνου γένους». Ο φόνος γι’ αυτόν είναι μια μορφή τέχνης:
Μόνο έτσι ήθελε να τον αντικρίζει, με το ίδιο μάτι που έβλεπε και την τέχνη, με τα σχήματα λόγου, τις μεταφορές και τις μετωνυμίες, τα πρωθύστερα και τα υπερβατά, τα χιαστί και τα ομοιοτέλευτα, τις αντιστροφές, τα ασύνδετα και τα ισόκωλα.

Από τα προβλήματα του καιρού μας στην Μάργκαρετ Γουώκερ

Γράφει η Τζένη Μανάκη //

Γεώργιος Σχορετσανίτης, Εκδόσεις Οδός Πανός

– «Μικρές εξομολογήσεις στις αγωνίες της εποχής» και

– «Το πιο διάσημο πρόσωπο που κανένας δεν ήξερε»

«….τα ταξίδια για πολλούς είναι όχι μόνο μια αναζήτηση του αγνώστου, αλλά και της πολύπλευρης άγνοιάς μας, η αναζήτηση ενός αθώου ματιού που μπορεί να μας επιστραφεί σ’ έναν πιο αθώο εαυτό».
                      (από το άρθρο  γιατί ταξιδεύουμε άραγε στις μέρες μας;)

«… Κανείς δεν μπορεί να μου πει τι να γράψω, γιατί σε κανέναν δεν ανήκω κι ούτε μου τραβά κάποιος τα λουριά. Δεν γράφω για να κερδίσω χρήματα ή το ψωμί μου.  Η διδασκαλία είναι η αποστολή μου. Το γράψιμο είναι η ζωή μου, αλλά είναι μια ενασχόληση που κανένας δεν μπορεί να αγοράσει. Από αυτή την άποψη είμαι ένας ελεύθερος άνθρωπος, ηλίθια ίσως, αλλά είμαι ο εαυτός μου και επίσης ελεύθερη…»                                                                            Μάργκαρετ Γουώκερ
                                                          Το πιο διάσημο πρόσωπο που κανένας δεν ήξερε.

Μικρή ιστορία του μεγάλου θεάτρου, με αφετηρία την Ελλάδα

978-960-504-231-8

Rüdiger Schaper (Ρύντιγκερ Σάπερ)
Μικρή ιστορία του μεγάλου θεάτρου
με αφετηρία την Ελλάδα
Μετάφραση: Γιάννης Καλιφατίδης
ISBN: 978-960-504-231-8, Σελ. 264
Σχήμα: 14,2x21εκ.

Κώστας Κουτρουμπάκης, Ο Μαραγκός, Εκδόσεις Ενύπνιο

Η συλλογή μικρών ιστοριών του δεύτερου επεισοδίου των εκδόσεων Ενύπνιο – το πρώτο εναρκτήριο λάκτισμα ήταν το βιβλίο του Λάζα Λαζάρεβιτς, «Στις όχθες του Σάβου» – μαρτυρά τη διάθεση για διείσδυση σε λογοτεχνία υψηλών προδιαγραφών όπου δεν μετρά η ποσότητα αλλά η ποιότητα. Ξεχωριστές αφηγήσεις εδώ από τον Κουτρουμπάκη, που μεταφέρει τον αναγνώστη σε πολιτείες άλλοτε οικείες και άλλοτε άγνωστες, σε ένα ευρύ φάσμα επένδυσης στο ανθρώπινο στοιχείο. Διαβάζοντας τις ιστορίες εισβάλλουμε στα σπίτια ανθρώπων, κατανοούμε τις αγωνίες τους, μυρίζουμε το άρωμα της παραγωγής τους, ζούμε τις ζωές τους, είμαστε μικροί παρατηρητές και αναζητητές των και με το χέρι μας κάπως παράνομα ξεθολώνουμε το τζάμι του παραθύρου για να γίνουμε μάρτυρες των γεγονότων της ζωής τους. Η γραφή του Κουτρουμπάκη είναι τόσο ζεστή και

Από τη συγκομιδή βιβλίων Ιστορίας του 2018

Συντάκτης: 

Ρίκα Μπενβενίστε

Το παρελθόν μάς κατακλύζει: στον δημόσιο λόγο, στη λογοτεχνία, στον κινηματογράφο. Τούτη η έξαρση δημόσιας ιστορίας δεν έχει αντίκρισμα στην έκδοση ιστορικών μελετών. Παρά ταύτα, λίγα βιβλία, διαφορετικά μεταξύ τους ως προς το αντικείμενο και την εποχή που πραγματεύονται, αλλά και ως προς το μεθοδολογικό είδος που καλλιεργούν, ξεχωρίζουν.
Δύο γνωστοί ιστορικοί μας χαρίζουν δύο συνθέσεις στο πλαίσιο μιας ωραίας βρετανικής αφηγηματικής παράδοσης.
O Chris Wickham («Η Μεσαιωνική Ευρώπη» μτφρ. Χ. Γεμελιάρης, Αλεξάνδρεια) προσφέρει μια επισκόπηση στα χρονολογικά και γεωγραφικά όρια του ευρωπαϊκού Μεσαίωνα. Οι ερμηνείες του θεμελιώνονται στις πολιτικές και κοινωνικο-οικονομικές δομές, έχουν πλούσιες τοπικές αναφορές και παίρνουν υπόψη τους σύγχρονες ιστοριογραφικές συζητήσεις γύρω από την εμφάνιση του αστικού φαινομένου, την εγγραμματοσύνη, το φύλο, την ανάδυση, γύρω στο έτος 1000, τοπικών χωροδεσποτών.

«18 συνεντεύξεις - Σαν μονόπρακτα»: Το πρώτο βιβλίο του δημοσιογράφου και σκηνοθέτη Αντώνη Μποσκοΐτη

«Είναι μυστήριο τρένο η τεχνική της συνέντευξης. Για συνέντευξη μιλάμε, όχι για ξεπέτα, ούτε γι’ αυτό το μίζερο το πράμα όπου ο δημοσιογράφος έχει σημειώσει δέκα ερωτησούλες κει χάμω και ό,τι και να απαντήσει ο άλλος, αυτός απτόητος προχωράει στην επόμενη. Τέτοιες συνεντεύξεις τις αποκαλώ ''ποια τα μελλοντικά σας σχέδια;'' γιατί αυτό πάντα είναι το τυποποιημένο τους  φινάλε: αν πει ο άλλος ''τα μελλοντικά μου σχέδια είναι να αυτοκτονήσω'' εσύ απαντάς ''ευχαριστώ για το χρόνο σας''». Έτσι ξεκινάει ο πρόλογος της Έλενας Ακρίτα για το πρώτο βιβλίο του νεότερου συναδέλφου της και κινηματογραφιστή, Αντώνη Μποσκοΐτη. Με το οικείο χιούμορ της.
Και κάπου παρακάτω συνεχίζει η Ακρίτα: «Στο εξωτερικό οι interviewerς είναι μια ειδική κατηγορία δημοσιογράφων. Κάνουν μόνο αυτό. Πολλές μέρες πριν, ερευνούν, διαβάζουν, μελετάνε, διασταυρώνουν στοιχεία, γεγονότα, χρονολογίες. Και τότε, μόνο τότε, στέκονται απέναντι

Φρέαρ, τχ. 24: Τα περιεχόμενα

Κώστας Στεργιόπουλος
«EX NIHILΟ». ΑΠΟ ΤΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑΡΙΑ

Σωτήρης Σόρογκας
ΕΧΕΙ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΜΕΛΛΟΝ; ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΤΗΡΙΟΣ ΥΜΝΟΣ
ΣΤΟΝ ΜΕΓΑΛΟ ΖΩΓΡΑΦΟ ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΥΤΑΡΑ

Γιάννης Τσαρούχης
ΠΕΡΙ ΑΙΣΧΥΛΟΥ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΤΙΝΩΝ

Κώστας Μαυρουδής
ΤΟ ΑΛΑΤΙ ΤΟΥ ΜΠΑΝΤ ΙΣΛ. ΔΩΔΕΚΑ ΑΤΙΤΛΑ ΜΕΡΗ ΑΠΟ ΤΟ ΟΜΩΝΥΜΟ ΑΝΕΚΔΟΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

Βραχείες Λίστες Κρατικών Λογοτεχνικών Βραβείων

Τις Βραχείες Λίστες για τα Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία του 2017 ανακοίνωσε σήμερα, 21 Δεκεμβρίου 2018, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Τα βραβεία αφορούν εκδόσεις του 2016 και οι κατηγορίες είναι οι εξής:

α)  Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος

β)  Κρατικό Βραβείο Διηγήματος - Νουβέλας

γ)  Κρατικό Βραβείο Ποίησης

δ)  Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου - Κριτικής

ε)  Κρατικό βραβείο Μαρτυρίας - Βιογραφίας - Χρονικού - Ταξιδιωτικής Λογοτεχνίας

στ) Κρατικό Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου  Συγγραφέα

«Κοιτάζω όσα ένιωσα»

της Κατερίνας Παναγιωτοπούλου
Με την τέταρτη ποιητική του συλλογή, Άνθρωποι που γελάνε (Κριτική, 2018), ο Αργύρης Παλούκας παραμένει σταθερός στο ύφος που έχει καλλιεργήσει και στα προηγούμενα τρία βιβλία του (Το ξέφτι, Μανδραγόρας, 2007, Το αλάτι πίσω από τ’ αυτί, Κέδρος, 2009, Θέλω το σώμα μου πίσω, Μεταίχμιο, 2011). Για την ακρίβεια, αφού διανύει μια πορεία από την απόλυτη συμπύκνωση (Το ξέφτι), την ποιητική πρόζα (Το αλάτι πίσω από τ’ αυτί) και μια σχεδόν ενδιάμεση φόρμα (Θέλω το σώμα μου πίσω), επιστρέφει στην πρώτη. Ωστόσο, στους Ανθρώπους που γελάνε, η συμπύκνωση μοιάζει περισσότερο ταιριαστή στη γραφή του. Κυρίως διότι τα ίδια τα νοήματα επιβάλλουν, με τη χρησμική τους υπόσταση, τη συντομία.

Καλλιόπη Εξάρχου: «Η κυρία Χ»

«Να καθίσεις στ’ αυγά σου», με συμβούλεψε κάποτε γιατρός, υπονοώντας πόσο βοηθά η ξεκούραση στη γρήγορη ανάρρωση. «Δεν έχω αυγά», του απάντησα. «Τα έσπασα όλα όταν ήμουν μικρή για να κάνω την επανάστασή μου. Βλέπετε, γιατρέ, η μόνη πραγματική επανάσταση δεν έχει απέναντί της στα χαρακώματα τους άλλους. Έχει τις άπειρες αντιστάσεις που κρύβει ο καθένας μας μέσα του».

Αυτή η απάντηση, που δεν τόλμησα κάποτε να δώσω σε γιατρό, ήρθε στον νου μου, όταν διάβασα το νέο βιβλίο της Καλλιόπης Εξάρχου, με τον σκοπίμως μυστηριώδη τίτλο Η κυρία Χ. Είχα μια έντονη αίσθηση ότι διάβαζα τη βιογραφία μιας γυναίκας, τη θέαση εκ του σύνεγγυς μιας επανάστασης, ή τουλάχιστον μιας έντονης προσπάθειας η κυρία Χ να παραμείνει κυρία Χ, για όλους μας, κυρίως για τον εαυτό της. Για κάποιο λόγο, αυτό το αινιγματικό ον δεν έπρεπε να ξεφύγει εντελώς από το βιβλίο, όφειλε να παραμείνει μύθος.

Μιχάλης Κατσαρός. Ο άγιος που σφυρίζει – του Σπύρου Θεριανού

Ο Μιχάλης Κατσαρός (1920-1998) υπήρξε από τους σημαντικούς ποιητές της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς. Έζησε τους χαλεπούς καιρούς της κατοχικής και της μετεμφυλιακής Ελλάδας, όπου η «ημεροκυνηγετική» –το κυνήγι ανθρώπου από άνθρωπο, το οποίο δεν θα πάψει ποτέ, κατά τον Πλάτωνα, να υφίσταται– εξανάγκαζε το άτομο να ζήσει εκτεθειμένο στην αυθαιρεσία της εξουσίας. Γι’ αυτό ο Κατσαρός προσβλέπει συχνά σε παραδειγματικά γεγονότα της Ιστορίας: το Μεσολόγγι, τη Γαλλική Επανάσταση, την επανάσταση του 1917. Στην ποίησή του, το ποίημα γίνεται η στιγμή απομάκρυνσης από τα όσα συμβαίνουν γύρω του, όχι ως οδός διαφυγής, αλλά ως ένας οδοδείκτης που δείχνει κατευθείαν στην καρδιά των πραγμάτων ή μάλλον στην αδιαφάνειά τους: «Οι χωροφύλακες έχουν γερή όραση / δεν διαλύονται με αυταπάτες και ψυχοσάββατα» («Ο δούλος»).

Βολικές σιωπές

Παναγιώτης Χατζημωυσιάδης 

---

Δεν ξέρω αν τα ’μαθες, συνάδελφε, τα νέα. Βγαίνουν ονόματα, φωτογραφίες απ’ τις τάξεις. Κάποια έκτακτα στρατοδικεία εκφωνούν ήδη τις καταδικαστικές τους αποφάσεις: ανθέλλην, αριστεροφασίστας, άπλυτος, αναρχοκομούνι. Ξέρω ότι σφίγγεις τα δόντια και κάνεις υπομονή. Μετά τον εμφύλιο, μπορούσες τουλάχιστον να ελπίζεις στην ΕΔΑ, στο 114, στις διαδηλώσεις για τα Ιουλιανά, στο Πολυτεχνείο, στον Κουμή, στην Κανελοπούλου και στον Τεμπονέρα. Έχεις εξάλλου αύριο μάθημα, απ’ όσο γνωρίζω τελειώνεις τον Επιτάφιο, στην Αντιγόνη ετοιμάζεσαι από βδομάδα

Oι top 5 χριστουγεννιάτικες ταινίες

Αυτές είναι οι πέντε ταινίες που αγαπάμε να βλέπουμε –και να ξαναβλέπουμε– τις μέρες των εορτών. Το απαραίτητο συνοδευτικό σελιλόιντ στην άχνη των κουραμπιέδων.
Πηγή : Andro.gr [ http://www.andro.gr/empneusi/top-5-xmas-movies/ ]

Σάλτο μορτάλε (χριστουγεννιάτικο 1,του Λευτέρη Ξανθόπουλου)

Λευτέρης Ξανθόπουλος


Ο ποιητής Κώστας Κρυστάλλης από το Συρράκο της Ηπείρου, έφυγε από τον τόπο του κυνηγημένος από τους Τούρκους και το 1890 σε ηλικία είκοσι δύο χρονών τον βρίσκουμε στην Αθήνα, βοηθό στο τυπογραφείο των αδελφών Φύσσα, στην οδό Οικονόμου, πολύ κοντά στην Ομόνοια.
Ο χειμώνας εκείνη τη χρονιά ήταν από τους χειρότερους που γνώρισαν οι Αθηναίοι εδώ και πολλά χρόνια. Η δουλειά στο τυπογραφείο δεν σταματούσε στιγμή και ειδικά τώρα τις γιορτές, που περίσσευαν τα λογής λογής μικρά και μεγάλα έντυπα, οι ρεκλάμες και τα ημερολόγια τοίχου με τα τετράστιχα ποιηματάκια, η δουλειά δεν έλεγε να τελειώσει. Πλησίαζαν τα Χριστούγεννα, η μεγάλη και υπέρλαμπρη γιορτή της Ορθοδοξίας.

Το χιόνι (χριστουγεννιάτικο 3, του Κώστα Καβανόζη)

Κώστας Καβανόζης (*) 

Στη φωτογραφία μέτρησα μπηγμένα στο χιόνι δώδεκα αναμμένα κεριά. Γονατιστός κάποιος άντρας με μαύρο παλτό ανάβει άλλο ένα. Στη γωνία κάτω δεξιά διακρίνεται, χειρόγραφη, η ημερομηνία: 24 Δεκεμβρίου 1975.
Ήμουν οκτώ χρονών τότε. Χιόνι είχαμε κάθε χρόνο στο χωριό. Άνοιγα καμιά φορά τρύπες μέσα του όσο να φανερώσω το χώμα κι έριχνα ψίχουλα να ’ρθουν να φάνε τα πουλιά. Η προγιαγιά μου ζούσε ακόμα. Τη θυμάμαι ακίνητη και να μη μιλάει. Πέθανε στα ενενήντα εννιά.
Χιονάνθρωπους φτιάχναμε πολλούς. Είχα βάλει σε έναν το καπέλο μου μια φορά, ένα καφέ δερμάτινο με γείσο και καλύμματα για τ’ αυτιά. Του έδεσα και το κορδόνι σφιχτά στον λαιμό και δεν μπορούσα ύστερα να το βγάλω. Τον αποκεφάλισα, άδειασα το καπέλο και το φόρεσα. Μπορεί και να του ’φτιαξα καινούργιο κεφάλι μετά.

XIONAΤΗ ΣΤΟ ΠΙΚΑΝΤΙΛΥ ~ Στέλλα Δούμου

DiP generation,I εκδ. Θράκα, 2016.

Μια Χιονάτη τριγυρνά γυμνή στο Πικαντίλυ. Tο δέρμα της είναι θαμπό και γκρίζο απ’ το κρύο, τα μαλλιά της κουρτίνες από βραδινό πάγο· κάποτε κουλουριάζεται σε μια ελεεινή γωνιά, κανείς δεν την προσέχει. Κρατά στα χέρια της το μικρότερο παιδί του κόσμου. Είναι πεθαμένο. To στόμα του νιφάδα άλιωτη.
«Πέθανε το μικρότερο παιδί του κόσμου», είπε κάποιος, και το έδειξε. Κι έριξε μια πένα δίπλα στο κορίτσι. «Ήταν πολύ μικρό», είπε άλλος, «γι’ αυτό…» κι άφησε ένα ζεστό ρόφημα. «Θα έπρεπε να το φροντίζουν καλύτερα», είπε βλοσυρά ένας τρίτος, κι έριξε ένα δεμάτι εφημερίδες. Και φύγανε. Για τα ζεστά κονάκια τους. Συμβαίνουν Χριστούγεννα κι όλοι παπαγαλίζουν λέξεις που καίνε: «αγάπη, χαρά κι ευλογία στα σπίτια σας!»

Το έλκηθρό μου

Δημήτρης Χριστόπουλος 

---

Ήταν  ωραίο εκείνο το πρωινό. Οι πίστες στο χιονοδρομικό λειτουργούσαν κανονικά. Ένα ζευγάρι Γερμανών με όλη την αναγκαία εξάρτυση εφορμούσαν για τον Χελμό. Είχαν ξεκινήσει με μεγάλες προσδοκίες. Άφηναν την Εθνική και τραγουδώντας έναν παλιό σαν εμβατήριο σκοπό ανηφόριζαν όλο ανηφόριζαν να πατήσουν την ψηλότερη κορφή.
Λίγο πιο έξω από τα Καλάβρυτα ένα μεταλλικό σα σφαίρα αντικείμενο θα τρυπούσε το μπροστινό λάστιχο. Ο άντρας βγαίνει έξω και σηκώνει το κεφάλι. Σα να λέει «γιατί σε μένα;». Εκείνη μένει δεμένη στο κάθισμά της. Νυστάζει και μισοκλείνει τα μάτια. Ένας λευκός σταυρός λευκιάζει τον τόπο και την ψυχή τους.

Αναζητώντας ταυτότητες

Η δυναμική μεταφέρεται από το ιστορικό μυθιστόρημα και διαμορφώνεται σε δύο κύριους άξονες: τους συγγραφείς που θέλουν να επανατροφοδοτήσουν την ελληνική ταυτότητα και εκείνους στους οποίους ωριμάζει η έννοια του κοσμοπολιτισμού, ως ρευστού πεδίου ανάγνωσης νέων παράλληλων εαυτών

 

Κουρμουλής Νίκος  

 

Χρήστος Χωμενίδης
Ο Φοίνικας
Εκδ. Πατάκη, σελ. 496
Τιμή: 19,90 ευρώ
Πτυχές από τη ζωή του ποιητή Αγγελου Σικελιανού, που συνυπάρχουν με την ιστορία της Ελλάδας: ενός τόπου που ψάχνει με αγωνία να βρει την ταυτότητά του, μεταξύ πολιτικών παθών, κοινωνικών αλλαγών και ηθικών προσλήψεων. Με γραφή που τρέχει σαν νερό, ο Χρήστος Χωμενίδης αναπλάθει την εποχή ενός ποιητή που ζει όπως οι στίχοι του.

Πεζογραφία vs ποίηση, ή και κάτι παραπάνω;

Συντάκτης: 

Γ.Ν. Περαντωνάκης

Το τι παρακολουθούν οι μελετητές της λογοτεχνίας μάς δείχνει ποιον Κανόνα κατασκευάζουμε και συντηρούμε ως έθνος. Δείχνει δηλαδή ποια ονόματα και ποια έργα εξακολουθούν να έχουν απήχηση στη σκέψη του Νεοέλληνα. Κι επιπλέον δείχνει αν η ποίηση ή η πεζογραφία, η πρόσφατη παραγωγή ή η παλιότερη, οι μείζονες ή και οι ελάσσονες συγγραφείς είναι πιο trendy σε μια κοινωνία που δεν διαβάζει.
Πέρσα Αποστολή «Το πικαρικό μυθιστόρημα και η παρουσία του στον ελληνικό 19ο αιώνα: Από τον “Ερμήλο” (1817) ώς την “Πάπισσα Ιωάννα” (1866)» (Αρτεμις)
Ο πικαρικός ήρωας εξαπλώνεται γρήγορα σε όλη την Ευρώπη, γίνεται συνώνυμο του περιπλανώμενου, ενίοτε του τυχοδιώκτη που συνεχώς μεταμορφώνεται. Στην Ελλάδα φτάνει μέσω μεταφράσεων και δημιουργεί ένα σώμα κειμένων (κορυφαίο η «Πάπισσα Ιωάννα»), που ασκεί κοινωνική κι εκκλησιαστική κριτική, ξεδιπλώνει τα ροΐδεια πρότυπα και μετατρέπεται σε ένα διαχρονικά κλασικό μυθιστόρημα.

Η (α)βεβαιότητα της ήττας ΤΗΣ ΕΛΣΑΣ ΚΟΡΝΕΤΗ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΜΠΑΚΟΝΙΚΑ, Ο κόσμος απροκάλυπτα, ποιήματα, εκδόσεις Εντευκτήριο, σελ. 58

Είναι μια προοπτική κι ένα περίγραμμα, μια προοπτική σε σμίκρυνση, ένα περίγραμμα σε μεγέθυνση, ό,τι επιμελώς κρύβεται στο παρασκήνιο της ζωής, ό,τι επιτυχώς διαδραματίζεται στην σκηνή της πραγματικότητας, ό,τι απροκάλυπτα αποκαλύπτεται στο σανίδι της εξομολόγησης, όπου ένας κόσμος μικρός ή μεγάλος πετά τα ρούχα του και ξεντύνεται, αφήνοντας πίσω γυμνή την καρδιά του να κτυπά.
Στην ποίηση της Αλεξάνδρας Μπακονίκα οι αποστάσεις των οριακών καταστάσεων που την απασχολούν ολοένα στενεύουν και η ύπαρξη δεν παύει ποτέ να ασφυκτιά μέσα σε ένα κλειστό περίγραμμα που επιβάλλει μια ζωή σχεδόν αποπνικτική από έναν κόσμο δύσοσμο που εκλύει αναθυμιάσεις σαπρότητος.

Κώστας Θωμαϊδης, «Για τον Άλκη Αλκαίο / IN MEMORIAM BERLINER ENSEMBLE/ Φλεβάρης 1996/ Βερολίνο»

Η φωτογραφία είναι από το αρχείο του Κώστα Θωμαϊδη

`
Τον Βαγγέλη (Άλκη Αλκαίο) τον γνώρισα από τον Θάνο Μικρούτσικο, στη συνεργασία τους στο «Εμπάργκο», το 1983. Η πρώτη μου εντύπωση από τη γνωριμία ήταν τα μάτια και το χαμόγελό του που έλαμπαν στο πρόσωπό του. Οικείος, με ευγένεια και λάτρης της μουσικής και του τραγουδιού. Ανέλυε τα τραγούδια, τόσο τους στίχους όσο και τη μελοποίηση  με εξαιρετικό τρόπο. Η φιλία μας αναπτύχθηκε με τον καιρό και οι συναντήσεις μας, στο σπίτι του, στις Εργατικές κατοικίες στην Κηφισιά, συναντήσεις πολύωρες με θέματα γύρω από την μουσική, αλλά και τους στίχους των τραγουδιών. Καθισμένος στην πολυθρόνα και δίπλα στο τραπεζάκι το κασετόφωνο και δεκάδες

Ανδρέας Μήτσου: «Ο Ορφέας και ο Ανδρέας»

Χρίστος Παπαγεωργίου

Δημοσιεύτηκε 14 Δεκεμβρίου 2018

Είναι αληθινά απίστευτο το γεγονός πως ο πολυγραφότατος πεζογράφος Ανδρέας Μήτσου τοποθετεί σε κάθε καινούργιο του βιβλίο κάτι το διαφορετικό, μια άλλη πνοή, η οποία μπορεί να ξεκινά από μια φανταστική μυθοπλασία και να καταλήγει σε ένα δρώμενο κοινωνικό, σε μια επιστροφή που έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, σε μια φιλία με τα ζώα που είναι τα πλησιέστερα προς τον άνθρωπο, σε ένα παραμύθι που άκουσε μικρός στη γενέτειρά του, τέλος σε μια ψυχολογικού περιεχομένου περιπέτεια που δεν ξεφεύγει της προσοχής του. Πράγματι, συγγενεύοντας πάρα πολύ με τον άλλο μεγάλο συγγραφέα, που έλκει την καταγωγή του από πολύ μακριά, τον Σωτήρη Δημητρίου, τόσο στις παιδικές αναφορές που λαμβάνουν χώρα στα χωριά τους, όσο και στο αστικό τοπίο (όπου σχεδόν με ποιητική εκφορά, γλώσσα και έκφραση αδειάζουν την κλεψύδρα με τρόπο

«Χρονιάρες μέρες»

Της Κατερίνας Λιάτζουρα // *

Τώρα τελευταία αραίωσαν πολύ οι επισκέψεις μου στο κέντρο της Αθήνας. Μάλλον θα έχει να κάνει με την οικονομική κρίση. Οικονομική κρίση! Ποιά οικονομική κρίση; Μάλλον θα έχει να κάνει με το ότι δεν θέλω να βλέπω την βρωμιά, την μιζέρια και την ανθρώπινη δυστυχία. Που να πρωτοκοιτάξεις. Εγκατάλειψη παντού. Εγκαταλελειμμένες ετοιμόρροπες πολυκατοικίες, εγκαταλελειμμένα άδεια μαγαζιά, εγκαταλελειμμένοι άνθρωποι. Σχεδόν σε κάθε είσοδο πολυκατοικίας, σε κάθε υποψία εσοχής, να και ένας απ’ αυτούς. Ρακένδυτος, βρώμικος. Με τα υπάρχοντα του στοιβαγμένα σε πλαστικές σακούλες (μα, δεν έχουν καθόλου περιβαλλοντική συνείδηση;). Είναι κατάσταση τώρα αυτή; Δεν υπάρχει μια κρατική υπηρεσία, ένας τοπικός φορέας να τους μαζέψει, να τους κλείσει σε έναν μεγάλο χώρο, ένα γήπεδο. Η εκκλησία τι κάνει τόσες φιλανθρωπίες και τους ταΐζει; Ας τους βάλει σε ένα ίδρυμα, σε ένα μοναστήρι, τόσα και τόσα διαθέτει.

«Μπιλιάρδο στις εννιάμισι» (της Δήμητρας Ρουμπούλα)

«Αυτό που έχει σημασία στη ζωή δεν είναι τι σου συμβαίνει, αλλά τι θυμάσαι και πώς το θυμάσαι», έλεγε ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες. Η μνήμη είναι πράγματι από τα θέματα που απασχολούν περισσότερο απ΄ όλα τη λογοτεχνία. Μοιάζει σαν ακρογωνιαίος λίθος της λογοτεχνικής αφήγησης. Στην περίπτωση του Χάινριχ Μπελ (1917-1985), η μνήμη, η άρνηση ακριβέστερα της λήθης του ναζιστικού παρελθόντος της πατρίδας του, αποτελεί συστατικό στοιχείο του έργου του και του δημόσιου λόγου του. Για τον Γερμανό νομπελίστα ήταν τρομακτικό το πόσο γρήγορα οι Γερμανοί ξέχασαν και μετατράπηκαν σε δημοκράτες, το πώς πρώην ναζιστές αναβαπτίστηκαν στην κολυμβήθρα της δημοκρατίας και κατέλαβαν μεταπολεμικά υψηλές θέσεις. Το πόσο, «η μνήμη δεν περιλαμβάνεται στη λίστα καμιάς πολιτικής οργάνωσης». Με την πένα του πολέμησε το στρεβλό «πνεύμα της συμφιλίωσης», όταν δεν έχει προϋπάρξει μεταμέλεια και κάθαρση.

Φιλοσοφία για καλή χρονιά

Συντάκτης: 

Αρης Στυλιανός

ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΞΕΧΩΡΙΣΑΝ ΤΟ 2018. Προτάσεις, επισημάνσεις, ταξινομήσεις.

Για τρία συνεχόμενα ένθετα του «Ανοιχτού Βιβλίου», κριτικοί λογοτεχνίας, φιλόλογοι, δοκιμιογράφοι, πανεπιστημιακοί, πεζογράφοι, ποιητές θα διακρίνουν από τη σκοπιά τους τα σημαντικότερα βιβλία της απερχόμενης χρονιάς, καλύπτοντας σχεδόν όλη τη βιβλιογραφική βεντάλια.

Βιβλία που κέντρισαν τον ειδικό ή τον απλό αναγνώστη, βιβλία που διανοίγονται σ’ ένα ευρύ φάσμα ιδεών, έκφρασης, αλλά και συνομιλίας, υπέρβασης ή ρήξης με άλλα βιβλία, βιβλία νεότερων ή παλαιότερων πεζογράφων, ποιητών, δοκιμιογράφων, στοχαστών, φιλοσόφων, ιστορικών,αρχιτεκτόνων, συγγραφέων παιδικής λογοτεχνίας. Επιγραμματικά, βιβλία που αξίζει να διαβάσετε ή να χαρίσετε στα αγαπημένα σας πρόσωπα.

Σπίτια χτισμένα από ποιήματα

Ναταλία Καραγιάννη
Αποικία
Εκδ. Αγρα, 2018, σελ. 61
Τιμή: 9 ευρώ
Ενα ποιητικό βιβλίο, όχι μια ποιητική συλλογή. Η Καραγιάννη, με το τρίτο της βιβλίο ποιημάτων σε σύντομο χρόνο (Σαράντα, εκδ. Αγρα, 2014^· Εξορισμός, εκδ. Μελάνι, 2016), δημιουργεί με μαεστρία ένα μικρό σύμπαν σε άλλη ήπειρο. Δεν διαλέγει ποιήματα ως «άνθη» – γράφει εξαρχής ένα αυστηρά αλλά και οργιαστικά δομημένο έργο, σαν σπίτι από ποιήματα. Την «Αποικία» της τη συνδέει με την Ελλάδα μια κλωστή, αλλά «αυτή η κλωστή είναι η ζωή μου», όπως έγραφε παλιότερα ο Σικελιανός. Ζώντας εκτός Ελλάδας, η Καραγιάννη νιώθει (μας λέει στο τέλος του βιβλίου) τι θα πει να κάνεις «μια δουλειά που μόνο λογαριάζεται εκπονημένη αν γίνει μες στη μοναξιά».

Ανακοινώθηκαν τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνικής Μετάφρασης του 2017

Ο Ευρυβιάδης Σοφός, ο Μιγκέλ Καστίγιο Ντιντιέ, η Ηλέκτρα Ανδρεάδη και ο Βάιος Λιαπής απέσπασαν τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνικής Μετάφρασης του 2017. Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού, η κριτική επιτροπή επέλεξε εκδόσεις του έτους 2016.

Ο Ευρυβιάδης Σοφός, ο Μιγκέλ Καστίγιο Ντιντιέ, η Ηλέκτρα Ανδρεάδη και ο Βάιος Λιαπής απέσπασαν τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνικής Μετάφρασης του 2017. Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού, η κριτική επιτροπή επέλεξε εκδόσεις του έτους 2016.
Το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης Έργου Ξένης Λογοτεχνίας στην Ελληνική Γλώσσα απονεμήθηκε κατά πλειοψηφία στον Ευρυβιάδη Σοφό για τη μετάφραση από τα καταλανικά του μυθιστορήματος Confiteor, του Jaume Cabre (Ζάουμε Καμπρέ), με επιμέλεια της Χαράς Σκιαδέλλη, εκδόσεις Πόλις 2016.

Ένα κείμενο γνωριμίας με την «Κυρία Χ» της Καλλιόπης Εξάρχου

Γράφει η Δήμητρα Μήττα //

 Καλλιόπη Εξάρχου «Κυρία Χ», εκδόσεις Σοκόλη (Δεκέμβριος 2018)

Ποτέ δεν τα  πήγαινα καλά με τις μαθηματικές εξισώσεις που παρέμειναν για μένα ένα μεγάλο μυστήριο. Ή ένα παιχνίδι. Ο άγνωστος χ, μόνος του ή στο τετράγωνο, σε συνδυασμό με τον ψ και τον ω, άλλοτε μαζί με κάποιον β και ένα γ, και όλα μαζί κάποιες φορές να ισούνται με μηδέν, στο οποίο όμως εμπεριέχονται δυνάμει όλες οι εξισώσεις. Τρομοκρατήθηκα με τη σκέψη ότι η κ. Χ. θα μπορούσε να με μπλέξει στα μονοπάτια της Άλγεβρας. Και πράγματι, βρήκα κάτι μαθηματικό στην κυρία αυτή, με αριθμούς καταπιάνεται. Και το κατάλαβα αυτό, όταν επιτέλους μου αποκαλύφθηκε η ταυτότητα της κ. Χ. Ή περίπου η ταυτότητά της.

«Η “χελώνα” του Νείλου (Ναγκίμπ Μαχφούζ)» του Πέτρου Γκάτζια

P.R.: «Έχετε επαφή με τη νέα γενιά των συγγραφέων της Αιγύπτου;»

Ν.Μ.: «Κάθε Παρασκευή πηγαίνω στις εκδηλώσεις στο καζίνο Kasr el-Nil, όπου συμμετέχουν νέοι συγγραφείς. Έρχονται πολλοί: ποιητές, πεζογράφοι, όλοι όσοι ασχολούνται με τη λογοτεχνία. Από τότε που έπαψα να είμαι κυβερνητικός υπάλληλος, το 1971, έχω περισσότερο χρόνο για φίλους».

Καλοκαίρι του 1992. Το κορυφαίο λογοτεχνικό περιοδικό Paris Review ρωτά τον νομπελίστα Αιγύπτιο συγγραφέα και εκείνος δίνει το στίγμα του. Μέχρι να πεθάνει, αυτός ο θρύλος της αραβικής λογοτεχνίας έδινε ιδιαίτερη σημασία στους νέους συγγραφείς. Ο ίδιος είχε μεγαλώσει σε ένα σπίτι χωρίς καμιά ιδιαίτερη κουλτούρα. Το πρώτο βιβλίο που διάβασε ανήκε στην αστυνομική λογοτεχνία και για χρόνια εξακολουθούσε να αντιγράφει τους αγαπημένους του συγγραφείς. Κατά πολλούς, διατήρησε μια παιδικότητα μέχρι τα βαθιά του γεράματα.

Μία εβραϊκή ιστορία στην Ελλάδα της Κατοχής (του Θανάση Γάλλου)

Ελάχιστα γνωστή είναι μέχρι σήμερα η ιστορία και η τύχη των Εβραίων που είτε δεν κατοικούσαν στη Θεσσαλονίκη είτε διέφυγαν από αυτήν πριν ξεκινήσει το μαζικό πογκρόμ των Ναζί το 1943. Μία τέτοια ιστορία είναι και αυτή της εβραϊκής οικογένειας Καπόν, όπως περιγράφεται μέσα από Το Ημερολόγιο Κατοχής του Βενιαμίν Χαΐμ Καπόν. 1446 μέρες αγωνίας, που κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 2018, με εισαγωγή της Μαρίας Καβάλα και πρόλογο του Γιάννη Καράτζογλου. Στον πρόλογο, η Μαρία Καβάλα μάς δίνει ένα πρώτο σχεδιάγραμμα της δομής του βιβλίου και πώς είναι διαρρυθμισμένο σε κεφάλαια, αλλά και ποια είναι η λογική πίσω από αυτήν τη διαρρύθμιση.
Στην εισαγωγή, ο Γιάννης Καράτζογλου μας εισάγει πρώτα απ’ όλα στην ιστορία της ζωής του συγγραφέα του ημερολογίου, και στη συνέχεια στην ιστορία της οικογένειας Καπόν, η οποία διέφυγε από τη Θεσσαλονίκη τον Μάρτιο – Απρίλιο του 1943 για την Αθήνα, προκειμένου να επιβιώσει. Το

[Πόσα ράφια χωράει ο παράδεισος;] του Δημοσθένη Κούρτοβικ

Ευλογία ή βάσανο μια μεγάλη ιδιωτική βιβλιοθήκη; ΄Η μήπως το διαδίκτυο την έχει κάνει περιττή; Ο Ζακ Μπονέ, φανατικός αναγνώστης βιβλίων, προσεγγίζει το θέμα με χιούμορ, που δεν κάνει όμως λιγότερο συγκινητική την απολογία του υπέρ αυτής της «παλιομοδίτικης» συνήθειας.
Δεν θα γινόμουν δεκτός στη λέσχη που ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου κι ένας Ιταλός συνάδελφός του σκέφτηκαν κάποια στιγμή να ιδρύσουν, μεταξύ σοβαρού και αστείου κι έπειτα από μπόλικη, είναι αλήθεια, κατανάλωση βότκας: μια λέσχη που τα μέλη της θα είχαν το καθένα στη βιβλιοθήκη του πάνω από είκοσι χιλιάδες τόμους. Η δική μου βιβλιοθηκούλα μετά βίας φτάνει τους οκτώ ή εννιά χιλιάδες τόμους (έχω χρόνια να τους μετρήσω). Αλλά κι έτσι ακόμα ξέρω από πρώτο χέρι τις χαρές και τα βάσανα που περιγράφει ο βιβλιολάγνος μεσιέ Μπονέ, αφού έχουμε την ίδια λόξα. Αλίμονο, μου φαίνεται πως με τον καιρό τα βάσανα γίνονται για μένα περισσότερα από τις χαρές.

Αυτά είναι τα 4 παιδικά βιβλία που κέρδισαν τα κρατικά βραβεία

Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού ανακοινώνει τα παιδικά και εφηβικά βιβλία, τους/τις συγγραφείς και τους εικονογράφους που κέρδισαν τα τέσσερα Κρατικά Βραβεία Παιδικού Βιβλίου 2017. Πρόκειται για εκδόσεις του έτους 2016 στις οποίες κατέληξε η αρμόδια Κριτική Επιτροπή, κάνοντας την επιλογή της από τις Βραχείες Λίστες μετά από επανειλημμένες συνεδρίες και μακρές συζητήσεις. Από τη Διεύθυνση Γραμμάτων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού δίνεται στη δημοσιότητα και το σκεπτικό βράβευσης για τα βιβλία που πλειοψήφησαν καθώς και για εκείνα που μειοψήφησαν σε κάθε κατηγορία.
Αυτά είναι τα βιβλία που βραβεύονται καθώς και το σκεπτικό της βράβευσής τους ενώ παρατίθενται και σκέψεις για άλλα βιβλία που απασχόλησαν την επιτροπή.

ΚΡΑΤΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΠΑΙΔΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ (2017, ΕΚΔΟΣΕΙΣ 2016)

Πενθούντες και Οδοιπορούντες

Γράφει η Γιόλα Πετρίτση //

Max Porter «Η θλίψη είναι ένα πράγμα με φτερά», Μετάφραση: Ιωάννα Αβραμίδου, εκδόσεις Πόλις, σελ. 128

Ο συγγραφέας στο μυθιστόρημά του αυτό χρησιμοποιεί έναν ευρηματικό φανταστικό τρόπο για τη διαχείριση του πένθους, και χρησιμοποιεί ονόματα, όπως «ο μπαμπάς» και «τα αγόρια», γιατί  θέλει να γενικεύσει το θέμα που τον απασχολεί και όχι να το περιορίσει σε μια ορισμένη οικογένεια μόνο.
Το μυθιστόρημα αναφέρεται στο πένθος που έχει ο μπαμπάς μετά το θάνατο της γυναίκας του και τα αγόρια μετά το θάνατο της μητέρας τους. Όλοι βρίσκονται σε απόγνωση, σε κατάσταση σοκ και κατάθλιψης. Οι συγγενείς και οι γείτονες πηγαινοέρχονται όμως δεν απαλύνουν την κατάσταση, μάλλον την επιβαρύνουν, επειδή εκφράζουν έντονα τον οίκτο τους και άλλωστε μόλις φεύγουν από

Μικρές Δωρεάν Βιβλιοθήκες σε 50 χώρες (της Αλεξάνδρας Σαμοθράκη)

Οι Ιάπωνες εφηύραν τον όρο ‘tsundoku’ για το χόμπυ( ή τη νεύρωση) να αποκτά κανείς απείρως περισσότερα βιβλία απ όσα θα μπορούσε να διαβάσει σε μια ή περισσότερες ζωές ( από δύο υπάρχουσες γιαπωνέζικες λέξεις: ‘dokushu’ που σημαίνει ανάγνωση βιβλίων και ‘tsunde-oku’ που σημαίνει στοίβαξη) τη στιγμή που στην Αμερική χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο η έκφραση ‘έρημος βιβλίων’ για περιοχές που μαστίζονται από τη φτώχεια και για ολόκληρα χιλιόμετρα δεν μπορεί να βρεθεί ούτε ένα βιβλίο (1 στους 5 ενήλικες είναι αναλφάβητος ενώ τα παιδιά με γονείς που δε διαβάζουν καλά είναι 72% πιθανότερο να μην διαβάζουν καλά). Παγκοσμίως οι αναλφάβητοι υπολογίζονται σε 800 εκατομμύρια.

Τα Σεμινάρια του ιστορικού Σπύρου Ι. Ασδραχά είναι πλέον διαθέσιμα σε ψηφιακή μορφή στο αποθετήριο Ήλιος του ΕΙΕ

Ένας χρόνος συμπληρώνεται από την απώλεια του σπουδαίου Έλληνα ιστορικού Σπύρου Ι. Ασδραχά. Ο Σπ. Ασδραχάς, μέλος της οικογένειας του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ), ασχολήθηκε με το ερευνητικό πεδίο της οικονομικής ιστορίας και άφησε το αποτύπωμα του στην εγχώρια και διεθνή επιστημονική κοινότητα μελετώντας τομείς της οικονομικής και κοινωνικής δομής της ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων. Απασχολήθηκε ως ερευνητής στο ΕΙΕ, αρχικά ως συνεργάτης του αείμνηστου Κ.Θ. Δημαρά και στη συνέχεια ως διευθυντής ερευνών του Κέντρου Νεοελληνικών Ερευνών του ΕΙΕ.

11/12/2018, 11:13 μμ «Ο χρόνος μετριέται/ με Ψυχοσάββατα»

Γράφει η Μαρία Λιάκου //

Χρήστος Μπράβος «Βραχνός Προφήτης- Ποιήματα και Κριτικά Κείμενα 1981-1987» Εκδόσεις Μελάνι -2018

Η παρούσα φροντισμένη έκδοση από το Μελάνι, έρχεται να καλύψει το μεγάλο κενό που υπήρχε για το έργο του Χρήστου Μπράβου. Οι ποιητικές του συλλογές εδώ και χρόνια ήταν εξαντλημένες. Σε παλαιοπωλεία βιβλίων μπορούσε μόνο κάποιος να αναζητήσει το έργο του και αυτό αν και μόνο είχε την τύχη με το μέρος του. Ο Ποιητής φεύγει από την ζωή μόλις στα 39 του χρόνια το 1987 και οι αναγνώστες του κρατάνε πιθανόν στις βιβλιοθήκες τους αντίτυπα του έργου του.
Όλα αυτά τα χρόνια το ενδιαφέρον για το ποιητικό έργο του  ήταν εμφανές. Σε αυτό συνέβαλε εκτός από το κοινό του λογοτεχνικού χώρου και η επιλογή του Θανάση Παπακωνσταντίνου να συμπεριλάβει διασκευασμένα στίχους του Χ. Μπράβου στον δίσκο του «Βραχνός προφήτης»

Από τον Βοκάκιο στον Τζόις: Επικίνδυνες λέξεις σε 30 βιβλιοπωλεία (του Γιάννη Ν. Μπασκόζου)

του Γιάννη Ν. Μπασκόζου
Στις 21 Δεκεμβρίου, ημέρα Παρασκευή και ώρα 7μμ σε 30 βιβλιοπωλεία ταυτόχρονα θα εξελιχθεί ένα πολιτιστικό γεγονός αφιερωμένο στους συγγραφείς που το έργο τους κυνηγήθηκε, λογοκρίθηκε, απαγορεύτηκε και το χειρότερο αυτο-λογοκρίθηκε. Τίτλος του: «Επικίνδυνες Λέξεις». 
Στον δυτικό κόσμο  και ακόμα περισσότερο στον αραβικό υπάρχουν κατάλογοι με βιβλία που ακόμα και σήμερα απαγορεύονται. Βιβλία κλασικά που έχουν επηρεάσει την διαμόρφωση  του σημερινού πολιτισμού. Αλλά και βιβλία  σύγχρονα που θίγουν ζητήματα, τα οποία οι ανελεύθερες κοινωνίες δεν αντέχουν να δουν κατάματα.

Κική Δημουλά «Αχθοφόρος μελαγχολίας» (της Αγάθης Γεωργιάδου)

της  Αγάθης Γεωργιάδου
Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια επεξεργασμένη μορφή της διδακτορικής διατριβής της φιλόλογου Δέσποινας Παπαστάθη με θέμα την ποίηση και την ποιητική της πολυβραβευμένης ποιήτριας και ακαδημαϊκού Κικής Δημουλά, με ιδιαίτερη εστίαση στη θεματική του πένθους.
Στην Εισαγωγή, που αποτελείται από πέντε κεφάλαια, η συγγραφέας κάνει μια ιστορική αναδρομή στην ελεγειακή ποίηση, από την αρχαιότητα ως τον 20ο αιώνα, περιγράφοντας αναλυτικά τα χαρακτηριστικά της και εντάσσοντας την ποίηση της Κικής Δημουλά σ’ αυτό το ποιητικό είδος. Σημαντική επισήμανση, που αποδίδει συνοπτικά και τον πυρήνα της ποιητικής της Δημουλά, αποτελεί η διαπίστωση ότι «η αμφισημία, ο ελλειπτικός λόγος, η χρήση αντί θετικών εννοιών, η ανατροπή των καθιερωμένων κανόνων της σύνταξης και της γραμματικής, η χρήση σημείων στίξης, όπως τα αποσιωπητικά, αποτελούν εκφραστικούς τρόπους που χρησιμοποιούνται από τους ελεγειακούς ποιητές του 20ου αιώνα και αισθητοποιούν στη μοντέρνα ποίηση του πένθους την ελλειπτική φύση της ζωής, το εφήμερο της ανθρώπινης ύπαρξης.» (σελ. 28).

«Γλωσσάριο των ανθέων» (της Βαρβάρας Ρούσσου)

της Βαρβάρας Ρούσσου

Η Δώρα Μέντη δεν είναι η πρώτη φορά που αναλαμβάνει το επίπονο έργο της ανθολόγησης ποίησης. Η νέα ποιητική ανθολογία που παρουσιάζει είναι θεματική. Πρόκειται για ένα βιβλίο ανοιχτό στο χώρο και το χρόνο, μέρος της δυνητικής εκείνης, τεράστιας σε έκταση, συνεχώς ανανεούμενης ανθολογίας των ανθέων, που παραμένει πάντα επίκαιρη. Η διαρκής επικαιρότητα προέρχεται από το θέμα: τα λουλούδια. Ακόμη και αν κάποιος δεν αναγνωρίζει τα είδη των λουλουδιών αυτά μπορεί να έχουν συνοδεύσει στιγμές της καθημερινότητάς του και ενδέχεται να συνάπτονται με οριακού χαρακτήρα μνήμες (έρωτες, γάμοι, γεννήσεις, θάνατοι). Πάντως, ο αναγνώστης θα εκπλαγεί από το βαθμό που αυτά κινητοποίησαν γενιές και γενιές ποιητών και πέρασαν στην ποίηση με διαφορετική φόρτιση και σημασία. Νομίζω ότι, χωρίς υπερβολή, υπήρχε ανάγκη γι’ αυτή την ανθολογία της Μέντη για δύο λόγους.

Τέχνη και κοινωνία

Συντάκτης: 

Παναγιώτης Νούτσος *

Το πεδίο που συγκροτεί η λογοτεχνική γραφή διευκολύνει την αμοιβαία μετατροπή του ιστορικού μακροεπιπέδου σε μικρόκοσμο των υποκειμένων και το αντίστροφο, μέσα από ένα σύνολο ευκρινών αγωγών αυτής της «διευκόλυνσης». Πρόκειται για τους θεματικούς πυρήνες που εξακτινώνονται στο σύνολο των κειμένων, αρθρώνοντας την ενότητα του «σημαινομένου».
Δεν είμαστε «συγχωριανοί» με τον «ποιητή του βουνού και της στάνης»· αναγκαστικά γίναμε «συνδημότες» μετά τον «Καποδίστρια». Μ’ αυτήν την «προδιαγραφή» παρακολουθήσαμε τις δύο εκδηλώσεις αλλά όχι με μία και μόνη «αναφορά» (βλ. Για το ιστορικό «υπόβαθρο» της λογοτεχνίας, 2017: 125˙ Νεοελληνικός Διαφωτισμός, 2005: 231,232˙ «Ιστορική αίσθηση» και λογοτεχνία, 2001:

Η μεγάλη περιπέτεια της ζωής του Κώστα Γαβρά (του Θανάση Αγάθου)

Αληθινά εκθαμβωτική είναι η αυτοβιογραφία του Κώστα Γαβρά, που εκδόθηκε πριν από λίγους μήνες στη Γαλλία με τον τίτλο Va où il est impossible d’aller, και τώρα φτάνει και στο ελληνικό κοινό με τον τίτλο Αυτοβιογραφία. Πήγαινε εκεί όπου είναι αδύνατο να πας, σε μια εξαιρετική μετάφραση του Ωρίωνος Αρκομάνη, με τη σφραγίδα της υψηλής ποιότητας των εκδόσεων Gutenberg, της τυπογραφικής τέχνης του Γιάννη Μαμάη και της φροντίδας του Βασίλη Βασιλικού, που παρακολούθησε την πορεία της ελληνικής έκδοσης.
Στις 500 περίπου σελίδες του βιβλίου κυλάει σαν μυθιστόρημα –ή, προτιμότερα, σαν κινηματογραφική ταινία– όλη η συναρπαστική περιπέτεια του βίου και του έργου του Κώστα Γαβρά, ο οποίος γεννιέται το 1933 στα Λουτρά Ηραίας, ένα χωριό της Αρκαδίας, μεταναστεύει στο Παρίσι το 1955 και μέσα σε μερικά χρόνια κατορθώνει να γίνει σημείο αναφοράς στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου. Χωρίς καμία διάθεση ωραιοποίησης, ο Γαβράς περιγράφει τα δύσκολα πρώτα χρόνια του στην Πόλη του Φωτός, όταν, παράλληλα με τις σπουδές του στην IDHEC

Η υπερπεζογραφία τού Γιάννη Σκαρίμπα (της Σταυρούλας Γ. Τσούπρου)

της Σταυρούλας Γ. Τσούπρου
Στο φύλλο τής 1^ης Ιανουαρίου 1933 της εφημερίδας τής Χαλκίδας Η φωνή τού Λαού, ο Γιάννης Σκαρίμπας δηλώνει σε συνέντευξή του στον Σεραφείμ Ρίζο ότι σε λίγες μέρες θα κυκλοφορήσει ένα δεύτερο βιβλίο του[1], με τον τίτλο Το Θείο Τραγί. Δράττεται, μάλιστα, της ευκαιρίας προκειμένου να εκφράσει την βαθιά του συγκίνηση για «την εγκάρδια υποδοχή», «την θερμή ηθικήν υποστήριξη» των λογοτεχνικών κύκλων τής Αθήνας. «Ζωγράφοι, καλλιτέχνες, συνάδελφοι», λέει ο Σκαρίμπας, «ετέθησαν ευγενικά στη διάθεσή μου, για να παρουσιάσω και το βιβλίο τούτο εξαιρετικό εις εμφάνιση. Ο Κόντογλου, ο Εγγονόπουλος, ο Τσαρούχης, εκαλλιτέχνησαν τις εικόνες του, τις

Ο Λουκάς Αξελός σε α’ πρόσωπο

Δεν έχω αλήθεια γνωρίσει κανέναν άνθρωπο που με τον Α’ ή Β’ τρόπο να μην έχει κάποιο πρότυπο στη ζωή του, κάποιον ήρωα ας πούμε. Θα σας μιλήσω, λοιπόν, για τον δικό μου ήρωα.

Έχοντας μεγαλώσει σε ένα σπίτι που για τα χρόνια της δεκαετίας του 1950 και όχι μόνον, είχε μιαν επαρκή, θα έλεγα, βιβλιοθήκη και έναν φιλίστορα πατέρα, συχνά αναφερόμενο στην Εθνική Αντίσταση και το αντάρτικο στον Παρνασσό, δεν ήταν ακατόρθωτο για μένα, δίπλα στον φανταστικό «Μικρό μου Ήρωα», τον Γιώργο Θαλάσση, που μανιωδώς διάβαζα κάθε βδομάδα, και τον Γεώργιο Καραϊσκάκη, απρόσιτη τότε για μένα φιγούρα, αλλά καμάρι και περηφάνια της ιδιαίτερης πατρίδας μου, Αράχωβας, και φυσικά των δικών μου, να προσθέσω και έναν τρίτο ήρωα που προέκυπτε από τις επίμονες αναφορές του πατέρα μου «σε αυτόν που πρώτος συνέβαλε στην ιδέα της Ανεξαρτησίας της Ελλάδος».

Deno Seder: συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

O Ελληνοαμερικανός Ντίνο Σέντερ ζει στην Ουάσινγκτον, όπου είναι διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας παραγωγής «Deno Seder». Ανέπτυξε ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ελληνική τέχνη, ιστορία και φιλοσοφία. Όταν η σύζυγός του, Anita Semjen, διοργάνωσε μια έκθεση σχετικά με το Ολοκαύτωμα στο Yad Vashem της Ιερουσαλήμ, ο Ντίνο Σέντερ άκουσε και έμαθε για τους «δίκαιους των εθνών» από την Ελλάδα και εμπνεύστηκε να γράψει Το νησί των δικαίων, την ιστορία διάσωσης όλης της εβραϊκής κοινότητας της Ζακύνθου από τη ναζιστική θηριωδία, κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πρόκειται για την ιστορία δύο γενναίων ανδρών, του μητροπολίτη Χρυσοστόμου και του δημάρχου Λουκά Καρρέρ, οι οποίοι κατάφεραν να σώσουν όλους τους Εβραίους της Ζακύνθου κρύβοντάς τους σε οικογένειες χριστιανών.

Πώς ξεκίνησε η ιδέα συγγραφής του βιβλίου Το νησί των δικαίων» (Εκδόσεις Εν πλω);

Umberto Eco: «Τα όρια της ερμηνείας» και «Περί φασισμού και πολέμου»

Τα όρια της ερμηνείας

Ουμπέρτο Έκο: Ο Μέγας Πρωταγόρας στο Logos Club! Έτσι, Μέγα Πρωταγόρα αποκαλεί τον Ουμπέρτο Έκο ο Λοράν Μπινέ (Η έβδομη λειτουργία της γλώσσας, μτφρ. Γιώργος Ξενάριος, Εκδ. Όπερα 2018), θέλοντας βεβαίως να τιμήσει και να αποδείξει ποιος είναι ο μέγας σημειολόγος της εποχής μας· όσο για το Logos Club, μάλλον δεν υπάρχει, αλλά και μόνο η μυθοπλασία το έκανε υπαρκτό.

Για τον Ουμπέρτο Έκο λοιπόν ο λόγος, τον μέγα σημειολόγο, και τα βιβλία του Τα όρια της ερμηνείας (μετάφραση Μαριάννας Κονδύλη) και Περί φασισμού και πολέμου (μετάφραση Άννας Παπασταύρου) από τα Ελληνικά Γράμματα, που επανέκαμψαν στη βιβλιαγορά με πολύ ενδιαφέρουσες εκδόσεις.

Νίκος Κατσαλίδας: «Περί ομονοίας και άλλων δαιμονίων»

Ως αναγνώστης του βιβλίου αυτού, έχω ένα σαφές πλεονέκτημα έναντι άλλων αναγνωστών. Γνωρίζω τον τόπο και το ήθος του τόπου όπου διαδραματίζεται η μυθοποιημένη... σκληρή πραγματικότητα.

Με τον Νίκο Κατσαλίδα είμαστε σχεδόν συνομήλικοι και τα χωριά μας, αν και ανήκουν σε διαφορετικές κρατικές οντότητες, στην αλβανική επικράτεια το δικό του, στην ελληνική το δικό μου, απέχουν ελάχιστα σε χιλιομετρική απόσταση και... καθόλου σε ιστορική, πολιτιστική, γλωσσική και ιδίως πατρογονική εμπειρία. Με τον Νίκο βλέπαμε από παιδιά το ίδιο βουνό, τη Μουργκάνα, αλλά από διαφορετική πλαγιά.

Όταν λοιπόν έχεις κοινή πατρογονική εμπειρία και καταγωγή, όπως εγώ, ανοίγοντας έναν τέτοιο βίο αισθάνεσαι το ρίγος σαν να ανοίγεις κλειστές διαθήκες προγόνων και έχεις την αγωνία αν σε θυμήθηκαν και σένα οι πρόγονοι, αν δικαιούσαι κάτι από την κληρονομιά τους, που τη δημιούργησαν με ιδρώτα και αίμα και τρόμο.

«Νίκος Καββαδίας- Ο Αρμενιστής Ποιητής», (εισαγωγή-έρευνα-κείμενα: Μιχάλης Γελασάκης), εκδ. Άγρα, 2018

«Συνεντεύξεις/ Αλληλογραφία/ Ανέκδοτο και άγνωστο έργο/ Μαρτυρίες / Ο Ναυτικός Φάκελος / Τα καράβια»

*
Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΑΒΒΑΔΙΑ (Απόσπασμα από το Βιβλίο)

Είναι από τις πιο μεγάλες και μάλλον η σημαντικότερη. Έγινε τρείς ημέρες πριν το θάνατό του στο σπίτι του στο Κολωνάκι (Δεξαμενή) από τη Φλέρρυ Κούβελα – Τασσιάκου, αλλά δημοσιεύτηκε περίπου τρία χρόνια αργότερα στο περιοδικό Γυναίκα (τχ.736, 11.4.1978, σ. 38-42). Είχε τίτλο: «Νίκος Καββαδίας: Ο αρμενιστής φιλόσοφος» και είναι η τελευταία του συνέντευξη. Τη φράση «αρμενιστής φιλόσοφος» τη χρησιμοποιεί ο ίδιος που δείχνει να βρίσκεται σε στιγμή βαθιάς περισυλλογής και θλίψης ετοιμάζοντας το «Τραβέρσο», που δεν πρόλαβε να δει τυπωμένο. Τη μέρα που γίνεται η συνέντευξη θα γράψει το τελευταίο του ποίημα «Πικρία» (Τραβέρσο):
[…] Γέρο, σοῦ πρέπει μοναχὰ τὸ σίδερο στὰ πόδια,
δύο μέτρα καραβόπανο, καὶ ἀριστερὰ τιμόνι.