Αποικία
Εκδ. Αγρα, 2018, σελ. 61
Τιμή: 9 ευρώ
Ενα ποιητικό βιβλίο, όχι μια ποιητική συλλογή. Η Καραγιάννη, με το τρίτο της βιβλίο ποιημάτων σε σύντομο χρόνο (Σαράντα, εκδ. Αγρα, 2014· Εξορισμός, εκδ. Μελάνι, 2016), δημιουργεί με μαεστρία ένα μικρό σύμπαν σε άλλη ήπειρο. Δεν διαλέγει ποιήματα ως «άνθη» – γράφει εξαρχής ένα αυστηρά αλλά και οργιαστικά δομημένο έργο, σαν σπίτι από ποιήματα. Την «Αποικία» της τη συνδέει με την Ελλάδα μια κλωστή, αλλά «αυτή η κλωστή είναι η ζωή μου», όπως έγραφε παλιότερα ο Σικελιανός. Ζώντας εκτός Ελλάδας, η Καραγιάννη νιώθει (μας λέει στο τέλος του βιβλίου) τι θα πει να κάνεις «μια δουλειά που μόνο λογαριάζεται εκπονημένη αν γίνει μες στη μοναξιά».
Κυριάκος Συφιλτζόγλου
Δραμάιλο
Εκδ. Αντίποδες, 2018, σελ. 80
Τιμή: 8,50 ευρώ
Υστερα από τέσσερις ποιητικές συλλογές που τον αποκάλυψαν ως δυνατή φωνή της νέας μας ποιήσεως, ο Συφιλτζόγλου επανέρχεται με μια συλλογή από μικρά ποιητικά πεζά, πεζοποιήματα, που εναλλάσσονται με φωτογραφίες από άδεια σπίτια με κατάλοιπα ανθρώπων, που ο ίδιος τράβηξε στη Δράμα όπου και κατοικοεδρεύει. Απ" εκεί και ο τίτλος, όπως μας τον εξηγεί: «Δραμάιλο < Δραμάγιλο < Δραμάγιολου (τουρκ.): ο δρόμος προς τη Δράμα». Είναι σαν εκείνον, τον άλλο δρόμο, τον προς Δαμασκόν, μόνο που εδώ «ο Παύλος ξαναγίνεται Σαούλ», καθώς «το νερό ξαναγίνεται αίμα». Είναι το αίμα που έχει χυθεί άφθονο, από τον πολύ φθόνο και την έριδα των ανθρώπων της δραμινής γης του Συφιλτζόγλου. Είναι το αίμα των προγόνων του, που το αναθυμάται καθώς περιδιαβάζει τα οικεία ερείπια, και το ξαναφηγείται, φτάνοντας τη γλώσσα στα όριά της – εδώ, τα γεωγραφικά όρια είναι και ενδογλωσσικά, καθώς ανασταίνοντας τα ποντιακά και άλλα ιδιόλεκτα των προγόνων που κατέφυγαν στη Δράμα, λογάει τη βίαιη μοίρα του τόπου: «Την Κούλταινα (την πήραν νύφη) το "30 στη Ραβίκα, χολόσπασε η καημέντσα. (…) Η Παναΐλα κρεμάστηκε το "35 στην Καρλίκοβα με το νυφικό της. (…) Ταράζνετ" η καρδία μ" και βιτσοκοπά (…) Λύσσα από ράχη συγγενική. Προσευχητή. Λύσσα αλεσμένη».
Ολγα Παπακώστα
Μεταμορφώ(θ)εις
Εκδ. Πατάκη, 2018, σελ. 138
Τιμή: 11 ευρώ
Με δύναμη από τη Θεσσαλονίκη (εξού και το (θ) των Μεταμορφώ(θ)εών της;) μάς έρχεται η Ολγα Παπακώστα, ή μάλλον μας ήρθε ήδη στην Αθήνα, πάνε χρόνια αρκετά. Αυτή είναι η δεύτερη ποιητική της συλλογή, που ενισχύει και εντείνει την εντύπωση μιας ιδιαίτερης φωνής, ενός αναγνωρίσιμου ύφους, που καταφέρνει να πάρει όλη την παιγνιώδη σκευή του μεταμοντερνισμού, με τους διακειμενικούς εκλεκτικισμούς και τα σκέρτσα του, και να τη χρησιμοποιήσει για να τραγουδήσει πονετικά και όλα τα βαθιά, οικόσιτα κακά, αυτά που όλοι ζούμε – ιδίως την απώλεια. Μέσα σε πέντε ποιήματα, για παράδειγμα, κλείνει αριστοτεχνικά όλο το εμμονικό πλέγμα που λέγεται «νεοελληνίδα μάνα», καθώς αυτή πια λείπει (Η πίττα εκεί: «Με γέννησε – την ξέρω / Ακόμη και στον άλλο κόσμο // Μόλις της πω πως έρχομαι / Θα ανοίξει φύλλο σαν δαντέλα» (…) Κυριακή: «Τώρα που σχόλασε / Η εκκλησία / Κι ο δρόμος γέμισε / Ομπρέλες / Στέκομαι στο παράθυρο / Και δεν την περιμένω πια»).
Δημήτρης Πέτρου
Μόρα
Εκδ. Μικρή Αρκτος, 2018, σελ. 46
Τιμή: 11 ευρώ
«Μόρα ή Βραχνάς», μας εξηγεί ο Πέτρου, «είναι το δαιμονικό πνεύμα με μορφή γυναίκας, που έρχεται στον ύπνο και σφίγγει το στήθος με σκοπό να κλέψει την ανάσα». Γραμμένο σαν με μια ανάσα, αυτό το εκτεταμένο ποίημα σε μέρη περιστρέφεται γύρω από την απώλεια μιας γυναίκας που μας στοιχειώνει. Ποιο είναι αυτό το «εμείς»; Ποια είναι αυτή η γυναίκα; Αυτό εσείς θα το αποφασίσετε ακολουθώντας τον Πέτρου σε μια εξαιρετική νεκρομαντεία. Τα φαντάσματα εθνικών και ιδιωτικών νεκρών ανακαλούνται και καλούνται (μέσα και από την παραδοσιακή στιχουργική του δεκαπεντασύλλαβου), ίσως με την ελπίδα να εξορκιστούν: «Θα "ρθει η μέρα. / Καμιά προσευχή δεν θα "χει σημασία. / Ούτε οι νίκες, οι πτώσεις, η συντριβή. / Τα παλαιά πρόσωπα / θα "χουν πάψει να γοητεύουν (…) – ατονικές περιγραφές θαυμάτων. // Μονάχα δυο χτένες πλαστικές / κι ένα φανελάκι / στον τενεκεδένιο άνεμο. // Οχι πια οι κουμαριές. / Ο κρότος, η λάμψη, η αναμονή. // Οχι ο θάνατος».
Μπέρτολτ Μπρεχτ
Η βαβυλωνιακή σύγχυση των λέξεων και άλλα 499 ποιήματα
Επιλογή – μετάφραση Γιώργος Κεντρωτής, εκδ. Gutenberg, 2014, σελ. 682
Τιμή: 35 ευρώ
Η ανθολόγηση αυτή των ποιημάτων του Μπρεχτ είναι έργο αναφοράς. Καλύπτει όλο το μήκος της ποιητικής ζωής του, δηλαδή των ετών 1913 έως και 1956, χρονιά του θανάτου του στο Ανατολικό Βερολίνο. Ο Μπρεχτ ήτανε πρώτα ποιητής και μετά άνθρωπος του θεάτρου. Και αυτό ισχύει χρονολογικά, αφού τα πρώτα δημοσιευμένα ποιήματα είναι του 1913, όταν ήταν 15 ετών, αλλά ισχύει και αξιολογικά – ως προς το δεύτερο, μπορεί να γίνει μεγάλη συζήτηση, όμως πιστεύω ότι στα ποιήματά του συναντάμε όλο το εύρος της έμπνευσης και της μαστορικής του, καθώς αυτή ξεφεύγει από τον αναμφίβολα στενό κορσέ του «Επικού Θεάτρου» (ή «Διαλεκτικού Θεάτρου»), όπου η μέθοδός του (της «αποξένωσης», δηλαδή της μη συναισθηματικής εμπλοκής και ταύτισης του θεατή) κατέληξε να είναι τουλάχιστον περιοριστική. Στα ποιήματά του ο Μπρεχτ δεν περιορίζεται – τουναντίον, δεν διστάζει να ρητορεύσει, να καταπιαστεί με τα πάντα, να παθιαστεί, εν τέλει να συγκινήσει. Ο Γιώργος Κεντρωτής μεταφράζει με μεγάλη οξύνοια και δεξιοτεχνία, ιδίως στα πολλά ομοιοκατάληκτα – σονέτα και άλλες παραδοσιακές φόρμες που ο Μπρεχτ δεν διστάζει να ανασύρει εν τω μέσω του μοντερνισμού. Αγοράστε αυτό το βιβλίο και θα έχετε ένα πανόραμα του πρώτου μισού του τραυματικού 20ού αιώνα των δύο Πολέμων. Σας το προτείνω τώρα, παρότι κυκλοφόρησε πριν από μερικά χρόνια, γιατί πλέον θα μπορέσετε να το συνδυάσετε με την αγορά και ενός CD, της εξαίρετης ηχογράφησης των ποιημάτων που έγραψε ο Μπρεχτ εξόριστος την Καλιφόρνια της Αμερικής το 1941-1947, και μελοποίησε ο επίσης εξόριστος Χανς Αϊσλερ (Hanns Eisler) υπό τον τίτλο «Hollywood Songbook». Ο Μπρεχτ στο Hollywood: δεν σας εξάπτει την περιέργεια; Το CD είναι από την MDG (Ιούνιος 2018), τραγουδά ο βαρύτονος Holger Falk, στο πιάνο ο Steffen Schleiermacher. Τα περισσότερα τραγούδια του Αϊσλερ περιέχονται ως ποιήματα στην ανθολογία του Κεντρωτή, για τα υπόλοιπα υπάρχει κατατοπιστικότατο βιβλιαράκι που συνοδεύει το CD, με μεταφράσεις στα αγγλικά.
ΕΠΙΣΚΕΠΤΗΣ
Ποίηση από την «άλλη» πλευρά
Μιχαήλ Μαρμαρινός ηθοποιός – σκηνοθέτης
Υπάρχουν βιβλία σαν αόρατες μαρτυρίες ενός χρόνου που κυλάει ανεπιστρεπτί αυτήν εδώ ακριβώς τη στιγμή που μιλάμε! Και μόνο τότε πρέπει καταρχήν να διαβαστούν, γιατί μόνο τότε ο καιρός, στον οποίο όλοι μας βολοδέρνουμε μέσα του άχρονα – το ξέρουμε δεν το ξέρουμε – μπορεί να παραμείνει ωμός και μάρτυρας του εαυτού του.
Είναι σαν να φωτογραφίζουν – τα βιβλία εννοώ – τη μέσα πλευρά του εαυτού που πονάει, που πόνεσε, που θα πονέσει, και που η ποίηση αυτού του πόνου κάνει τον πόνο λιγότερο πόνο και τον άνθρωπο περισσότερο άνθρωπο. Πρόκειται για ένα βιβλίο που ήρθε και με βρήκε – δεν το βρήκα εγώ, και πάντα κάπως πιο πολύ τα εμπιστεύομαι εκείνα που εκείνα με βρίσκουν – Σάββατο πρωί, στις 24 Νοεμβρίου. Ενα βιβλίο ποίησης, με τίτλο «Μην ακούς τον παράδεισο» του Γιώργου Κακουλίδη, από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη. Ξέρω ότι δεν κάνει να αποσπούμε το ποίημα από το σώμα του, γιατί συχνά σπάει έτσι ευαίσθητο που είναι αλλά να, ιδού δυο σπασίματα: «Διωγμένος από τη Θήβα/ μέσα στο δρόμο τη μοίρα μου κοιτώ/ τη μοίρα που με πλάθει για έναν τελευταίο χορό/ που μόνος θα χορέψω/ πατώντας με δύναμη το χώμα/ ελπίζοντας να ανοίξει να χαθώ/ Δεν άνοιξε/ μόνο στα όνειρα/ μόνο εκεί έρχονται οι αγαπημένοι και μου χαρίζουν ένα μεγάλο γέλιο».
Και: «Δύκολο να μείνει όρθιο κάτι/ Πέφτουμε/ Είναι η μόνη τέχνη που γνωρίζουμε/ από την ώρα της γέννας…/ Πέφτω/ τόσο απαλά/ Ετσι χάθηκαν από μπροστά μου/ οι εφτά ουρανοί/ και αναγκάστηκα να πάω στη Θήβα/ να μου πουν την αλήθεια/ για ποιο λόγο μου έκλεψαν τη νύχτα».
1 από 1
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου