του Σπύρου Κακουριώτη
Τι γνωρίζει ο μέσος ενημερωμένος έλληνας αναγνώστης για την αρχαία Ελλάδα; Στην καλύτερη των περιπτώσεων, μια αρκετά γραμμική αφήγηση, που από τη μινωική Κρήτη και τον κυκλαδικό πολιτισμό περνά στα μυκηναϊκά βασίλεια, έπειτα από ένα άλμα κάποιων «σκοτεινών αιώνων» φτάνει στην αρχαϊκή Αθήνα και μετά στον «χρυσούν αιώνα» της δημοκρατικής πόλεως, που καταλύεται με τον Πελοποννησιακό πόλεμο. Έπειτα από ένα ακόμη άλμα κάποιων αιώνων, το νήμα ξαναπιάνει ο Μέγας Αλέξανδρος, άντε και τα ελληνιστικά βασίλεια. Εδώ τελειώνει χονδρικώς η γνωριμία με την ελληνική αρχαιότητα.
Πρόκειται για γνώση κληροδοτημένη από το σχολείο (και το πανεπιστήμιο), που φέρνει πάνω της όλο το βάρος της γεγονοτολογικής ιστορίας και της ιστορίας ως αφήγησης πράξεων «μεγάλων ανδρών». Αν τις τελευταίες δεκαετίες η πολιτική και κοινωνική συγκρότηση της αρχαίας Αθήνας βρήκε μια θέση στις γνώσεις των νεότερων φοιτητών, δεν μετακινήθηκε ούτε… στάδιον από τα όρια του άστεως, ενώ και η μεταμακεδονική πολιτική συγκρότηση του ελληνικού χώρου παραμένει άγνωστη χώρα για τους περισσότερους, πόσο μάλλον η Ελλάδα της ρωμαϊκής κατάκτησης.
Αυτήν την άγνωστη ιστορία αφηγείται ο βρετανός καθηγητής Ρόμπιν Γουότερφιλντ, συνθέτοντας το έργο του για την Κατάκτηση της Ελλάδας από τους Ρωμαίους. Μολονότι σε μεγάλο βαθμό αφορά μια αφήγηση στρατιωτικής ιστορίας, που ξεκινά το 230 π.Χ. με την στροφή των Ρωμαίων προς ανατολάς, με την καθυπόταξη των ιλλυρικών βασιλείων, για να ολοκληρωθεί περίπου έναν αιώνα αργότερα με την καταστροφή της Κορίνθου (146 π.Χ.), καταφέρνει να συνθέσει μια συναρπαστική ιστορία για τον ρωμαϊκό ιμπεριαλισμό, αλλά και την πολιτειακή συγκρότηση και την πολιτική ύπαρξη του ελλαδικού χώρου.
Γνωστός στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό από την εξαιρετική ιστορική πλαισίωση της Καθόδου των Μυρίων, αλλά και της ζωής και του θανάτου του Σωκράτη (και τα δύο από τις εκδόσεις Ψυχογιός), ο Γουότερφιλντ στο έργο του αναδεικνύει τα εσωτερικά και εξωτερικά αίτια που οδήγησαν τους Ρωμαίους στην κατάκτηση της Μεσογείου, τις διπλωματικές και στρατιωτικές επιλογές που υιοθέτησαν, αλλά και την αδυναμία των δημοκρατικών ελληνικών πολιτικών συσσωματώσεων (Αχαϊκή Συμπολιτεία, Κοινό Ηπειρωτών κ.λπ.) να συντεθούν σε ένα ανώτερο επίπεδο προκειμένου να αντιτάξουν τη δική τους άμυνα στην εκ δυσμών διείσδυση.
Τέλος, ο Γουότερφιλντ στο έργο του αφιερώνει ένα κεφάλαιο όπου με εξαιρετική διορατικότητα αναλύει τις πολιτισμικές σχέσεις και αντιθέσεις των δύο πληθυσμών, οι οποίες οδήγησαν τους Ρωμαίους, αφενός, να ταυτίσουν τον ελληνικό πολιτισμό με την παρακμή και την έκλυση του βίου, αφετέρου, να τον εισαγάγουν στο «άξεστο Λάτιο» ως πολύτιμο πολιτισμικό κεφάλαιο για τις ελίτ, μια διαδικασία που ήταν ταυτόχρονα «εξελληνισμός» και «εκρωμαϊσμός» της Ρώμης, προϋπόθεση του οποίου ήταν «να παραδώσει η Ελλάδα τις κατακτημένες τέχνες της στους κατακτητές», σύμφωνα με τη ρήση του Οβίδιου.
info:Robin Waterfield, Η κατάκτηση της Ελλάδας από τους Ρωμαίους, Μετάφραση: Δημήτρης Σταυρόπουλος, Ψυχογιός 2018, σελ. 368https://www.oanagnostis.gr/%cf%81%cf%89%ce%bc%ce%b1%cf%8a%ce%ba%ce%ae-%ce%ba%ce%b1%cf%84%ce%ac%ce%ba%cf%84%ce%b7%cf%83%ce%b7-%ce%bc%ce%b9%ce%b1-%ce%b5%ce%bb%ce%bb%ce%b7%ce%bd%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%81/?fbclid=IwAR2I-y9lbdapkRYnjVChrFIQ-qMGwQchPYfmGHgbWOxD-Dm4TnBh7H_npOs
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου