του Σπύρου Κακουριώτη
Τα λογοτεχνικά περιοδικά είναι δύο ειδών, έλεγε ο Μανόλης Αναγνωστάκης, γράφοντας για τα έντυπα που κυκλοφορούσαν στις αρχές της δεκαετίας του ’80: αφενός, «ανθολόγια καλών κειμένων» και, αφετέρου, αυτά που αποτελούν «δημόσιο βήμα για τη διαμόρφωση μιας πρότασης». Μας το θυμίζει ο Γιώργος Κορδομενίδης, σε ένα επετειακό κολάζ αναμνήσεων με αφορμή τα 30+1 χρόνια (και 115 τεύχη) του καλού περιοδικού Εντευκτήριο. «Πριν τριάντα χρόνια» (αυτόν τον «χαιρέκακο τίτλο» δίνει η Κική Δημουλά στο μικρό, αντί εκδοτικού σημειώματος, στοχαστικό της κείμενο, πλάι-πλάι με τον Τίτλο Πατρίκιο, που κι αυτός αναμετράται στο δικό του σημείωμα με τον χρόνο, που
είναι «Ο καλύτερος φίλος και ο χειρότερος εχθρός»), τότε λοιπόν, αυτή η διάκριση είχε το νόημά της. Στις μέρες μας, που τα λογοτεχνικά περιοδικά λιγόστεψαν κι όσα επιβιώνουν αντιμετωπίζουν με τρόμο το άχθος του επόμενου τεύχους, οι ζυμώσεις για τη διαμόρφωση μιας πρότασης για τη λογοτεχνία, την τέχνη ή και για την ίδια την κοινωνία, θεωρούνται περιττή πολυτέλεια. Σήμερα «όλα παίζουν» –ή σχεδόν. Και σ’ αυτό, ο τελευταίος που ευθύνεται είναι οι ακάματοι εργάτες των περιοδικών αυτών. Όσων επέζησαν…
Φίλοι, παλιοί και νέοι συνεργάτες, καταθέτουν το δικό τους δώρο στο ανά χείρας τεύχος του Εντευκτηρίου, κείμενα τα περισσότερα που κάπου θα έχουν, φανερό ή κρυμμένο, τον επετειακό αριθμό «30». Απ’ όλα τα ευχετήρια, στοχαστικά, χιουμοριστικά και άλλοτε συγκινητικά, τη δική μου χορδή άγγιξε ο Τέλλος Φίλης, χαρακτηρίζοντας το Εντευκτήριο «μία διόρθωση που κρατά τριάντα χρόνια»· είναι «η διόρθωση των χρόνων μας … αντιπροτείνοντας εργασία, σιωπή και μελέτη». Είναι, θα πρόσθετα, η υπομονή και η αντοχή, που στο τέλος επιβραβεύονται…
Χωρίς βάρη από το παρελθόν, ορμώμενο από τη Μυτιλήνη, κάνει την παρθενική του εμφάνιση ένα καινούργιο περιοδικό λογοτεχνίας και δοκιμιακού λόγου, με τίτλο Βόρεια-Βορειοανατολικά. Ερμηνεύοντας τον προσδιορισμό αυτό, διευκρινίζει πως δεν είναι τόπος αλλά στίγμα, πως ακόμη κι αν έχει τις ρίζες του σ’ ένα συγκεκριμένο νησί, μοιάζει με τα περιπλανώμενα νησιά των μεσαιωνικών χαρτογράφων. Είναι, με λίγα λόγια, «ένας πνευματικός ου-τόπος». Με διακηρυγμένη τη φιλοδοξία «να δημιουργήσει τις συνθήκες παραγωγής θεωρητικού λόγου γύρω από τη λογοτεχνία» (να αποτελέσει, ίσως, «δημόσιο βήμα για τη διαμόρφωση μιας πρότασης»;), μοιράζει την ύλη του εξίσου ανάμεσα στα λογοτεχνικά κείμενα και τα δοκίμια. Έτσι το πρώτο τεύχος του επιχειρεί να στοχαστεί επάνω σε πτυχές του ρεαλισμού στην λογοτεχνία του 20ου αι. και να πειραματιστεί με τις δυνατότητες και τα ανοιχτά του ενδεχόμενα σήμερα. Πλάι, λοιπόν, σε διηγήματα, ποιήματα και μεταφράσεις (Ν. Παπανικολάου, Γ. Παττακός, M. Hernandez, A. Gancho, M. de Ghelderode, Γ. Κουτζαμάνης, Ε. Ρουσοπούλου, Στ. Κραουνάκης) ο αναγνώστης θα συναντήσει κείμενα του Raymond Carver «Περί γραφής», του Walter Benjamin «Εμπειρία και ένδεια», του Στέλιου Κραουνάκη για τον Γιόζεφ Ροτ, του Χρήστου Μαρτίνη για τον Σβέικ, της Άννας Γρίβα για τον ιταλικό νεορεαλισμό ή του Ζ. Δ. Αϊναλή για την τριλογία του Τσίρκα.
Με το κείμενο του Παύλου Ζάννα «Η θέση μιας άρνησης», για ένα άγνωστο (όταν πρωτοδημοσιεύτηκε, το 1977, στο Αντί) γράμμα του Σεφέρη, στα τέλη Δεκέμβρη του 1967, λίγους μήνες μετά την επιβολή της απριλιανής δικτατορίας και την απόφαση του ποιητή να ακολουθήσει τη γραμμή της «σιωπής», που απευθύνεται στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, εξηγώντας τους λόγους για τους οποίους δεν αποδέχτηκε τη θέση του προσκεκλημένου καθηγητή («αν δεν υπάρχει ελευθερία έκφρασης στον ίδιο σου τον τόπο, δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο»), κυκλοφορεί στην πρώτη του σελίδα το 31ο τεύχος του περιοδικού Τα Ποιητικά, που διευθύνουν ο Κώστας Παπαγεωργίου με την Τιτίκα Δημητρούλια και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Γκοβόστη. Η πλούσια υπόλοιπη ύλη του, με δοκίμια, κριτικές και ποιήματα, κινείται σε ένα πλατύ φάσμα, από τον υπερρεαλισμό στον ρομαντισμό και από τον Ξενόπουλο και τον Αισχύλο στην «ποίηση στην εποχή της υπερνεωτερικότητας».
ΕΝΤΕΥΚΤΗΡΙΟ [Τ.Θ. 50.011, 540 13 Θεσσαλονίκη, entefktirio.blogspot.com, entefkti@otenet.gr]
ΒΟΡΕΙΑ-ΒΟΡΕΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΑ [Μυκόνου 20, 81 100 Μυτιλήνη, enatidiastasi@hotmail.com]
ΤΑ ΠΟΙΗΤΙΚΑ [Ζ. Πηγής 73, 106 81 Αθήνα, tapoiitika.wordpress.com, gpkostas@gmail.com]
https://www.oanagnostis.gr/%cf%80%ce%b5%cf%81%ce%b9%ce%bf%ce%b4%ce%b9%ce%ba%ce%ac-%ce%b2%cf%8c%cf%81%ce%b5%ce%b9%ce%b1-%ce%b2%ce%bf%cf%81%ce%b5%ce%b9%ce%bf%ce%b1%ce%bd%ce%b1%cf%84%ce%bf%ce%bb%ce%b9%ce%ba%ce%ac-%ce%ba%ce%b1/?fbclid=IwAR1E5UJec-cA-ScM8mQrSkzCq5tf_ic9lg18-31dUqEntVznNid57OHf5Hs
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου