Τους πρώτους ερωτικούς στίχους θα πρέπει να τους διατύπωσε ο πρωτόπλαστος Αδάμ, όταν είδε την Εύα που έπλασε ο θεός για χάρη του γιατί έκρινε ότι «ου καλόν είναι τον άνθρωπον μόνον». Γεμάτος θαυμασμό για την Εύα αναφώνησε «τούτο νυν οστούν εκ των οστέων μου και σαρξ εκ της σαρκός μου…ένεκεν τούτου καταλείψει άνθρωπος τον πατέρα αυτού και την μητέρα και προσκολληθήσεται προς την γυναίκα αυτού και έσονται οι δύο εις σάρκα μίαν». Λόγια του Αδάμ που εκφράζουν τον θαυμασμό του άνδρα προς τη γυναίκα. Αυτό το στοιχείο άλλωστε, ο θαυμασμός, που οδηγεί σε σύζευξη ψυχών και μέθεξη κορμιών, είναι και το κυρίαρχο στοιχείο του Έρωτα. Αν λοιπόν ακολουθήσουμε τον μύθο, οι πρώτοι στίχοι στην ιστορία της παγκόσμιας λογοτεχνίας είναι ερωτικοί. Ο Έρωτας άλλωστε είναι το κυρίαρχο θέμα στην ποίηση όλων των χωρών κάθε εποχής. Το διϊστορικό corpus της ερωτικής ποίησης του Δυτικού, αλλά και του Ανατολικού πολιτισμού είναι γνωστό σε γενικές γραμμές από μελέτες και ανθολογίες. Όμως, αφού ανήκουμε στις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου θα ήθελα να πω ότι ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ερωτική ποίηση από την αρχαία Αίγυπτο, η οποία γράφτηκε στα «ιερογλυφικά» και το ερωτικό της ρίγος έμεινε για πολλούς αιώνες άγνωστο μέχρις ότου η σκαπάνη του δυτικού πολιτισμού το έφερε στην επιφάνεια. Οι κυριότεροι πάπυροι που διαφύλαξαν ερωτικά ποιήματα από την αρχαία Αίγυπτο είναι: ο «πάπυρος Harris 500» (χρονολογείται γύρω στα 1400 π.Χ.), ο «πάπυρος του Τουρίνου» (χρονολογείαι γύρω στα 1200 π.Χ.) και ο «πάπυρος του Chester Beatty» (Βρετανικό Μουσείο) και το «κεραμικό Ostrakon Nr. 25218» (Μουσείο Καΐρου). Όλα τα ποιήματα των παραπάνω πηγών ανήκουν στην περίοδο 1567-1085 π.Χ. , εποχή δηλαδή του Νεότερου Βασιλείου. Με βάση αυτό το υλικό των παπύρων επιχειρήθηκαν αρκετές μεταφράσεις σε σύγχρονες Ευρωπαϊκές γλώσσες. Για τις ανάγκες αυτού του άρθρου προσφεύγω κυρίως στο έργο των Ezra Pound-Noel Stock, Ερωτική ποίηση από την αρχαία Αίγυπτο (Εκδ. Ερατώ, Αθήνα 1995), σε μετάφραση του Φώτη Τερζάκη, το οποίο περιέχει ικανοποιητικό αριθμό ερωτικών ποιημάτων. Απ’ ό,τι διαβάζω, τα ποιήματα αυτά παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά σε ολοκληρωμένη μορφή από τον Yanni Scheiwiller στο Μιλάνο το 1957 σε ιταλική γλώσσα κι απ’ αυτή τη μετάφραση ο Έζρα Πάουντ επιχείρησε κάποιες μεταφράσεις στα αγγλικά, που, μετά τον θάνατό του, τις συνέχισε και τις ολοκλήρωσε ο Νόελ Στοκ στο Λονδίνο στα 1963. Διαβάζοντας απ’ αυτό το βιβλίο των μεταφράσεων (μεταγραφών στην ουσία) ποιήματα, καθώς επίσης και από αποσπασματικές μεταφραστικές προσπάθειες δυο-τριών άλλων Ελλήνων, καταλαβαίνω αμέσως πως πρόκειται για μια λιτή και τρυφερή ποίηση. Και όπως βλέποντας από παιδί τον χάρτη της Αιγύπτου θεωρούσα ότι, λόγω του επίπεδου χαρακτήρα της μορφολογίας του εδάφους της, όλα φαίνονται καθαρά από τη μια μεριά ως την άλλη, έτσι και τώρα θεωρώ ότι στα ποιήματα αυτά όλα φαίνονται καθαρά: αισθήματα, σκέψεις, καταστάσεις. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο αναγνώστης δεν συναντά κάποιες δυσκολίες κατανόησής τους, αλλά οι κυριότερες απ’ αυτές σχετίζονται με τοπωνύμια και αναφορές σε άγνωστες εν πολλοίς σήμερα θεότητες. Κάποιες ακόμη δυσκολίες δημιουργούν ορισμένες εκφράσεις που μπορούν να οδηγήσουν σε παρανοήσεις, όπως π.χ. η έκφραση «αδελφός», «αδελφή» (πβλ. την έκφραση «αδελφιδός» από το «Άσμα ασμάτων» του Σολομώντος) που απευθύνουν μεταξύ τους οι εραστές.
H ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου