ΤΟ ΚΡΑΝΙΟ ΤΟΥ ΑΜΛΕΤ
Πέτρος Γκολίτσης, Σφαχτάρια στο λευκό, εκδ. Θράκα, Λάρισα 2020.
Η ωμή σάρκα, το κρέας, το αίμα που στάζει, τα σφαχτάρια που κρέμονται από τα τσιγκέλια, αποτελούν οικείες έννοιες για τον Πέτρο Γκολίτση. Η σκιά του θανάτου, η σκόνη στην οποία μετατρέπεται το σώμα, η ματαιότητα, η αίσθηση του αμετάκλητα προσωρινού, το ερεβώδες στόμα της αβύσσου που καταπίνει τα πάντα και θα μας ρουφήξει μέσα του είναι στοιχεία που ο αναγνώστης συναντά σε όλες τις συλλογές του Γκολίτση.
Η διαδρομή του ποιητή κυμαίνεται από το χώμα στον ουρανό, από τον γήινο κόσμο του αίματος, όπου κανείς ξεχωρίζει ακόμα και τις ίνες στην άμορφη σάρκα μέχρι τους πολλαπλούς κόσμους του σύμπαντος, στην αχανή απεραντοσύνη του οποίου βρίσκει παρηγοριά ο ποιητής για την πεπερασμένη παραμονή των ψυχών μας μέσα στα άχρηστα σαρκία μας που περιπλανιούνται στη γη.
Όπως τόσοι άλλοι πριν από αυτόν ο Πέτρος Γκολίτσης ταλανίζεται από τα αιώνια ερωτήματα του ποιοι είμαστε, πού πάμε, σε τι αποσκοπεί η παραμονή μας στη γη, ποιο είναι το νόημα, αυτή η χοϊκή περιπέτεια έχει άραγε μία ουσία, έναν σκοπό ή είναι τυχαία, χαώδης και ασυνάρτητη; Υπάρχει ένα νήμα, ένα σχέδιο; Και το σπουδαιότερο, τι μένει από όλα αυτά; Όταν όλα κάποτε θα σβήσουν και τα ίχνη της παρουσίας μας θα χαθούν;
ΧΙΟΝΙΣΜΕΝΟ ΤΟΠΙΟ
Χιονισμένο τοπίο τα ανθρώπινα
τα ίχνη μας σβήνουν
σαν ούρα σκύλου στο χιόνι.
Διαβάζοντας την τελευταία του ποιητική συλλογή ο αναγνώστης δεν μπορεί παρά να αναλογιστεί την αγωνιώδη, υπαρξιακή κραυγή του Munch που διανύει τον χώρο και τον χρόνο, που εκτείνεται σε όλα τα σύμπαντα και τους πολλαπλούς κόσμους μέσα στους οποίους κινείται ο ποιητής.
Οι στίχοι της Ιλιάδας στον περίφημο διάλογο ανάμεσα στον Διομήδη και στον Γλαύκο, όπου οι γενιές των ανθρώπων παρομοιάζονται με τα φύλλα των δένδρων, κάνουν μία τεράστια διαδρομή μέσα στην ποίηση των αιώνων και πάντα επίκαιροι βρίσκουν τον απόηχο τους και στους στίχους του Γκολίτση.
Από το ποίημα «Χαμήλωσε το βήμα σου»:
Είσαι –και ήμουν– διάττοντας,
χωρίς να το γνωρίζεις,
περαστικός μες στους περαστικούς,
προτού φυτρώσεις έχουνε πέσει στο έδαφος
ώριμοι οι καρποί σου
και ήδη γεννιούνται οι μεθεπόμενοι
Διάττοντες λοιπόν, πλατωνικές σκιές, αιωρούμενοι στον χωροχρόνο, λεύκες με ρίζες στο κενό, σχεδόν ανυπόστατοι μέσα στο λευκό ποτάμι, έτοιμοι πάντα να διαλυθούμε και να περάσουμε από τη χλωμή μας υπόσταση στην πλήρη ανυπαρξία, πυγολαμπίδες που αναβοσβήνουμε για ένα κοσμικό δευτερόλεπτο, αρχέγονη ύλη που ξαναγυρνά στη χοάνη-μήτρα της για να επιστρέψει με άλλες μορφές, σε άλλα στερεώματα, αυτή σύμφωνα με τον ποιητή είναι η περιπέτεια της ζωής μας. Γύρω μας όμως η ζωή με την κοσμική της έννοια διαιωνίζεται, αναπαράγεται και εξελίσσεται αφού ακόμα και όταν «ο ήλιος γίνεται ένα άλλο σώμα που εξατμίζεται/…/αλλού γεννιούνται άλλα άστρα» από το ποίημα «Ακόμη ασχολείσαι με τα γήινα έτη;».
Μέσα σε όλο όμως αυτό το αρχαίο σκοτάδι που πλημμυρίζει τη συλλογή, διαχέεται ένα φως. Είναι η ύλη της ψυχής που αναβλύζει μέσα από το αναίτιο τίποτε, ένα μυστηριακό κάτι που τα ρευστά του όρια κολυμπούν στο άπειρο. Υπάρχουν, γράφει ο ποιητής ανοίγματα, που επιτρέπουν την αληθινή μας ουσία να διαποτίζει τον χώρο, τα αλχημικά στοιχεία ανασυντίθενται, φωτιά, νερό, χώμα και αέρας και η ζωή αναγεννιέται και πάλι, η ενέργεια δεν χάνεται αλλά ανακυκλώνεται αέναα.
Από το ποίημα «Μπάσταρδη ύλη»:
Κι όμως σχημάτισες και ανοίγματα
τροχιές ελλειπτικές στον χωροχρόνο
εκεί αιωρούμαστε από κοινού
και ξάφνου εξαλειφόμαστε ως έκρηξη
–να δες πώς ανατιναζόμαστε
πώς καρβουνιάζουμε τον τόπο–
ως νέα υπολείμματα
θα σιγοσβήνουμε σε μιαν ακτή
κάπου στον κόσμο∙
προτού και πάλι ανάψουμε
νερό-φωτιά-συμπυκνωμένοι-ως ένα
Ο θαυμαστός κόσμος του διαστήματος με τους αστεροειδείς σχηματισμούς, το καλειδοσκόπιο των πλανητών, η μικρή κουκίδα της γης σε σχέση με την κοσμική τάξη και την ελαστικότητα ενός σύμπαντος που συνέχεια διαστέλλεται, δημιουργούν το αίσθημα του δέους αλλά και την επίγνωση της ασημαντότητας μας, σύμφωνα με τον ποιητή. Ο ποιητής «εξακτινώνεται σε μία μήτρα αστρική που γεννά –τι άλλο– νέα άστρα» και εκεί ακριβώς ανακαλύπτει μία άλλη διάσταση της φθαρτής ύλης που όμως συμπαντικά παραμένει άφθαρτη.
Κάποιες φορές στη διάρκεια της συλλογής ο ποιητής ως δεύτερος μηδενιστής Άμλετ στην πασίγνωστη σκηνή κρατάει στα χέρια του ένα κρανίο: «έτσι θα γίνει με μας» γράφει στο ποίημά του «Βιοαστρικό αδιέξοδο ή Πώς να ζήσεις ζωρίς αίμα»: «θα γίνουμε οστά, / κρανία σε παράταξη», στη συνέχεια απορρίπτει την θεωρία της μετεμψύχωσης και συνεχίζει στο ίδιο ποίημα: «Έχε γεια/μόνο για μια φορά/ στον κόσμο αυτόν/χωρίς να βγάλεις άκρη».
Ο ποιητής χρησιμοποιεί γήινα και υπεργήινα διαστημικά όργανα για να παρουσιάσει εναλλακτικές πραγματικότητες, για να κατασκευάσει ιστορίες που εκτείνονται σε άλλη μήκη και πλάτη της φαντασίας, εξακοντίζεται ο ίδιος στο διάστημα για να καταγράψει τη γη μας από μία άλλη αστρική γωνία. Πολύ ενδιαφέροντα ποιήματα που, επιστημονικά αλλά και αναπάντεχα ποιητικά, σκιαγραφούν μία συνολική θεώρηση του πλανήτη αλλά και του θαύματος του γαλαξία. Ένα ποτάμι, ένα ποίημα, ένα μήλο παίρνουν διαστρικές διαστάσεις και τα όρια του κόσμου μας διαστέλλονται. Ο χρόνος γεμίζει εσοχές και οι εσοχές χρόνο.
Ένα σφαχτάρι στο λευκό λοιπόν ο άνθρωπος σύμφωνα με τον Πέτρο Γκολίτση. Μία μικρή κουκίδα μέσα στους γαλαξίες η γη μας. Χώμα και αίμα γύρω μας. Και ο Ποιητής διαχρονικά δεν είναι, όπως γράφει στο ποίημά του «Παρουσίας και απουσίας γωνία», παρά
Σκιά μες στις σκιές
μπολιάζω φως
στο υπερπέραν που πηγαίνω
και που με περιμένει
και πιο κάτω στο ίδιο ποίημα
ο οφθαλμός μου
ως κόσμος
στόλισε το σύμπαν.
Το μάτι του ποιητή που αναπλάθει από την αρχή τον κόσμο, διασχίζει το σύμπαν και εξασφαλίζει τη συνέχεια. Και είναι αυτό το μάτι που παραμένει πάντα ανοιχτό και φωτεινό, ορόσημο και ελπίδα σε έναν κόσμο σκιών.
[Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Ζωγραφική: Francis Bacon. Δείτε τα περιεχόμενα του πρώτου μας ηλεκτρονικού τεύχους εδώ.]
https://frear.gr/?p=29532&fbclid=IwAR3Vl_-oLyYOMMLmbUobRIBtteq_kveYoErQgO5rXqtl_URxqWYQmUZGMGE
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου