Επιμέλεια: Ελένη Γκίκα
Το σπίτι χρονολογείται από το 1910 και ο περίφημος χώρος των Φιτζέραλντ είναι διακοσμημένος με την τεχνοτροπία του 20ου αιώνα: Ανατολίτικα χαλιά, πολυθρόνες και διακοσμητικές λάμπες, ακόμα και μαξιλάρια κεντημένα με ρήσεις της Ζέλντα («Εκείνοι οι άνδρες νομίζουν ότι είμαι καθαρά διακοσμητική και είναι ανόητοι που δεν με γνωρίζουν καλύτερα») συνθέτουν το «σκηνικό» με αφορμή το οποίο αναβιώνει, κατά κάποιο τρόπο, ο θρύλος του Φ. Σκοτ Φιτζέραλντ. Το πικάπ με τους δίσκους της Τζαζ μουσικής και οι μανόλιες στην αυλή παραπέμπουν σε μια καθημερινότητα άλλης εποχής, στην ιστορική συνοικία Old Cloverdale.
Τον Απρίλιο άρχισε να νοικιάζεται το «διαμέρισμα» στο κτήριο, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου λειτουργεί ως μουσείο. Η διευθύντρια Σάρα Πάουέλ ανέφερε στο AP ότι ανησυχούσε μήπως οι ένοικοι, εμπνευσμένοι από το μυθιστόρημα «Ο Μεγάλος Γκάτσμπυ» που έκανε πασίγνωστο τον Φιτζέραλντ, άρχιζαν τα μεγάλα θορυβώδη πάρτι στο ιστορικό σπίτι, μιμούμενοι τις συνήθειες του μυθιστορηματικού ήρωα. Ωστόσο, όπως αποδεικνύεται προς το παρόν, «οι περισσότεροι άνθρωποι που θέλουν να μείνουν εδώ πιθανώς έχουν μεγάλη αγάπη για τον συγγραφέα και το έργο του και σέβονται ιδιαίτερα την κατοικία», όπως αναφέρει η Σάρα ΜακΚάλα από τη Νότια Λογοτεχνική Διαδρομή (Southern Literary Trail) τη μοναδική λογοτεχνική διαδρομή σε τρεις πολιτείες της Αμερικής που συνδέει μυθικούς τόπους που επηρέασαν τους μεγάλους μυθιστοριογράφους και θεατρικούς συγγραφείς του 20ου αιώνα.
Το ζεύγος Σκοτ και Ζέλντα Φιτζέραλντ, που ήταν και παραμένουν η αδυναμία μου, ζούσε μια ζωή με συχνές μετακινήσεις και υπήρχαν φορές που δύο τους δεν έμεναν σε ένα σπίτι για πάνω από πέντε μήνες. Στην οικία της λεωφόρου Φέλντερ (στο Μοντγκόμερι) ο διάσημος συγγραφέας έγραψε το μυθιστόρημα «Tender is the Night» (Τρυφερή είναι η νύχτα) ενώ η σύζυγός του συνέγραψε το «Save Me the Waltz», το μοναδικό της βιβλίο. Το Μοντγκόμερι ήταν ο τελευταίος τόπος, όπου Σκοτ και Ζέλντα έζησαν μαζί με την κόρη τους, Σκότι μέχρι τη στιγμή που εκείνη έγινε 10 ετών και αργότερα πήγε σε οικοτροφείο. Η έπαυλη στα δωμάτια της οποίας έζησαν για λίγο ο συγγραφέας και η σύζυγός του έχει φυσικά τη δική της ιστορία αφού, κατά τη δεκαετία του ’80, το κτήριο λίγο έλειψε να κατεδαφιστεί και να γίνει πολυκατοικία. Και πιθανότατα δεν θα είχε σωθεί, αν ο δικηγόρος Τζούλιαν ΜακΦίλιπς και η σύζυγός του, Λέσλι δεν αγόραζαν το σπίτι για να ιδρύσουν εκεί μη κερδοσκοπική οργάνωση.
Να σημειωθεί ότι, μεταξύ άλλων, στο μουσείο Φιτζέραλντ φυλάσσεται και ένα αντίγραφο από τη βαθμολογία του συγγραφέα, όταν εκείνος φοιτούσε στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον. Από το εν λόγω έγγραφό φαίνεται μάλιστα ότι, σε αρκετά μαθήματα, ο συγγραφέας είχε χαμηλούς βαθμούς. Προσωπικά αντικείμενα, όπως ένα μελανοδοχείο, ένα πορτοφόλι, οι πρώτες εκδόσεις των μυθιστορημάτων του Φιτζέραλντ, καθώς και 11 έργα ζωγραφικής της Ζέλντα, φυλάσσονται επίσης στο μουσείο.
Διαβάζουμε και όσοι βιβλιόφιλοι αυτόματα αναζητούν ή θυμούνται ότι:
▸ O Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ (Francis Scott Key Fitzgerald, 24 Σεπτεμβρίου 1896 – 21 Δεκεμβρίου 1940) ήταν Αμερικανός συγγραφέας. Αποτελεί έναν από τους κύριους εκπροσώπους της αποκαλούμενης «Χαμένης γενιάς»(D/R) των Αμερικανών λογοτεχνών και θεωρείται γενικότερα ένας από τους μείζονες συγγραφείς του 20ού αιώνα. Ολοκλήρωσε συνολικά τέσσερα μυθιστορήματα και πλήθος διηγημάτων, ενώ το έργο του έχει μεταφραστεί στις περισσότερες γλώσσες.
▸ Υπήρξε από εκείνες της χαρακτηριστικές φιγούρες μιας εποχής που έζησε στα όρια, σπατάλησε και σπαταλήθηκε.
▸ Ο Φιτζέραλντ γεννήθηκε στο Σαιντ Πωλ της Μινεσότα, γιος του Έντουαρντ Φιτζέραλντ και της Μαίρη Μακ Κουίλαν, ιρλανδικής καταγωγής και κόρης Ιρλανδού μετανάστη που απέκτησε σημαντική περιουσία ως παντοπώλης.
▸ Η οικογένειά του ανήκε στην μεσαία τάξη και διατηρούσε δεσμούς με τον καθολικισμό, κυρίως λόγω της καταγωγής της μητέρας του.
▸ Ο εξάδελφός του, Φράνσις Σκοτ Κι (Francis Scott Key) υπήρξε ο δημιουργός του αμερικανικού εθνικού ύμνου.
▸ Τις περιόδους 1898 –1901 και 1903 – 1908, έζησε στο Μπάφαλο της Νέας Υόρκης, όπου ο πατέρας του εργάστηκε ως πωλητής για την επιχείρηση Procter & Gamble. Μετά την απόλυσή του το 1908, η οικογένεια επέστρεψε στην Μινεσότα και ο Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ γράφτηκε στη σχολή Saint Paul Academy and Summit School όπου φοίτησε το διάστημα 1908 – 1911. Στη συνέχεια παρακολούθησε μαθήματα στην προπαρασκευαστική σχολή Newman School, στο Χάκενσακ (Hackensack) του Νιου Τζέρσεϊ, για την περίοδο 1911 – 1912. Το 1913 ξεκίνησε σπουδές στο πανεπιστήμιο του Πρίνστον, ένα από τα κορυφαία ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Αμερικής. Εκεί γνώρισε τους συγγραφείς και κριτικούς Έντμουντ Γουίλσον και Τζον Πηλ Μπίσοπ, ενώ συμμετείχε στα περιοδικά Princeton Tiger και Nassau Literary Magazine.
▸ Είχε μέτριες ακαδημαϊκές επιδόσεις και σε συνδυασμό με την απόφασή του να ασχοληθεί με τη λογοτεχνία, εγκατέλειψε τις σπουδές του το 1917, χωρίς να εξασφαλίσει το πτυχίο του. Τον Οκτώβριο του 1917 κατατάχθηκε στον αμερικανικό στρατό και συμμετείχε στον Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο, οπότε και εγκατέλειψε για πάντα το Πρίνστον.
▸ Ο Φιτζέραλντ ολοκλήρωσε το μυθιστόρημα The Romantic Egotist την περίοδο κατά την οποία εκπαιδευόταν ως αξιωματικός στα στρατόπεδα Zachary Taylor και Sheridan. Όταν κατέθεσε το έργο του στον εκδοτικό οίκο Charles Scribner’s Sons, έλαβε ως απάντηση μία επιστολή, στην οποία αναγνωριζόταν η πρωτοτυπία του αλλά δεν γινόταν δεκτό προς δημοσίευση πριν να υποστεί αναθεωρήσεις. Αργότερα, κατέθεσε για δεύτερη φορά το μυθιστόρημα, ωστόσο απορρίφθηκε εκ νέου.
Η γνωριμία με την Ζέλντα
Την περίοδο της στρατιωτικής εκπαίδευσής του στο “Camp Sheridan”, τον Ιούνιο του 1918, ο Φιτζέραλντ γνώρισε και ερωτεύτηκε την Ζέλντα Σάιρ (Zelda Sayre),κόρη δικαστή. Τον επόμενο χρόνο και μετά τη λήξη του πολέμου, μετακόμισαν μαζί στην πόλη της Νέας Υόρκης με σκοπό να παντρευτούν. Ο Φιτζέρλαντ εργαζόταν για μία διαφημιστική εταιρεία και παράλληλα έγραφε διηγήματα, ωστόσο δεν έπεισε την Ζέλντα πως θα ήταν ικανός να συντηρήσει οικονομικά μία οικογένεια, με αποτέλεσμα να διαλυθεί ο αρραβώνας του.
Ο Φιτζέραλντ επέστρεψε στους γονείς του, στο Σαίν Πωλ, προκειμένου να επεξεργαστεί και πάλι το πρώτο του μυθιστόρημα. Τελικά, υπό τον τίτλο “Η άλλη όψη του Παραδείσου” (This Side of Paradise), έγινε δεκτό προς δημοσίευση από τον Μάξουελ Πέρκινς, των εκδόσεων Charles Scribner’s Sons, την Άνοιξη του 1919. Παράλληλα ξεκίνησε να γράφει μικρές ιστορίες για λογοτεχνικά περιοδικά και έντυπα μεγάλης κυκλοφορίας. Το μυθιστόρημα του, εκδόθηκε στις 26 Μαρτίου του 1920 και κατέστησε τον Φιτζέραλντ, έναν από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της εποχής του. Η επιτυχία του, είχε επίσης ως συνέπεια την επανασύνδεσή του με την Ζέλντα, την οποία παντρεύτηκε μία εβδομάδα μετά την έκδοση του This Side of Paradise. Μαζί απέκτησαν μία κόρη, την Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ (Frances Scott “Scottie” Fitzgerald), γεννημένη στις 26 Οκτωβρίου του 1921. “Η εποχή της Τζαζ” Η δεκαετία του 1920 υπήρξε καθοριστική για την εξέλιξη του Φιτζέραλντ. Το δεύτερο μυθιστόρημα που ολοκλήρωσε, με τίτλο The Beautiful and Damned (Όμορφοι και Καταραμένοι), δημοσιεύτηκε το 1922 ενώ το 1925 εκδόθηκε το κορυφαίο κατά πολλούς έργο του The Great Gatsby (Ο υπέροχος Γκάτσμπυ). Παράλληλα, ο Φιτζέραλντ πραγματοποίησε αρκετά ταξίδια στην Ευρώπη και ιδιαίτερα στη γαλλική Ριβιέρα και το Παρίσι, όπου γνωρίστηκε και συνδέθηκε με άλλους εξόριστους Αμερικανούς λογοτέχνες, όπως τον Έρνεστ Χέμινγουεϊ, τον οποίο ο Φιτζέραλντ θαύμαζε.
Με τη σειρά του, ο Χέμινγουεϊ έγραψε για το ταλέντο του Φιτζέραλντ πως ήταν “τόσο φυσικό όσο το σχήμα που αφήνουν στη σκόνη τα φτερά μιας πεταλούδας”. Στα τέλη της δεκαετίας του ’20, ξεκίνησε να επεξεργάζεται το τέταρτο μυθιστόρημά του, ωστόσο αναγκάστηκε να αντιμετωπίσει παράλληλα οικονομικές δυσχέρειες αλλά και τη σχιζοφρένεια της συζύγου του που εκδηλώθηκε εκείνη την εποχή. Η ψυχική της υγεία παρέμεινε εύθραυστη μέχρι το τέλος της ζωής της. Μετά από νευρική κατάρρευση, το 1930 εισήχθη σε κλινική της Ελβετίας μέχρι το Σεπτέμβριο του 1931 και στη συνέχεια επέστρεψαν μαζί στις Ηνωμένες Πολιτείες όπου το 1932 εισήχθη εκ νέου σε νοσοκομείο της Βαλτιμόρης. Την ίδια περίοδο, ο Φιτζέραλντ ενοικίασε τo κτήμα “La Paix”, στα προάστια του Towson, προκειμένου να αφιερωθεί στο νέο του μυθιστόρημα. Εκδόθηκε τελικά το 1934 με τον τίτλο Tender is the Night (Τρυφερή είναι η νύχτα) και αποτέλεσε εμπορική αποτυχία.
Τα χρόνια στο Χόλιγουντ Το 1937, με πολλά οικονομικά προβλήματα να τον βαραίνουν, ο Φιτζέραλντ υπέγραψε συμβόλαιο με την Metro-Goldwyn-Mayer, εξάμηνης διάρκειας και με αμοιβή 1.000 δολάρια την εβδομάδα. Αργότερα ανανέωσε το συμβόλαιο του για έναν ακόμα χρόνο, γεγονός που του επέτρεψε να αντιμετωπίσει τις οικονομικές του δυσκολίες. Εργάστηκε ως σεναριογράφος χωρίς όμως ιδιαίτερη επιτυχία. Το 1939 ξεκίνησε επίσης το πέμπτο μυθιστόρημά του, The Love of the Last Tycoon, βασισμένο στη ζωή του στελέχους Έρβινγκ Τάλμπεργκ και μια προσπάθεια προσέγγισης του κόσμου του Χόλιγουντ και περιγραφής του Αμερικανικού Ονείρου. Το έργο αυτό έμεινε ημιτελές και εκδόθηκε τελικά, για πρώτη φορά, μετά το θάνατό του, έπειτα από σχετική επιμέλεια των σημειώσεων του Φιτζέραλντ από τον φίλο του, Έντμουντ Γουίλσον. Την ίδια περίοδο αποξενώθηκε από την Ζέλντα, η οποία συνέχισε να ζει σε ιδρύματα ενώ εκείνος συνδέθηκε με την δημοσιογράφο Σίλα Γκρέιαμ. Σταμάτησε τελείως να πίνει και εργάστηκε με ζήλο στο τελευταίο του μυθιστόρημα. Τέλη Ιουλίου ολοκλήρωσε το “Κοσμοπόλιταν” που ήταν και το τελευταίο του σενάριο για το Χόλυγουντ, το οποίο αν και δεν γυρίστηκε σε ταινία, θεωρήθηκε μετά το θάνατό του, ένα από τα καλύτερα σενάρια που είχε δει ποτέ το Χόλυγουντ.
Ο Φιτζέραλντ υπήρξε αλκοολικός ήδη από νεαρή ηλικία, ενώ κατά τη δεκαετία του ’20, ο προσωπικός του μύθος ήταν συνδεδεμένος με την ιδιότητα αυτή. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα την επιδείνωση της υγείας του, ειδικά κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1930. Το 1940 υπέστη δύο καρδιακές προσβολές. Η τελευταία, στις 21 Δεκεμβρίου προκάλεσε και το θάνατό του σε ηλικία 44 ετών στα χέρια της Σίλα Γκρέιαμ. Τάφηκε στο Ρόκβιλ και στον ίδιο τάφο, θάφτηκε και Ζέλντα Φιτζέραλντ το 1947. Εργογραφία (και οι ελληνικές εκδόσεις) Η πρώτη έκδοση του μυθιστορήματος «Η άλλη όψη του Παραδείου», 1920 Η πρώτη έκδοση του μυθιστορήματος «Όμορφοι και καταραμένοι», 1922 Η πρώτη εμφάνιση του ονόματος του συγγραφέα στο εξώφυλλο του δημοφιλέστατου τότε περιοδικού “The Saturday Evening Post”, με το διήγημά του “Bernice Bobs Her Hair”, τεύχος 1η Μαϊου 1920 Μυθιστορήματα 1920: This Side of Paradise (Δώθε από τον Παράδεισο) —μτφ. Δημήτρης Στεφανάκης, ως «Η άλλη όψη του Παραδείσου» (εκδ. “Μίνωας”, 2016) 1922: The Beautiful and Damned (Όμορφοι και καταραμένοι) —μτφ. Ρένα Χατχούτ (εκδ. “Ερατώ”, 1998) 1925: The Great Gatsby (Ο Μεγάλος Γκάτσμπυ) —μτφ. Νίκος Μπακόλας (εκδ. “Πάπυρος ΒΙΠΕΡ”, 1971)—μτφ. Άρης Μπερλής (εκδ. Άγρα, 2012)—μτφ. Μαρία Κωνσταντούρου ως «Ο υπέροχος Γκάτσμπυ» (εκδ. “Εμπειρία Εκδοτική”, 2016) 1934: Tender is the Night (Τρυφερή είναι η νύχτα) —μτφ. Μίνα Ζωγράφου (εκδ. “Γαλαξίας”, 1961)—μτφ. Φωτεινή Μεγαλούδη (εκδ. “Πατάκης”, 2000)—μτφ. Μιχάλης Μακρόπουλος (εκδ. “Μεταίχμιο”, 2013) 1941: The Love of the Last Tycoon (Ο έρωτας του τελευταίου μεγιστάνα), ημιτελές, μεταθανάτια έκδοση —μτφ. Σπάρτη Γεροδήμου (εκδ. “Ηριδανός”, χ.χ.)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου