Συνέντευξη στην Χριστίνα Σανούδου
Μετανάστες δεύτερης γενιάς, μοναχικές ηλικιωμένες, νέες γυναίκες σε αδράνεια, πρεζάκια, απρόθυμοι εραστές. Οι ήρωες του «Αλτσχάιμερ Trance» είναι άνθρωποι καθημερινοί, συνηθισμένοι, ενίοτε περιθωριακοί. Γραμμένα τη δεκαετία του 2000, τα δεκαέξι διηγήματα της Στέργιας Κάββαλου εκτυλίσσονται σε μια εποχή- σε μία Αθήνα- πολύ γνώριμη και ταυτόχρονα οριστικά χαμένη.
Η συλλογή πρωτοεκδόθηκε το 2010 και «χάρισε» στη συγγραφέα της μία υποψηφιότητα για το Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου του περιοδικού Διαβάζω. Δέκα χρόνια μετά, το βιβλίο κυκλοφορεί εκ νέου από τις εκδόσεις Βακχικόν με την προσθήκη ενός νέου διηγήματος. Σε αυτό το διάστημα, η Στέργια Κάββαλου έχει διανύσει μία μακρά και άκρως δημιουργική πορεία, που περιλαμβάνει διηγήματα, ποιητικές συλλογές, παιδικά βιβλία, μεταφράσεις και μία υποτροφία από το Εθνικό Κέντρο Βιβλίο της Γαλλίας για το μυθιστόρημα της «Αντίστροφα».
Μια δεκαετία έχει περάσει από την πρώτη έκδοση του «Αλτσχάιμερ Τrance». Πόσο έχει αλλάξει η κοσμοθεωρία σας από τότε και τι συναισθήματα σας προκαλεί το βιβλίο;
Ακόμα δεν το πιστεύω ότι κυκλοφορεί ξανά. Νομίζω ότι δυο μέρες αφού το πήρα στα χέρια μου άρχισε το δεύτερο lockdown. Με εκφράζει καλύτερα η νέα έκδοση. Δεν είναι αμελητέο το αισθητικό κομμάτι. Βλέποντάς το επιβεβαιώνεται μέσα μου αυτό που υποψιαζόμουν ήδη, αυτό που όλοι λένε. Ότι πάντα γράφεις το ίδιο βιβλίο. Το «Αλτσχάιμερ Trance» είναι λοιπόν η πρώτη εκδοχή αυτού. Όσο για την κοσμοθεωρία, θα πω μόνο ότι και στα 28 μου βασιζόμουν στην καλοσύνη των ξένων και στα 38 μου ακόμα το ίδιο κάνω.
Οι ήρωες της συλλογής ζουν οχυρωμένοι ο καθένας στο δικό του μικρόκοσμο. Υπάρχει τρόπος να υπερβούμε την υπαρξιακή μοναξιά που βιώνουμε λίγο πολύ όλοι;
Νομίζω πως αν το καταφέρναμε θα ήμασταν όλοι σούπερ ήρωες. Θέλω να πω πως πραγματικά δεν ξέρω αν γίνεται. Γίνεται; Μάλλον είμαστε καταδικασμένοι σε αυτήν από την κοιλιά της μάνας μας. Ακόμα και με την ίδια μας τη μάνα δηλαδή μετά την ηλικία των τριών, όλα αλλάζουν. Εντάξει υπάρχει και ο έρωτας θα πει κάποιος, για τις ώρες που το βάρος της είναι απάλευτο. Αλλά πόσο να βασιστείς σε μια τόσο προσωρινή ψευδαίσθηση; Όλα αυτά τα λέω ανεξάρτητα από την ανάγκη που έχουμε, που έχουν σίγουρα και οι ήρωες της συλλογής, να συνδεθούν μέσω της αγάπης. Ίσως η απάντηση να δίνεται στις συλλογικότητες και στην πάλη για έναν κοινό σκοπό.
Αρκετοί από τους ήρωες του βιβλίου είναι ηλικιωμένοι. Κατά τη γνώμη σας η τρίτη ηλικία εκπροσωπείται επαρκώς στη σύγχρονη λογοτεχνία;
Αυτό δεν το ξέρω. Σίγουρα οι νέοι με τις αγωνίες, τη δυναμική και το μέλλον, που θεωρητικά είναι όλο μπροστά τους, και οι μεσήλικες με την κρίση της ηλικίας τους, τις αποτυχίες ή τις επιτυχίες στην πλάτη είναι τύποι που εύκολα γίνονται ήρωες και κυριαρχούν σε μια ιστορία. Εμένα με ενδιαφέρει ο άνθρωπος, που φτάνει στο τέλος της ζωής. Με συγκινούν όσοι κατάφεραν-γιατί ω δεν είναι καθόλου εύκολο- να φτάσουν στις μεγάλες δεκαετίες. Το να μεγαλώνεις μπορεί να μοιάζει αναπόφευκτο όμως μπορεί να είναι και τέχνη υψηλή. Νιώθω μεγάλη τρυφερότητα για τους ηλικιωμένους. Στη συγκεκριμένη συλλογή όπως και σε όλες μου, ζει η δικιά μου γιαγιά, ο δικός μου παππούς, ο δικός μου κοντινός άνθρωπος. Για μένα το να ζει κάτι από την πολυπλοκότητα του χαρακτήρα τους στις σελίδες είναι κάτι σαν φόρος τιμής.
Γιατί επιλέξατε να προσθέσετε την «Ανδρομάχη» στα 16 διηγήματα της συλλογής;
Δεν ήταν δική μου σκέψη. Μου άρεσε η πρόταση του εκδότη να υπάρχει ένα διήγημα bonus, ένα δείγμα γραφής από το δικό μου σήμερα.
Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση στη συγγραφή βιβλίων για παιδιά;
Το να γίνω σύμμαχός τους. Να τους πω ότι ναι, μπορεί να είμαι μεγαλύτερη, αλλά είμαι μαζί σας. Ονειρεύομαι κι εγώ πράγματα αλλόκοτα, ακούω κι εγώ τα παιχνίδια να μιλάνε, θυμάμαι πως ένιωθα όταν με μάλωναν, θυμάμαι τις μικρές μου νίκες και έχω ακόμα την επιθυμία για εξερεύνηση. Θέλω να ξέρουν πως κάθε βιβλίο είναι και μια απόπειρα να έρθω πιο κοντά τους.
Με βάση την εμπειρία σας, ποια είναι η μυστική συνταγή για την απόδοση της ποίησης σε μία ξένη γλώσσα χωρίς να χάνονται οι λεπτές αποχρώσεις και τα βαθύτερα νοήματα της;
Δεν θα πω για την πολύ καλή γνώση των δύο γλωσσών. Ας μην είναι άριστη, ας είναι και απλώς καλή. Η αίσθηση του κάθε ποιήματος είναι που μετράει. Κάπως να είσαι διαθέσιμος και διατεθειμένος να νιώσεις τις λέξεις ενός άλλου με το δικό σου μυαλό, με το δικό σου σώμα.
Πως έχει επηρεάσει η πανδημία τη ζωή και τη δημιουργικότητα σας; Πιστεύετε ότι αυτή η περίοδος συλλογικού εγκλεισμού μπορεί να είναι παραγωγική για έναν συγγραφέα;
Ο εγκλεισμός έχει παραταθεί επικίνδυνα. Το 2020 κυκλοφόρησαν αρκετές μεταφράσεις μου και τέσσερα δικά μου βιβλία. Ένα για παιδιά προσχολικής ηλικίας, ένα άλλο για 8+, μια ποιητική συλλογή και το Αλτσχάιμερ Trance. Θα κυκλοφορούσε ένα ακόμα το οποίο λόγω συνθηκών πάει για Γενάρη. Θέλω να πω ότι, ενώ προχωράνε κάποια πράγματα, το κάνουν με άλλους όρους που ούτε τους καλοξέρω ούτε μου αρέσουν. Δεν έχω πια επισκέψεις σε σχολεία, παρουσιάσεις σε βιβλιοθήκες και βιβλιοπωλεία. Νιώθω ότι δεν έχω feedback, νιώθω άβολα γιατί ειδικά στο παιδικό η εξωστρέφεια, τουλάχιστον στη δική μου περίπτωση, ήταν απαραίτητη. Μεταφράζω, γράφω, ετοιμάζω καινούριες εκδόσεις, προσπαθώ να επιβιώσω, φρικάρω, κλαίω, ξαναχαίρομαι, κοιτάζω τους λογαριασμούς, κοιτάζω το καλοριφέρ που έχει πετρέλαιο και κάπου εκεί το βουλώνω και λέω είμαστε ακόμα όλοι εδώ με φαγητό, τέσσερις τοίχους και έστω δυο-τρεις αγκαλιές. Και αμέσως μετά το ξεχνάω.
Στέργια Κάββαλου, Αλτσχάιμερ Trance, Βακχικόν
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου