Θωμάς Τσαλαπάτης
«Κουβαλώ την ισοπεδωτική οργή της πλημμύρας»
Ο γενέθλιος στίχος της ποίησης του Γιώργου Μαρκόπουλου από το ποίημα «Ερωτικό» της πρώτης συλλογής του με τίτλο «Εβδομη συμφωνία»
Η ποίηση του Γιώργου Μαρκόπουλου ορίζεται από την ποιητική της επαφής. Από έναν λόγο ψιθυριστό, όχι στην ένταση αλλά στην οικειότητα της αλήθειας του. Είναι που το συναίσθημα και ο λυρισμός των στίχων δεν υφίστανται ως λογοτεχνία πρωτίστως αλλά ως αποκωδικοποίηση του κόσμου, ως μια επείγουσα διαδικασία, ως ένας τρόπος του υπάρχειν που ταυτόχρονα γεννά μεγάλη λογοτεχνία. Εδώ περνούμε διαρκώς και ασυναίσθητα από τα εξωτερικά στα εσωτερικά τοπία, μέσα από μια διαρκή ταύτιση και ανταλλαγή βιωμένων μοτίβων και καταγεγραμμένων συναισθημάτων.
Γιατί ο κόσμος των φαινομένων συχνά ταυτίζεται με τον κόσμο των αισθημάτων σε βαθμό τέτοιο ώστε και οι δυο κόσμοι να προφέρονται στους στίχους ταυτόχρονα. Το βίωμα, ως μνήμη και ως μοναξιά, η απώλεια της χρυσής εποχής, η χούντα και ο βραχνάς της, η μεταπολίτευση και η απογοήτευσή της, η καθημερινότητα όπως διέρχεται εκκωφαντικά, οι προσωπικές απώλειες, οι φίλοι, ζώντες και τεθνεώτες, το στενό μαρκάρισμα του θανάτου και πιο πολύ οι στιγμές. Μέσα και γύρω απ’ όλα αυτά. Και ο ποιητής. Εκθετος. Μια παρουσία διαρκής ενώ όλα γύρω καραδοκούν. Για καλό ή για κακό σκοπό. Ποτέ αδιάφορα. Πάντοτε καταγεγραμμένα. Γιατί ο ίδιος μας λέει: «Δεν είμαι ποιητής, είμαι πλανόδιος φωτογράφος με μηχανή το μάτι μου». Η ποίηση του Γιώργου Μαρκόπουλου είναι ο λυρισμός της πραγματικότητας. Οχι ο ρεαλισμός της. Αλλά ένας άλλος ρεαλισμός που παρακάμπτει την επιφάνεια των πραγμάτων ακριβώς για να μιλήσει την ουσία τους. Το απλό και η απλότητα των πραγμάτων εδώ δεν είναι το πρώτο επίπεδο. Αντίθετα, είναι το εργαλείο αποκωδικοποίησης του μεγάλου και του σύνθετου. Και η απλότητα εδώ έχει μαζί και ταξικότητα. Κουβαλά την υποψία της κοινής μοίρας, τον κοινό τρόπο των καθημερινών ανθρώπων, τα μοτίβα στα οποία συναντιόμαστε, τις περιοχές που υπάρχουμε ως ίδιοι και μαζί ξεχωριστοί. Και όταν το τοπίο είναι κοινό, ο δρόμος για τον πυρήνα του ανθρώπινου είναι πιο ανοιχτός και ευθύβολος από ποτέ. Ο δρόμος αυτός συναντιέται όμοιος και στον γλωσσικό κώδικα του ποιητή. Από το δημοτικό τραγούδι μέχρι την μπιτ ποίηση και κοσμοθεωρία, η ποίηση του Γιώργου Μαρκόπουλου συνδιαλέγεται με διαφορετικούς ποιητικούς τρόπους, με το σύνολο της ελληνικής ποιητικής παράδοσης και μαζί με τους συγχρόνους του ποιητές της γενιάς του ’70. Ολη αυτή η ποιητική πολυγλωσσία προκύπτει ενιαία και αδιάσπαστη, σε μια γλώσσα δίχως χάσματα. Δίνοντάς σου την αίσθηση πως έρχεται από μακριά αλλά ταυτόχρονα πως είναι οικεία, καθημερινή, σχεδόν προφορική. Μια γλώσσα ικανή όχι μόνο για ανάγνωση αλλά και για συνομιλία. Ακριβώς τα στοιχεία αυτά της συνομιλίας και της ψιθυριστής αφήγησης μπορεί να συναντήσει κανείς στο βιβλίο του Θεοδόση Πυλαρινού, «Ο Γιώργος Μαρκόπουλος σε χρόνο ανύποπτο», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Εκάτη. Στο βιβλίο ο ποιητής αυτοβιογραφείται. Ο Πυλαρινός επιλέγει αποσπάσματα από συνεντεύξεις διαφορετικών εποχών που ο ποιητής έχει δώσει σε διαφορετικά μέσα, τα τοποθετεί θεματικά και χρονολογικά, φιλοτεχνώντας το πορτρέτο του ποιητή μέσα από τις δικές του λέξεις. Ετσι, μέσα από τις αφηγήσεις του Μαρκόπουλου καταφέρνει να διαμορφώσει δυο παράλληλες βιογραφίες. Η πρώτη είναι η βιογραφία των γεγονότων. Των στιγμών του ποιητή και των αναμνήσεών του, των σταθμών της ζωής του, των επιρροών και των συναντήσεων. Και η δεύτερη είναι η βιογραφία των λέξεων. Των διαφορετικών τρόπων αφήγησης για ίδια ή για παρόμοια γεγονότα όπως παραθέτονται ενώ ο ποιητής μεγαλώνει. Τους τρόπους με τους οποίους επισκέπτεται ξανά τα ίδια σημεία και τα ίδια πρόσωπα. Για όποιον έχει γνωρίσει τον Γιώργο Μαρκόπουλο ή ακόμη και για όποιον τον έχει ακούσει σε συνεντεύξεις είναι εμφανές πως δεν υπάρχει πιο εύστοχος τρόπος βιογραφίας από αυτόν. Και τελικά, η σημαντικότερη αρετή του βιβλίου είναι το γεγονός πως όταν το τελειώνεις σου αφήνει μια αίσθηση φιλίας πέρα από τη γνωριμία. Κάτι βαθύτερο και κάτι δικό σου. Γιατί όσοι είμαστε φίλοι της ελληνικής ποίησης είμαστε μαζί και φίλοι ευγνώμονες του Γιώργου Μαρκόπουλου.
tsalapatis.blogspot.com
https://www.efsyn.gr/nisides/anohyroti-poli/254377_foros-timis-ston-giorgo-markopoylo
«Κουβαλώ την ισοπεδωτική οργή της πλημμύρας»
Ο γενέθλιος στίχος της ποίησης του Γιώργου Μαρκόπουλου από το ποίημα «Ερωτικό» της πρώτης συλλογής του με τίτλο «Εβδομη συμφωνία»
Η ποίηση του Γιώργου Μαρκόπουλου ορίζεται από την ποιητική της επαφής. Από έναν λόγο ψιθυριστό, όχι στην ένταση αλλά στην οικειότητα της αλήθειας του. Είναι που το συναίσθημα και ο λυρισμός των στίχων δεν υφίστανται ως λογοτεχνία πρωτίστως αλλά ως αποκωδικοποίηση του κόσμου, ως μια επείγουσα διαδικασία, ως ένας τρόπος του υπάρχειν που ταυτόχρονα γεννά μεγάλη λογοτεχνία. Εδώ περνούμε διαρκώς και ασυναίσθητα από τα εξωτερικά στα εσωτερικά τοπία, μέσα από μια διαρκή ταύτιση και ανταλλαγή βιωμένων μοτίβων και καταγεγραμμένων συναισθημάτων.
Γιατί ο κόσμος των φαινομένων συχνά ταυτίζεται με τον κόσμο των αισθημάτων σε βαθμό τέτοιο ώστε και οι δυο κόσμοι να προφέρονται στους στίχους ταυτόχρονα. Το βίωμα, ως μνήμη και ως μοναξιά, η απώλεια της χρυσής εποχής, η χούντα και ο βραχνάς της, η μεταπολίτευση και η απογοήτευσή της, η καθημερινότητα όπως διέρχεται εκκωφαντικά, οι προσωπικές απώλειες, οι φίλοι, ζώντες και τεθνεώτες, το στενό μαρκάρισμα του θανάτου και πιο πολύ οι στιγμές. Μέσα και γύρω απ’ όλα αυτά. Και ο ποιητής. Εκθετος. Μια παρουσία διαρκής ενώ όλα γύρω καραδοκούν. Για καλό ή για κακό σκοπό. Ποτέ αδιάφορα. Πάντοτε καταγεγραμμένα. Γιατί ο ίδιος μας λέει: «Δεν είμαι ποιητής, είμαι πλανόδιος φωτογράφος με μηχανή το μάτι μου». Η ποίηση του Γιώργου Μαρκόπουλου είναι ο λυρισμός της πραγματικότητας. Οχι ο ρεαλισμός της. Αλλά ένας άλλος ρεαλισμός που παρακάμπτει την επιφάνεια των πραγμάτων ακριβώς για να μιλήσει την ουσία τους. Το απλό και η απλότητα των πραγμάτων εδώ δεν είναι το πρώτο επίπεδο. Αντίθετα, είναι το εργαλείο αποκωδικοποίησης του μεγάλου και του σύνθετου. Και η απλότητα εδώ έχει μαζί και ταξικότητα. Κουβαλά την υποψία της κοινής μοίρας, τον κοινό τρόπο των καθημερινών ανθρώπων, τα μοτίβα στα οποία συναντιόμαστε, τις περιοχές που υπάρχουμε ως ίδιοι και μαζί ξεχωριστοί. Και όταν το τοπίο είναι κοινό, ο δρόμος για τον πυρήνα του ανθρώπινου είναι πιο ανοιχτός και ευθύβολος από ποτέ. Ο δρόμος αυτός συναντιέται όμοιος και στον γλωσσικό κώδικα του ποιητή. Από το δημοτικό τραγούδι μέχρι την μπιτ ποίηση και κοσμοθεωρία, η ποίηση του Γιώργου Μαρκόπουλου συνδιαλέγεται με διαφορετικούς ποιητικούς τρόπους, με το σύνολο της ελληνικής ποιητικής παράδοσης και μαζί με τους συγχρόνους του ποιητές της γενιάς του ’70. Ολη αυτή η ποιητική πολυγλωσσία προκύπτει ενιαία και αδιάσπαστη, σε μια γλώσσα δίχως χάσματα. Δίνοντάς σου την αίσθηση πως έρχεται από μακριά αλλά ταυτόχρονα πως είναι οικεία, καθημερινή, σχεδόν προφορική. Μια γλώσσα ικανή όχι μόνο για ανάγνωση αλλά και για συνομιλία. Ακριβώς τα στοιχεία αυτά της συνομιλίας και της ψιθυριστής αφήγησης μπορεί να συναντήσει κανείς στο βιβλίο του Θεοδόση Πυλαρινού, «Ο Γιώργος Μαρκόπουλος σε χρόνο ανύποπτο», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Εκάτη. Στο βιβλίο ο ποιητής αυτοβιογραφείται. Ο Πυλαρινός επιλέγει αποσπάσματα από συνεντεύξεις διαφορετικών εποχών που ο ποιητής έχει δώσει σε διαφορετικά μέσα, τα τοποθετεί θεματικά και χρονολογικά, φιλοτεχνώντας το πορτρέτο του ποιητή μέσα από τις δικές του λέξεις. Ετσι, μέσα από τις αφηγήσεις του Μαρκόπουλου καταφέρνει να διαμορφώσει δυο παράλληλες βιογραφίες. Η πρώτη είναι η βιογραφία των γεγονότων. Των στιγμών του ποιητή και των αναμνήσεών του, των σταθμών της ζωής του, των επιρροών και των συναντήσεων. Και η δεύτερη είναι η βιογραφία των λέξεων. Των διαφορετικών τρόπων αφήγησης για ίδια ή για παρόμοια γεγονότα όπως παραθέτονται ενώ ο ποιητής μεγαλώνει. Τους τρόπους με τους οποίους επισκέπτεται ξανά τα ίδια σημεία και τα ίδια πρόσωπα. Για όποιον έχει γνωρίσει τον Γιώργο Μαρκόπουλο ή ακόμη και για όποιον τον έχει ακούσει σε συνεντεύξεις είναι εμφανές πως δεν υπάρχει πιο εύστοχος τρόπος βιογραφίας από αυτόν. Και τελικά, η σημαντικότερη αρετή του βιβλίου είναι το γεγονός πως όταν το τελειώνεις σου αφήνει μια αίσθηση φιλίας πέρα από τη γνωριμία. Κάτι βαθύτερο και κάτι δικό σου. Γιατί όσοι είμαστε φίλοι της ελληνικής ποίησης είμαστε μαζί και φίλοι ευγνώμονες του Γιώργου Μαρκόπουλου.
tsalapatis.blogspot.com
https://www.efsyn.gr/nisides/anohyroti-poli/254377_foros-timis-ston-giorgo-markopoylo
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου