Τιμακιστάν
Η μικρή Σίγκρουν έχει βαρεθεί να ακούει για την έκτακτη οικονομική συγκυρία. Ποια είναι επιτέλους αυτή η συγκυρία που έχει κλέψει τη χαρά από το σπίτι της; Οι ειδήσεις είναι ζοφερές. Αλλάζει κανάλι. Λαχταρά να παραγγείλουνε, γονείς και κόρη, μια πίτσα και να βυθιστούν σε μια ταινία, αλλά το πρόγραμμα διακόπτεται από τις έκτακτες ειδήσεις «Έρχεται το τέλος του κόσμου!» Το καλύτερο που έχουν να κάνουν οι πολίτες είναι να μπούνε στο κουτί του χρόνου και να περιμένουν καλύτερες μέρες. Η διαφήμιση το λέει καθαρά «Πάρε τον χρόνο στα χέρια σου! Μια φορά ζεις! Timebox –το Κουτί του Χρόνου!».
Οι γονείς της Σίγκρουν υποκύπτουν. Αγοράζουν τρία κουτιά και μπαίνουν όλοι μέσα. Kάτι δεν πάει όμως καλά. Η Σίγκρουν βγαίνει από το κουτί. Ζώα μέσα στο σπίτι, δέντρα και λίμνες έξω, στην πόλη, οι γονείς της μαρμαρωμένοι, έχει βρεθεί σε ένα δυστοπικό μέλλον. Υπάρχουν κι άλλα παιδιά που έχουν την ίδια τύχη με τη Σίγκρουν. Μία σοφή γυναίκα, η Γκρέις, τα μαζεύει κοντά της και τα βοηθά να καταλάβουν τι έχει συμβεί αφηγούμενη μια ιστορία.
Στα χρόνια της Παγγαίας, όταν η στεριά στον πλανήτη μας ήταν μία και ενιαία, άνθρωποι και ζώα ζούσαν σε μια ιδιαίτερη αρμονία. Σ’ αυτόν τον παράδεισο οι άνθρωποι κατείχαν την τέχνη του ψιθυρισμού. Ψιθύριζαν στα ζώα τα λόγια τους κι εκείνα υπάκουαν στις βουλές τους. Ο νόμος αυτής της αρμονίας ήταν ξεκάθαρος. Δεν έπρεπε ποτέ οι άνθρωποι να στρέψουνε τα ζώα εναντίον των ανθρώπων.
Πέρασε καιρός, οι βασιλιάδες της Παγγαίας διαδέχονταν ο ένας τον άλλον, ώσπου ήρθαν τα χρόνια της βασιλείας του Ντίμον. Εκείνος έμελλε να γίνει ο πρώτος άρχοντας που με τη βοήθεια του Εξέλ (τα ονόματα βέβαια δηλώνουν με σαφήνεια τον χαρακτήρα των ηρώων) θα στρέψει τα ζώα εναντίον των ανθρώπων.
Ο Ντίμον έχει χάσει την γυναίκα που ερωτεύτηκε παράφορα, την Ηλιαχτίδα, που κατείχε τη σοφία του ψιθυρισμού. Πέθανε πάνω στη γέννα της κόρης τους. Απελπισμένος ο Ντίμον, στρέφει όλη του την αγάπη στη μονάκριβή του κόρη, την Οψιδιάνα. Όταν ο Εξέλ του δείχνει πώς να κάνει τον αέρα χρυσάφι, δελεάζοντας τα κοράκια με λίγη συκωταριά, και προστάζοντάς τα να φέρουν στο παλάτι ό,τι γυαλίζει και αστράφτει, αρχίζει η έκπτωση του Ανθρώπου από τον Παράδεισο (κατ’ αναλογία προς τις Γραφές). Ο Ντίμον εντυπωσιάζεται. Κι όταν έρχονται στρατοί ολάκεροι από τις γειτονικές χώρες να διεκδικήσουν τον πλούτο που τους πήραν, ο Εξέλ έχει την απάντηση. Εξαπολύει στρατούς εντόμων που κατατροπώνουν τους εχθρούς. Ο Εξέλ έχει μια ακόμη καταπληκτική ιδέα. Να πάρει ο Ντίμον με το μέρος του τους ηττημένους, να τους σεβαστεί, να τους δώσει αποζημιώσεις για να ενώσουν τις δυνάμεις τους με τους νικητές. Το σχέδιο πέτυχε. Με αυτόν τον τρόπο, ο στρατός του Ντίμον αυγάτιζε, κατακτούσε νέες περιοχές, ώσπου έφτασε στις εσχατιές του κόσμου. Τον χρόνο όμως δεν τον νικάει κανείς! Κι η Οψιδιάνα μεγάλωνε…
Ο Ντίμον έκανε τα πάντα για να μεγαλώσει η κόρη του απόλυτα προστατευμένη από κάθε κίνδυνο, μέσα στα πλούτη και τις ανέσεις. Το κορίτσι μεγάλωνε περιμένοντας έναν μονίμως απόντα πατέρα, θρηνώντας για μια μάνα που δεν γνώρισε και ανίκανη να κάνει φίλους, να παίξει, να αγγίξει, να μυρίσει, να λερωθεί όπως όλα τα παιδιά. Το βασίλειό της ήταν η φυλακή της. Ώσπου ο Ντίμον πράγματι αναζήτησε έναν τρόπο να προστατεύσει μια για πάντα την κόρη του από τη φθορά του χρόνου. Τη λύση του την έδωσαν οι νάνοι που του έφεραν το μαγικό σεντούκι. Αυτό που ήταν αδιαπέραστο από τον χρόνο. Ο,τι ήταν εντός του διατηρούνταν σε άριστη κατάσταση, ανίκητο από τη φθορά. Μόλις όμως το έβγαζες από το σεντούκι, παραδιδόταν πάλι στη φθοροποιό δύναμη του χρόνου.
Έκλεισε ο βασιλιάς την κόρη στο σεντούκι και βρέθηκαν οι κόλακες, οι αγύρτες, οι λαοπλάνοι, που την εκμεταλλεύτηκαν. Υποκρίθηκαν πως επικοινωνούσανε με τη μαρμαρωμένη πριγκίπισσα, κι άκουγαν λόγια θεϊκά. Παρέσυραν τον κόσμο που πίστεψε στο θαύμα, τον καταλήστεψαν, ζητώντας τάματα και αφιερώματα και τρόπους να εξευμενίσουν την «αγία».
Ήρθε και η νέα γυναίκα του βασιλιά, η μητριά, και οι κόρες της από τον Ντίμον. Και, το χειρότερο, σκίστηκε η Παγγαία στα δυο, βυθίστηκαν πολιτείες, δημιουργήθηκαν οι ήπειροι, όλα αυτά από την αποκοτιά και την απληστία του Ντίμον. Η Οψιδιάνα στο σεντούκι της μένει πανέμορφη, νέα, και σε βαθιά άγνοια.
Ώσπου σιγά σιγά θα αφυπνιστεί, με τη βοήθεια ενός φτωχού παιδιού, θα καταλάβει τι συμβαίνει γύρω της, και θα αναλάβει δράση.
Η Σίγκρουν και τα άλλα παιδιά που ακούνε την ιστορία, θα αντιληφθούν τη σχέση του σεντουκιού της Οψιδιάνας με τα κουτιά του χρόνου που φυλάκισαν τους γονείς τους. Θα αναλάβουν κι εκείνα δράση για να αφυπνιστεί ο μαρμαρωμένος, ο βυθισμένος στον ύπνο, κόσμος.
Τα μοτίβα του παραμυθιού και του μύθου αξιοποιούνται για να συνθέσουν μια ιστορία φαντασίας που δίνει έναυσμα για στοχασμό και δράση. Ποιο είναι άραγε το σεντούκι του καθενός μας; Η λατρεία της νεότητας, η ανάγκη να προστατευτούμε από την όποια κρίση για να περιμένουμε καλύτερες μέρες, μένοντας αδρανείς, η τάση «να μείνουμε πάντα παιδιά», απεκδυόμενοι των ευθυνών μας; Και σε ποιους εκχωρούμε το δικαίωμα να μας τρομάζουν, να μας ακινητοποιούν, για να εξυπηρετήσουν τα δικά τους συμφέροντα; «Έρχεται το τέλος, αγοράστε την προστασία σας!», μας λένε αυτοί που διαχώρισαν τον άνθρωπο από την ίδια του τη φύση.
Έφηβοι, νέοι αλλά και ενήλικες που αγαπούν τους μύθους, τα παραμύθια, τις αλληγορίες και τις ιστορίες φαντασίας, θα αγαπήσουν το Τιμακιστάν, μια λέξη που στα ισλανδικά σημαίνει «σεντούκι του χρόνου.»
O Ισλανδός συγγραφέας Αντρί Σερ Μάγκνασον (γεν.1974), έχει γράψει μυθιστορήματα, διηγήματα, θεατρικά έργα, ποιητικές συλλογές, δοκίμια και CDs. Έργα του έχουν μεταφραστεί και κυκλοφορήσει σε πάνω από 30 χώρες. Το 2016 ήταν υποψήφιος για την Προεδρία της Ισλανδίας. Το 2013, το Τιμακιστάν απέσπασε τον τίτλο του καλύτερου παιδικού βιβλίου της χρονιάς. Το βιβλίο του Ιστορία του μπλε πλανήτη ήταν το πρώτο βιβλίο παιδικής λογοτεχνίας που απέσπασε το εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας αλλά και πολλές άλλες διεθνείς διακρίσεις.
Ο συγγραφέας, ένας από τους πιο δυναμικούς και γνωστούς Ισλανδούς συγγραφείς των πρόσφατων χρόνων και με δυναμικό παρόν στην πολιτική ζωή του τόπου του (ήταν υποψήφιος για την προεδρεία της χώρας του στις εκλογές του 2016 ενώ ταυτόχρονα αγωνίστηκε κατά της καταστροφής των ισλανδικών υψιπέδων προκαλώντας το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινότητας για το θέμα) έρχεται στην Αθήνα και δίνει διάλεξη στο Μέγαρο Μουσικής, στις 30 Νοεμβρίου, στις 19.00, καλεσμένος από τις εκδόσεις Πατάκη και την Πρεσβεία της Ισλανδίας και στο πλαίσιο του θεσμού «Αθήνα – Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου 2018» του Δήμου Αθηναίων.
Οι άπειρες ζωές της Μέιζι Ντέι
Η ιστορία αυτή εκτυλίσσεται σε ένα άλλης υφής μέλλον, όταν οι οπτικοί υπολογιστές θα έχουν καταστήσει εφικτή την παραγωγή ενός ολόκληρου σύμπαντος σε ένα μικροτσίπ!
Η Μέιζι ξυπνά όλο χαρά. Η μέρα είναι φωτεινή, είναι τα γενέθλιά της, κλείνει τα δέκα, και οι ετοιμασίες για το πάρτι της είναι ήδη σε εξέλιξη. Οι μυρωδιές από τα φαγητά της μαμάς, το κιόσκι που προσπαθεί να συναρμολογήσει ο μπαμπάς στον κήπο, η μονίμως εκνευρισμένη έφηβη αδερφή της γκρινιάζει, όλα είναι στη θέση τους! Τίποτα όμως δεν είναι ακριβώς «φυσιολογικό». Η Μέιζι είναι «ακαδημαϊκά χαρισματικό» παιδί, και σπουδάζει ήδη Φυσικές Επιστήμες και Μαθηματικά στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο. Τα παιχνίδια της είναι πειράματα προσομοίωσης του επιταχυντή του CERN, τα ερωτήματα που την απασχολούν αφορούν το Σύμπαν, την ύλη, τις πιθανότητες, και άλυτους γρίφους προχωρημένων Μαθηματικών. Ωστόσο υποφέρει από μοναξιά, καθώς δεν πάει σχολείο και δεν έχει φίλους. Η σκέψη και η στάση της, όμως, διαπνέονται από τρυφερότητα, αυθορμητισμό, και συμπόνοια για τα προβλήματα της αδερφής της. Τίποτα στα φερσίματά της δεν παραπέμπει σε αντιπαθητικό παιδί-θαύμα.
Κι ενώ ήδη η ηρωίδα έχει κερδίσει τη συμπάθεια του αναγνώστη από το πρώτο κεφάλαιο, στο δεύτερο όλο ανατρέπονται. Η Μέιζι βρίσκεται ολομόναχη στο σπίτι. Πουθενά γονείς, αδελφή, γκρίνιες, πουθενά ο ήλιος. Έξω από το σπίτι ένα παχύ μαύρο σκοτάδι που τυλίγει σιγά σιγά τα πάντα και κυνηγά να καταπιεί όλη της της ζωή, ακόμη και την ίδια. Η ιστορία συνεχίζεται έτσι. Παρακολουθούμε εναλλάξ τη φωτεινή και σκοτεινή εξέλιξη της ημέρας των γενεθλίων της ηρωίδας. Η γλύκα της οικογενειακής ζωής, καθώς οι δυο αδερφές τα βρίσκουν σιγά σιγά, εναλλάσσεται με τον ζόφο και την αγωνία μιας ζωής που μοιάζει να έχει βυθιστεί σε μια από αυτές τις μυστηριώδεις και τρομακτικές μαύρες τρύπες του Σύμπαντος.
Οι δυο εκδοχές της ιστορίας θα συναντηθούν τελικά για να συνθέσουμε μια γραμμική αφήγηση. Η πραγματικότητα που κατασκευάστηκε σε οπτικό υπολογιστή κατέχει κεντρικό ρόλο. Μια πραγματικότητα που είναι απολύτως ρεαλιστική, σύμφωνα με τις αρχές της Φυσικής των πολύ μικρών αυτών σωματιδίων με τα παράξενα ονόματα (κουάρκ, γλουόνια κλπ.).
Ο συγγραφέας καταφέρνει με θαυμαστό τρόπο να συνθέσει έναν κόσμο που εδράζεται στις σύγχρονες κατακτήσεις της Φυσικής και των Μαθηματικών, χρησιμοποιώντας μεταφορές και στήνοντας σκηνές απολύτως προσιτές στους αναγνώστες (ανήλικους και ανίδεους από Φυσικές Επιστήμες ενήλικες).. Επίσης, δημιουργεί κίνητρα για να επιχειρήσει κανείς απλά πειράματα (π.χ. να φτιάξει μόνος του μια κορδέλα Μέμπιους που εξηγεί την έννοια του απείρου!), να επισκεφθεί το Μουσείο Ηρακλειδών και να δει τους πίνακες του Έσερ, να σπάσει ένα αυγό και να αναρωτηθεί τι είναι αυτό που το διατηρεί ως «αυγό» ακόμη και διαλυμένο στο πάτωμα, και τελικά να δει κανείς τον κόσμο γύρω του και να θέσει ερωτήματα. Και το πιο θαυμαστό που κατορθώνει ο συγγραφέας είναι να προτείνει μια φιλοσοφική ενατένιση του κόσμου. Οι πραγματικότητες και οι κόσμοι που περιγράφουν οι επιστήμες μας αφορούν, ιδίως όταν έχουμε να αντιμετωπίσουμε οριακές καταστάσεις και ερωτήματα. Ερωτήματα ζωής και θανάτου.
Ο χρόνος είναι κι εδώ, όπως και στο Τιμακιστάν, ένας μυστηριώδης πρωταγωνιστής με πολλά πρόσωπα. Είναι φίλος και εχθρός, είναι άπιαστος, άυλος, σκοτεινός και φωτεινός.
Ένα βιβλίο, για παιδιά 10+, που θα μπορούσε να δείξει τον δρόμο για το πώς θα έπρεπε να γράφονται τα καλά σχολικά βιβλία Φυσικών Επιστημών. Δείτε και το εξαιρετικό παιδαγωγικό υλικό (βιντεάκια και σελίδες με βασικές πληροφορίες για τη γέννηση του Σύμπαντος, τις μαύρες τρύπες, την εντροπία κλπ.) που συνοδεύουν το βιβλίο και είναι αναρτημένα στο site του συγγραφέα https://www.christopheredge.co.uk/resources.Ταυτόχρονα είναι λογοτεχνικό βιβλίο πρώτης γραμμής. Οι κεντρικοί ήρωες, ολόπλευροι και πειστικοί, εξελίσσονται και μεταβάλλονται ριζικά στο τέλος της ιστορίας, ενώ τα θέματα που αφορούν τους σημερινούς προεφήβους και εφήβους εξετάζονται σε ένα ευρύτερο, συμπαντικό, πλαίσιο.
Ο βρετανός Κρίστοφερ Έτζ είναι βραβευμένος συγγραφέας παιδικών και εφηβικών βιβλίων τα οποία έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από είκοσι γλώσσες. Εργάστηκε για ένα σύντομο διάστημα ως καθηγητής και στη συνέχεια ως σύμβουλος για εκδοτικά και εκπαιδευτικά θέματα. Αρθρογραφεί πάνω σε θέματα που σχετίζονται με την ανάγνωση και την εκπαίδευση. Τα βιβλία του The Many Worlds of Albie Bright και The Jamie Drake Equation απέσπασαν πολλές διεθνείς διακρίσεις. Οι άπειρες ζωές της Μέιτζι Ντέι επιλέχτηκε από τους New York Times ως παιδικό βιβλίο της χρονιάς.
Ιnfo:Aντρί Σνερ Μάγκνασον, μτφρ: Μάνος Τσιρίτας, Τιμακιστάν, Πατάκης, 2017.
Κρίστοφερ Έτζ, Οι άπειρες ζωές της Μέιζι Ντέι, μτφρ: Αγγελική Δαρλάση, Μεταίχμιο, 2018.
https://www.oanagnostis.gr/%cf%80%ce%b1%cf%81%ce%b1%ce%bc%cf%8d%ce%b8%ce%b9%ce%b1-%ce%b1%cf%80%cf%8c-%cf%84%ce%bf-%ce%bc%ce%ad%ce%bb%ce%bb%ce%bf%ce%bd-%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%b5%ce%bb%ce%ad%ce%bd%ce%b7%cf%82-%cf%83%ce%b2%ce%bf/?fbclid=IwAR0U8e-bt6_35jnW7TqDevppBVNSfDxWtPYLFI3aYGAjkcO3QsE2Griazxw
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου