6.1.19

Η νεοελληνική ωδή έως το 1880 Ιστορική διαμόρφωση και θεωρία του είδους

Θάλεια Ιερωνυμάκη
Σμίλη, 2018
402 σελ.
Είδος υψηλό και, σύμφωνα με την ποιητική θεωρία της Αναγέννησης και του Νεοκλασικισμού, σχεδόν ταυτόσημο με τη λυρική ποίηση, η ωδή είναι ιδιαίτερα προσφιλής σε ολόκληρο τον 19ο αιώνα. Αν και στη νεοελληνική λογοτεχνία έχει συνδεθεί σχεδόν αποκλειστικά με την ποίηση του Ανδρέα Κάλβου, ωστόσο, από την εμφάνιση, κατά τη δεύτερη δεκαετία του 19ου αιώνα, έως τη διαμόρφωσή της, μεταξύ 1860-1880, προκρίνεται για να εκφράσει ποιητικά την επικαιρότητα:
εξυμνεί πρόσωπα και αφηρημένες έννοιες, φιλοδοξεί να διαιωνίσει ιστορικά γεγονότα, πλαισιώνει επετειακές εκδηλώσεις, καλείται ακόμη και να υπερβεί, σε συμβολικό επίπεδο, τον θάνατο.
Η παρούσα μελέτη παρακολουθεί χρονολογικά τους μετασχηματισμούς του είδους σε συνάρτηση με τα πολιτικά γεγονότα, τις ιδεολογικές ζυμώσεις και τα κοινωνικά και πολιτισμικά του συμφραζόμενα, καθώς και με την αδιάλειπτη αλληλεπίδρασή του με άλλα λυρικά είδη, όπως ο ύμνος, ο θούριος και η ελεγεία. Σε αυτό το πλαίσιο παρουσιάζονται και αναλύονται κείμενα που υπακούουν στις ειδολογικές συμβάσεις, αλλά και κείμενα που τις τροποποιούν· οι νεοκλασικιστικές δοκιμές του Κωνσταντίνου Νικολόπουλου, οι καθοριστικές από τη σκοπιά της λογοτεχνικότητας ωδές του Κάλβου, οι ωδές του Σολωμού με κύριο ειδολογικό χαρακτηριστικό την αποθέωση, αλλά και οι πειραματισμοί του Παναγιώτη Σούτσου σηματοδοτούν την ευελιξία και τη σθεναρή παρουσία του είδους στον 19ο αιώνα.
Η Θάλεια Ιερωνυμάκη γεννήθηκε στο Μόντρεαλ. Σπούδασε στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Είναι διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας του Τμήματος Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου. Δίδαξε στη Μέση Εκπαίδευση και στο Πανεπιστήμιο Βουκουρεστίου. Είναι ΕΔΙΠ στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών. Άρθρα και κριτικές της έχουν δημοσιευθεί σε πρακτικά συνεδρίων και περιοδικά.
Τίτλοι στη βάση Βιβλιονέτ
(2018) Η νεοελληνική ωδή έως το 1880, Σμίλη
Συμμετοχή σε συλλογικά έργα
(2016) Ελληνικότητα και ετερότητα, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Φιλοσοφική Σχολή. Τμήμα Θεατρικών Σπουδών
(2016) Η ποίηση και η ποιητική του Κωστή Παλαμά, Ίδρυμα Κωστή Παλαμά

Κριτικογραφία
Ποιητικός «τόπος αδέκαστης ουτοπίας» [Η Πρέβεζα στη νεοελληνική ποίηση], "Εφημερίδα των Συντακτών", 1.12.2018Βαλσαμωμένα πουλιά, μεταμορφωμένα παγόνια και μικροκαμωμένα φτερωτά γουρούνια σε ένα διάφανο βιβλίο [Δημήτρης Καρακίτσος, Ιστορίες του Βαρθολομαίου Ολίβιε], www.oanagnostis.gr, 21.7.2018«H ξαφνική χορδή μιας αστραπής, που εχάθηκε στων ουρανών τα βάθη» [Ελάσσονες ποιητές του Μεσοπολέμου], www.oanagnostis.gr, 25.10.2016To πορτραίτο του συγγραφέα ως ναυαγού [Δημήτρης Σωτάκης, Η ιστορία ενός σούπερ μάρκετ], www.oanagnostis.gr, 8.8.2016Η μιμητική επιθυμία σε ένα σύγχρονο ερωτικό τρίγωνο [Θανάσης Χειμωνάς, Δεν την αγαπάω πια], www.bookpress.gr, 26.1.2016Αίτημα συμφιλίωσης με το επέκεινα [Θανάσης Χειμωνάς, Αίτημα φιλίας], "Εφημερίδα των Συντακτών", 28.3.2015Η διπλή έλικα της αφήγησης [Άκης Παπαντώνης, Καρυότυπος], Περιοδικό "Εντευκτήριο", τχ. 108, Ιανουάριος-Μάρτιος 2015Η «ξωτική αλληγορία» της απλότητας [Τέλλος Άγρας, Τα ποιήματα], "Εφημερίδα των Συντακτών", 31.1.2015«Τίποτε άλλο από έρωτας» [Μαρία Πολυδούρη, Ρομάντσο και άλλα πεζά], "Εφημερίδα των Συντακτών", 23.1.2015Η σωματοποίηση της γραφής [Μαρία Βαχλιώτη, Άλλα λόγια], www.oanagnostis.gr, 22.5.2014«Λυγμός από χορδές που [ξανα]δονηθήκαν» [Μαρία Πολυδούρη, Τα ποιήματα], "Εφημερίδα των Συντακτών", 15.3.2014«Ο τραγικός παλιάτσος» στο προσκήνιο [Ρώμος Φιλύρας, Ποιήματα], "Εφημερίδα των Συντακτών", 25.10.2013

Δεν υπάρχουν σχόλια: