Columbia- κιβωτός γνώσεων και μνήμης

του Γιώργου Μονεμβασίτη (*)
Πολλά θα μπορούσα να πω, θα μπορούσα να μιλάω για ώρες με αφορμή όχι την ΚΟΛΟΥΜΠΙΑ, αλλά το βιβλίο για αυτήν του καλού φίλου Μίμη Φεργάδη. Αναφέρω κάποιες επιπλέον σκέψεις, άλλωστε, στο κείμενό μου που υπάρχει στα προλεγόμενα του βιβλίου. Για την οικονομία του χρόνου όμως, είμαστε άλλωστε πολλοί οι ομοτράπεζοι, θα είμαι επιγραμματικός, θα είμαι Λακωνικός – ιδίωμα και εκ καταγωγής επιβαλλόμενο!
Γι αυτό, για να μην υποπέσω δηλαδή στο αμάρτημα της αδολεσχίας, έχω καταγραμμένες τις σκέψεις μου, κάτι, που όπως πολλοί γνωρίζουν δεν συνηθίζω:

1. Σήμερα για να γιορτάσουμε αυτή την έκδοση, έπρεπε να είμαστε εκεί: στην Ηρακλείου 127. Κάποιοι χωρίς την ευαισθησία της ιστορικής μνήμης, χωρίς καν ευαισθησία δεν το θέλησαν. Ας όψονται…
2. Κρατάμε στα χέρια μας μια πολύτιμη Κιβωτό γνώσεων και μνήμης. Ποιος άλλος, που, πότε, πως θα μπορούσε να μας τη χαρίσει;
3. Γοητεύει, συναρπάζει η παράθεση στοιχείων, φωτογραφιών – η κάθε μια τους 1000 και λέξεις – , η εξιστόρηση γεγονότων… Εμένα, ωστόσο, με συνεπήρε όχι μόνον τι γράφει, αλλά εξίσου ο τρόπος που τα γράφει. Ο περιούσιος, ο εύφορος λόγος του Δημήτρη Φεργάδη σε υποχρεώνει να υποκλιθείς σε τούτον τον πρωτοεμφανιζόμενο, έφηβο συγγραφέα. Γνήσια λογοτεχνική φλέβα… Το διαπιστώσατε και εσείς, ακούγοντας την κυρία Μαυροματάκη να διαβάζει πριν λίγο ένα μικρό απόσπασμά του.  Κι αν ήσαν γραμμένα όλα τούτα τα ανέσπερα και χειροποίητα σε πολυτονική γραφή… Ήταν πρόθεση, επιθυμία του Δημήτρη αυτό, αλλά, όπως αντιλαμβάνεστε, θα επιβάρυνε σημαντικά το κόστος της έκδοσής του, επομένως και αυτό της απόκτησής του.

Η σωτηρία της γραφής είναι πολύ μεγάλο πράγμα …

4. Με καθήλωσε επίσης η πολυμέρεια των γνώσεων του πλαστουργού. Για να μπορέσει ο αναγνώστης να κατανοήσει, να αφομοιώσει κάθε φράση και κάθε στοχασμό του, θα πρέπει να έχει ανάλογο αποθεματικό. Αλλιώς πως να καταλάβει εκείνο το Άννα Καρένινα – Χρυσάφη; Πως να καταλάβει τι σχέση μπορεί να έχει ο Τζόουνς με τούτο το βιβλίο; Και δεν εννοώ βεβαίως τον Τομ Τζόουνς, αλλά τον Τόμυ Λη Τζόουνς και τον συγκλονιστικό του Μελκιάδες Εστράδα.
5. Όλα καλά και άγια λοιπόν; Όλα υπέροχα και απολαυστικά; Όχι δα! The Dark Side of the Moon…

α) Στον ανυποψίαστο πλην όμως φιλομαθή αναγνώστη θα φανεί ασφαλώς ανιαρή, κουραστική η παράθεση στοιχείων «ταυτότητας» κάποιων εργατών, συνεργατών, τεχνιτών, αρχιτεχνητών κ.ο.κ. Όπως, φερ’ ειπείν, αυτών που αναφέρονται στο 9^ο κεφάλαιο που έχει όνομα «Το Libro d’ Oro της Columbia» – δεν συμβαίνει βεβαίως το ίδιο και στο ομοειδές που έχει τ’ όνομα «Το άλας της δισκογραφίας» (το 14^ο είναι αυτό). Ας αναλογιστούν όμως όσοι προσπερνούν ως αδιάφορη την καταιγιστική παράθεση ονομάτων και ιδιοτήτων, ότι μια τέτοια τιμητική αναφορά τους έπρεπε, τους άξιζε, γιατί κάθε ηχογράφημα που απολαμβάναμε και απολαμβάνουμε γεννήθηκε με σταγόνες από τον ιδρώτα τους.
β) Μια παλιά φίλη  με αποκαλούσε σεσημασμένο λαθαναγνώστη. Με το που πήρα στα χέρια μου το βιβλίο και άρχισα να το ξεφυλλίζω έπεσα πάνω σε λάθος: σελ. 81 στο μεθυστικό χρονολόγιο της ΚΟΛΟΥΜΠΙΑ (5^ο κεφάλαιο): Σεπτέμβριος 1960, τελευταία παράγραφος: «Ο Επιτάφιος πρωτοηχογραφήθηκε – χωρίς να κυκλοφορήσει ποτέ – το 1959 από τον Μάνο Χατζιδάκι…». Έλα όμως που εγώ την έχω την ηχογράφηση αυτή! Και σίγουρα όχι μόνον εγώ. Και δεν ηχογραφήθηκε το 1959, αλλά τον Σεπτέμβριο του 1960!!! Πιο κάτω, ωστόσο, στο 8^ο κεφάλαιο, σελ. 124  τον αναφέρει ως τον πρώτο δίσκο που τυπώθηκε στην Ελλάδα και απέκτησε ξεχωριστό προστατευτικό περιτύλιγμα – έτσι το λέγαν τότε. Δεν έχω προκάμει να διαβάσω όλο το βιβλίο ακόμη. Ούτε καν το μισό. Και σκόρπια, ομολογώ.  Πιθανόν θα υπάρχουν και άλλα λάθη. Μα ποιο είναι το τέλειο, το αλάνθαστο; Ποιος είναι ο άσφαλτος; Μόνον εκείνος που δεν κάνει, που δεν έχει κάνει τίποτα. Έχω κάνει λάθη εγώ… Ων ουκ έστιν αριθμός. Και ο Δημήτρης σε τούτο το δώρο του έχει τόσα… Όχι λάθη βεβαίως, αλλά πληθωρική κατάθεση στοιχείων, απίστευτο όγκο πληροφοριών, γνώσεων, μνημών, ατομικών και συλλογικών, αναμνήσεων, ιστορικών γεγονότων και μαρτυριών, που όλα τους συνιστούν ένα αξιοθαύμαστο επίτευγμα, ένα πραγματικό ευεργέτημα ανυπολόγιστης αξίας, προσφορά όχι μόνον σε εμάς αλλά και σε τούτο τον τόπο. Ξετυλίγει συνοπτικά όλη την ιστορία του τόπου στα χρόνια εκείνα. Με οπτική πολύπλευρη: πολιτική, κοινωνική, ανθρωπιστική, επιστημονική, οικονομική και κυρίως πολιτιστική.

6. Πόσο χάρηκα εκείνες τις ιστορίες στο «Εκ βαθέων» (17^ο κεφάλαιο). Κραυγές έκπληξης, θαυμασμού, συναίνεσης γεννιόντουσαν μέσα μου καθώς τις διάβαζα.
7. Εξ ίσου όμως χάρηκα, χαίρομαι και θα χαίρομαι εσαεί, εκείνες τις φρασούλες, σπαράγματα τραγουδιών, ποιημάτων, αποφθέγματα, αποτμήματα που είτε επιτιτλίζουν τα πολυάριθμα επιμέρους κεφάλαια του πονήματός του, είτε συναντώνται διάσπαρτα στις γραμμές των οριζόντων του και στις εικόνες των μαρτυρίων του και των μαρτυριών του. Είναι πραγματικά για μένα, μια απόλαυση της απόλαυσης, μια συγκίνηση της συγκίνησης! Μαθαίνω, θυμάμαι, θυμάμαι, θυμάμαι…

Και κείνη η αφιέρωση: «στη μνήμη…» Αχ! Η δίκοπη ζωή μας…
Για όλα τούτα αγαπητέ και αγαπημένε Μίμη ένα μεγάλο ευχαριστώ. Με κεφαλαία γράμματα και από καρδιάς. Και για να παραλλάξω τον Λαπαθιώτη σου αφιερώνω τον στίχο:
Ένα φεγγάρι κόκκινο, μεγάλο,
ποὺ λάμπει μέσ᾿ στὴ νύχτα -τίποτ᾿ ἄλλο.

(*) Ο Γιώργος Μονεμβασίτης είναι μουσικολόγος

info: Δημήτρης Φεργάδης, Με αφορμή την Columbia, εκδόσεις ΚΨΜ
 https://www.oanagnostis.gr/columbia-%ce%ba%ce%b9%ce%b2%cf%89%cf%84%cf%8c%cf%82-%ce%b3%ce%bd%cf%8e%cf%83%ce%b5%cf%89%ce%bd-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%ce%bc%ce%bd%ce%ae%ce%bc%ce%b7%cf%82-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%b3%ce%b9%cf%8e%cf%81/?fbclid=IwAR1g-GsinW7CDb8EjE0hY9C_f8cjQpxczofJ7uhXAP87Y0eSwgfJkzfeDCQ