Κωστής Γκιμοσούλης: «Μεταξοχώρι (Αλφάβητο για όρη)»

Μενέλαος Κυπαρίσσης

Δημοσιεύτηκε 28 Δεκεμβρίου 2018

Σε ένα ξεχωριστό οδοιπορικό καλεί το αναγνωστικό κοινό ο Κωστής Γκιμοσούλης με το βιβλίο Μεταξοχώρι (Αλφάβητο για όρη), που μόλις κυκλοφόρησε. Το ταξίδι έχει ως προορισμό του έναν φυσικό τόπο, τον οποίο προσεγγίζει όμως ακολουθώντας μία ιδιότυπη, βαθιά εσωτερική διαδρομή, έντονα προσωπική αλλά και πανανθρώπινη στην ευρύτητα και την ευαισθησία της. Το Μεταξοχώρι αποτελεί τη νεότερη προσθήκη στις «Μικρές ιστορίες για τον κόσμο», μία σειρά των Εκδόσεων Καλειδοσκόπιο με στοχευμένο θεματικό και αισθητικό προσανατολισμό. Στις «Μικρές ιστορίες για τον κόσμο», όπως γίνεται σαφές και από την ίδια την ονομασία, η κατάθεση του ιδιωτικού βιώματος συναντά τον δημόσιο λόγο και η ατομική ιστορία βρίσκει τις καθολικές και βαθιά επίκαιρες προεκτάσεις της.

Στην αφετηρία της ιδιαίτερης αυτής μετακίνησης, βρίσκουμε τη φιλία του συγγραφέα με τον ποιητή Γιάννη Κοντό. Πρόκειται για το κέντρο βάρους όλης της αφήγησης, με το Μεταξοχώρι να λειτουργεί ως κοινό σημείο αναφοράς σε πολλαπλά επίπεδα: ως χώρος ταυτισμένος με τον εκλιπόντα ποιητή, ως παρακαταθήκη του στον αγαπημένο του φίλο, ως προορισμός των κοινών τους διακοπών διαποτισμένος με τις αναμνήσεις του χρόνου που μοιράστηκαν, αλλά και ως καταφύγιο για την αντιμετώπιση της απώλειας. Ωστόσο, παρ’ όλες τις συμβολικές λειτουργίες που επωμίζεται, το Μεταξοχώρι του βιβλίου δε χάνει ποτέ την πρωτογενή του υπόσταση: μέσα από την πλούσια γλώσσα του Κωστή Γκιμοσούλη, ο τόπος ζωντανεύει μπροστά στον αναγνώστη, με τα χαρακτηριστικά του να αποκαλύπτονται σταδιακά, κομμάτια του ψηφιδωτού κρυμμένα στις αφηγήσεις του κάθε κεφαλαίου.

Τα ίδια τα κεφάλαια συνθέτουν το «αλφάβητο» του τίτλου. Σε αυτό το παιχνίδι με τη γλώσσα, εκδηλώνεται παράλληλα η αγάπη του συγγραφέα για το ίδιο το μέσον και τη διαδικασία της λογοτεχνικής γραφής, άρρηκτο συνδετικό κρίκο μεταξύ των δύο δημιουργών, αλλά και διαμορφώνεται ένα νέο λεξιλόγιο, μία προσπάθεια διεύρυνσης των ορίων της γλώσσας με απώτερο σκοπό την πιθανή διεύρυνση των ορίων του κόσμου. Οι λέξεις που μας καθοδηγούν στο νέο αυτό αλφάβητο ξεφεύγουν από τον γλωσσολογικό ορισμό του «γλωσσικού σημείου», για να γίνουν και εκείνες με τη σειρά τους σημεία συνάντησης. Της συνάντησης ανάμεσα σε δύο κόσμους, ανάμεσα στο ολοένα και πιο αφιλόξενο αστικό περιβάλλον και στην ουτοπία της φύσης, ανάμεσα στη συμπόρευση και τον αποχωρισμό, ανάμεσα στην ανάμνηση και στην προοπτική της καινούργιας εμπειρίας.

Ο χάρτης που σχηματίζεται –τον διακρίνουμε υπαινικτικά και στην αφαιρετική εικονογράφηση του Θοδωρή Κανάκη που κοσμεί το εσωτερικό του βιβλίου– αφορά σε πολλαπλές διαδρομές και μπορεί να προσπελαστεί με διαφορετικό τρόπο σε κάθε ανάγνωση. Το Μεταξοχώρι γεωγραφείται μέσω της τοποθεσίας του, των ανθρώπων του και του πολιτισμού που αντιπροσωπεύει, αλλά γεωγραφεί και το ίδιο συνειρμικά πολύ πιο δύσβατα τοπία· της μνήμης, της απώλειας, της συντροφικότητας και της προσωπικής μεταμόρφωσης. Στη γραφή του Κωστή Γκιμοσούλη, οι έννοιες αυτές αποκτούν ορισμένο χώρο και χρόνο, ενώ το ίδιο το Μεταξοχώρι υπερβαίνει τους περιορισμούς της κυριολεξίας και ανάγεται σε ανεξάρτητο χαρακτήρα που οδηγεί τη δράση.

Οι λέξεις που μας καθοδηγούν στο νέο αυτό αλφάβητο ξεφεύγουν από τον γλωσσολογικό ορισμό του «γλωσσικού σημείου», για να γίνουν και εκείνες με τη σειρά τους σημεία συνάντησης.

Για την εξερεύνηση αυτή, ο συγγραφέας επιστρατεύει παλιούς και νέους συμμάχους, επιστρέφοντας στην πρώτη αγάπη του ποιητικού λόγου και στην ανάμνηση μίας πολύτιμης και πολυετούς φιλίας, ενώ τοποθετεί τον εαυτό του ως καινούργιο, ακόμη και ως «ξένο», σε ένα νέο περιβάλλον, που τον υποδέχεται με ζεστασιά και κατευθύνει το μέχρι τώρα ταξίδι του προς την αποκάλυψη. Μία από τις εκπλήξεις που επιφυλάσσει ο δημιουργός στους πιστούς αναγνώστες του είναι ο έντονα φιλοσοφικός χαρακτήρας του βιβλίου. Στο βιβλίο ως φυσικό αντικείμενο που, χάρη στις υψηλές προδιαγραφές των Εκδόσεων Καλειδοσκόπιο, αναδεικνύεται εδώ ως αισθητικό προϊόν εκδοτικής τελειότητας και τυπογραφικής αρτιότητας, έρχεται να προστεθεί και ένα δεύτερο, εξίσου πολύτιμο δώρο: Πρόκειται για το απαύγασμα μίας αναζήτησης ετών, που συνδέεται πολύ πιο άμεσα με την καθημερινή ζωή απ’ ό,τι με την απόσταση του θεωρητικού.

Αυτή ακριβώς η στοχαστική σκέψη είναι που οδηγεί τον Κωστή Γκιμοσούλη στο να γεφυρώσει τους διαφορετικούς κόσμους μεταξύ των οποίων κινείται το κείμενο. Η λύση που προτείνει ο συγγραφέας βρίσκεται στη συμφιλίωση, στην αρμονική συνύπαρξη του νέου και του παλαιού, της μνήμης και της εξέλιξης, του ποιητικού και του φιλοσοφικού λόγου, της καινοτομίας στην έκφραση αλλά και του σεβασμού στην παράδοση. Το μαγικό και μαγεμένο Μεταξοχώρι του υπερβαίνει τα στεγανά των ορισμών και των διακρίσεων, αντιπροτείνοντας στη φευγαλέα έννοια της «ουτοπίας» έναν τόπο ονειρικό και πραγματικό συνάμα, και καλώντας μας να τον ακολουθήσουμε στο θαύμα.

Μεταξοχώρι (Αλφάβητο για όρη)
Κωστής Γκιμοσούλης
εικονογράφηση: Θοδωρής Κανάκης
Καλειδοσκόπιο
56 σελ.
ISBN 978-960-471-170-3
Τιμή €12,90
 https://diastixo.gr/kritikes/poihsh/11281-gkimosoulis-metaksixori-alphabito