11.1.19

«Το φοιτητικό κίνημα του 1899» του Λεβ Τολστόι

μετάφραση: Ελένη Κατσιώλη
Αυτή τη στιγμή στη Ρωσία συμβαίνει κάτι το ασυνήθιστο, κάτι πρωτόγνωρο, υπερβολικά δυσάρεστο και ενοχλητικό, ενώ ταυτόχρονα ο Τύπος, ο οποίος σκοπό έχει να ενημερώνει το κοινό για όλα όσα θέλει να ξέρει, γι’ αυτό το θέμα δεν λέει ούτε μια λέξη και όλοι οι Ρώσοι ζουν σαν να μη συμβαίνει τίποτα το ιδιαίτερο: στις πρωτεύουσες οι αστυνομικοί βρίσκονται στους δρόμους, χαιρετώντας με σεβασμό τους ανωτέρους τους, ενώ κυνηγούν και βρίζουν άγρια τους αμαξάδες· οι αρχόντισσες με τις γρήγορες άμαξες τρέχουν βιαστικά να προλάβουν πολλά μαγαζιά, σπαταλώντας παράλογα τα χρήματα των συζύγων και των εραστών τους· οι υπουργοί και οι διευθυντές, για κάποια επιπλέον επιδόματα στις αποδοχές τους, συμμετέχουν σε συμβούλια και επιτροπές·
ο Τσάρος και οι συγγενείς του με υπέροχες στολές και υπέροχα άλογα κάνουν επιθεώρηση στα στρατεύματα σχεδιάζοντας καινούργιες στολές, αλλά στα χωριά, οι άνδρες και οι γυναίκες με βρεγμένα τα χορτοπάπουτσα εκλιπαρούν, άλλοι για τροφή και άλλοι για το δίκιο τους ενάντια στις προσβολές, αλλά ούτε οι μεν ούτε οι δε βρίσκουν αυτό που ψάχνουν.
Και συμβαίνουν ταυτόχρονα δύο πράγματα πολύ σοβαρά: το ένα είναι ότι αποκουτιαίνουν και καταστρέφουν συστηματικά τον λαό, ο οποίος έχει φτάσει σε πλήρη αποβλάκωση και καταβαράθρωση, σε τέτοιο βαθμό που πλέον δεν είναι επιθυμητός ούτε στην κυβέρνηση, δηλαδή έχει ξεπεράσει το όριο που της χρειάζεται. Το άλλο είναι ότι νέοι άνθρωποι που ετοιμάζονται για την κυβέρνηση που θα αποβλακώσει και θα καταστρέψει τους ανθρώπους, αρνήθηκαν αυτή την προετοιμασία που απαιτείται για τις κυβερνητικές θέσεις. Και αυτοί οι ικανοί άνθρωποι, εξαιτίας των απαιτήσεων της κυβέρνησης, έφτασαν στο όριο της αποπροσωποποίησης, της εξαγρίωσης, της ανηθικότητας, σαν να λέμε τους ανάγκαζαν να σπουδάζουν στα ακαδημαϊκά ιδρύματα με κανονισμούς που ασκούν αστυνομικά μέτρα και τα οποία στην πρωτεύουσα υλοποιούνται με μαστιγώσεις. Ήταν προσβεβλημένοι και ξύπνησαν –έχοντας εδώ και πολύ καιρό εξαντλήσει τα όρια της υπομονής τους κατέβηκαν σε απεργία–, τουτέστιν αποφάσισαν όλοι να σταματήσουν τις σπουδές τους σε όσα ιδρύματα διδάσκουν με το μαστίγιο. Οι φοιτητές άλλων πανεπιστημίων, και στο Πίτερμπουργκ και σε άλλες πόλεις, επειδή από καιρό διαφωνούσαν με τις ηθικές αντιλήψεις της εποχής για τη θέση των φοιτητών, ακολούθησαν το παράδειγμα του Πίτερμπουργκ. Συνολικά κατέβηκαν σε απεργία, σε ολόκληρη τη Ρωσία 30.000 φοιτητές, αν όχι και περισσότεροι. Με δυο λόγια, όλη η προετοιμαζόμενη νέα γενιά για τον κρατικό μηχανισμό αρνήθηκε να συνεχίσει μια δραστηριότητα σαν κι αυτή, όσο θα υπάρχουν κανονισμοί σαν εκείνους που υπήρχαν στο μακελειό των φοιτητών του Πίτερμπουργκ.
Και τα δύο γεγονότα είναι πολύ σημαντικά για την κυβέρνηση και χρειάζονται ειδικά μέτρα, και αυτά τα μέτρα πάρθηκαν: Για την αποβλάκωση και την καταστροφή των αγροτών, που λιμοκτονούν και εξολοθρεύονται, αναγνωρίστηκε ότι πρόκειται για εξαιρέσεις που οφείλονται στις τοπικές κακές σοδειές, γι’ αυτό εκείνοι που ληστεύουν και αρπάζουν συνεχώς από τον λαό να στείλουν 1/1.000 σιτάρι από τις περιουσίες τους, όσο για τις απεργίες των φοιτητών σε όλη τη Ρωσία αποφάσισαν: να θεωρηθούν οι απεργίες πολιτική προπαγάνδα και να χρησιμοποιήσουν πιο δραστήρια και βίαια μέτρα εναντίον των απεργών φοιτητών...

Ο κόμης Λεβ (Λέων) Νικολάγεβιτς Τολστόι γεννήθηκε το 1828 στο ιδιόκτητο χωριό του, τη Γιάσναγια Παλιάνα, και πέθανε στον σταθμό Αστάποβο της περιφέρειας Ριζάν το 1910. Το 1859, δύο χρόνια πριν από την απελευθέρωση των αγροτών, ίδρυσε ένα σχολείο στη Γιάσναγια Παλιάνα και ένα στο Κραπίβενσκι για τα παιδιά των αγροτών. Στο σχολείο οι μαθητές κάθονταν όπου ήθελαν, όσο ήθελαν και όπως ήθελαν. Δεν υπήρχε ορισμένο πρόγραμμα διδασκαλίας. Μοναδική επιθυμία του Τολστόι ήταν να κινήσει το ενδιαφέρον των μαθητών του και τους καθοδηγούσε ο ίδιος με επιτυχία.
Τον Δεκέμβριο του 1899, το άρθρο αυτό στάλθηκε στην Αγγλία. Ο Τολστόι παρακολουθούσε τα φοιτητικά γεγονότα και τα προσέγγιζε με άρθρα και επιστολές. Το παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε στις εκδόσεις Λογοτεχνική κληρονομιά το 1939 και σήμερα βρίσκεται στα Άπαντα, τόμος 31, Государственное Издательство Художественной Литературы / Κρατικές Εκδόσεις Λογοτεχνίας, Μόσχα 1954.

Δεν υπάρχουν σχόλια: