Για τα 70 χρόνια από το θάνατο (αυτοχειρία) του Nαπολέοντα Λαπαθιώτη (βράδυ 7 προς 8 Ιανουαρίου του 1944) παρουσιάζουμε δύο σπάνια κείμενά του που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό «Πνευματική Ζωή», τ.χ. 61 στις 25/3/1940.
`
Το πρώτο έχει τίτλο «Δονκιχωτισμοί νεανικοί» και το υπογράφει με το όνομά του στη στήλη «Ζητήματα κι απόψεις». Στο κείμενο αυτό επικρίνει τους νέους που πιστεύουν «πως αυτοί, είναι οι μόνοι, απ΄τον καιρό που άρχισε ο κόσμος, επαναστάτες κι ανακαινιστές- κι οι μόνοι φυσικά, που έχουν δίκιο!». Σχολιάζει την τάση των νέων (ποιητών) να «γκρεμίζουν τα παλιά είδωλα»-ενώ δεν κάνουν τίποτ’ άλλο, κατά βάθος, παρά να σκοτώνουν τους νεκρούς: ή καλύτερα, να μη σκοτώνουν άλλο, παρά την ίδια τη σοβαρότητά τους!».. Γίνεται επιθετικός γράφοντας: «Αν, τώρα, σοβαρά υποστηρίζουμε οτι η «νέα ποίηση» αξίζει και τους παρελθόντος δε αξίζει- αυτό το πράμα δεν σημαίνει τίποτ’ άλλο, παρά πως είμαστε απίστευτα ανοήτοι!». Και καταλήγει γράφοντας: «Και μένω με τη χαρά μου στην «παράδοση» ζώντας με τον τρόπο μου κι εγώ -κι απολαμβαίνοντας, θαρρώ, στη θέση μου αυτή, μια κάπως διαρκέστερη, βαθύτερη, κι εξίσου λογικήν ικανοποίηση!»
`
Το σύντομο κείμενο που ευθύς αμέσως ακολουθεί, όπως φαίνεται και στην εικόνα, στη στήλη «Απορίες Αναγνώστη», έχει τον τίτλο «Η εκστρατεία εναντίον των μοντέρνων» και έχει ημερομηνία αποστολής 14/3/1940. Το υπογράφει ο Πλάτων Χαρμίδης ο οποίος δεν είναι άλλος από τον ίδιο τον Λαπαθιώτη, καθώς, όπως μας πληροφορεί ο εξέχων μελετητής του Νίκος Σαραντάκος, «χρησιμοποίησε το ψευδώνυμο Πλάτων Χαρμίδης για να δημοσιεύσει, μεταξύ άλλων, μια σειρά από μιμήσεις γνωστών ποιητών (συμπεριλαμβανομένου… του εαυτού του) στο περιοδικό «Πνευματική ζωή» το 1938-39». (Πηγή ΕΔΩ.)
`
Στο κείμενο αυτό ο Πλάτων Χαρμίδης (δηλ. ο Λαπαθιώτης) απαντά στο κείμενο «Δονκιχωτισμοί νεανικοί» του Λαπαθιώτη, δηλαδή απαντά στον εαυτό του! Κατηγορεί τον Λαπαθιώτη για «συστηματική εκστρατεία εναντίον των νέων και της μοντέρνας ποίησεως γενικά: η έκπληξή μου αυτή είναι δικαιολογημένη γιατί ο κ. Λαπαθιώτης δε μας είχε παρουσιάσει ποτέ ως σήμερα το φαινόμενο μιας τέτιας συντηρητικότητας κι αδιαλλαξίας, και τον είχαμε συνηθίσει μάλλον μετρημένο στις εκφράσεις του και με τάσεις προοδευτικές. Τι να συμβαίνει άραγε; Τόσο άλλαξε, τώρα τελευταία; Και δε νομίζει , οτι μ’ αυτή την εκστρατεία του, αδικεί τον εαυτό του και τον ζημιώνει;». Κλείνει δε το κείμενο γράφοντας: «Και θα ήμουν περίεργος να είχα μια απάντηση, εκ μέρους σου (σημ.: απευθυνόμενος στο περιοδικό) ή κι εκ μέρους του ίδιου του κ. Λαπαθιώτη, αν νομίζει οτι η ταπεινή μου παρατήρηση είναι άξια κάποιας προσοχής…»
`
Δεν πρόκειται ασφαλώς για καμία κρίση ταυτότητας του Λαπαθιώτη αλλά για μια όντως διττή προσωπικότητα. Όπώς γράφει η καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας, Αθηνά Βογιατζόγλου: «από τη μια μεριά ο λεπταίσθητος δανδής, ο μελαγχολικός, χαμηλότονος, ιδιωτικός ποιητής που βαδίζει στα χνάρια της γαλλικής συμβολιστικής και αισθητιστικής παράδοσης, και από την άλλη ο «χαριτωμένος χωρατατζής» (Kλ. Παράσχος), ο «είρων και ο δηκτικός» (Σ. Ξεφλούδας), ο σατιρικός και προκλητικός ανατροπέας των αστικών ηθών, ο υψηλόφωνος κατήγορος της λογοτεχνικής παράδοσης, αρχικά, και των μοντερνιστικών ποιητικών εξελίξεων αργότερα. Μία από τις όψεις αυτής της δεύτερης, αιχμηρής πλευράς της προσωπικότητάς του, είναι εκείνη της παρωδίας.» (Πηγή ΕΔΩ)
`
Η πλέον χαρακτηριστική φάρσα του Λαπαθιώτη ήταν το 1921 όταν ως Λαπαθιώτης και μέλος μιας κριτικής επιτροπής έκρινε μεταξύ των άλλων και τον «Πλάτωνα Χαρμίδη» που είχε υποβάλλει υποψηφιότητα στον ποιητικό διαγωνισμό! Ως απάντηση αυτής της «κριτικής», το 1939, επίσης στο περιοδικό «Πνευματική ζωή», ο «Πλάτων Χαρμίδης» «κρίνει» το λυρικό έργο του Λαπαθιώτη, μέσω του ποιήματος «à la manière de Λαπαθιώτης» και είναι το ακόλουθοΠηγή ΕΔΩ)
`
A la maniere de… Λαπαθιώτης
Μελαγχολία
Τʼ αχνά, τα οκνά τα δειλινά, που καθώς πέφτουνε, και να,
προβάλλουν μαύρα τα βουνά, κι αρχίζει να βραδιάζει,
καθένα τους, μες στην ψυχή, σαν ένας θάνατος ηχεί,
και σε δακρύων θερμή βροχή, τη θλίψη μας αδειάζει…
Κι έτσι όπως γέρνει να χαθεί, σʼ ένα παράπονο βαθύ,
πριν κατεβεί να κοιμηθεί, θανάσιμα δοσμένο,
μού φέρνει, πάντα, στο μυαλό, κάτι απαλό, κάτι καλό,
που το ʼζησα, τʼ αναπολώ –και πάλι το προσμένω!
****
* Περισσότερα κείμενα και ντοκουμέντα για τον Λαπαθιώτη μπορείτε να βρείτε στο αρχείο του ΠΟΙΕΙΝ και στις εξαιρετικές συνεργασίες των Βαγγέλη Ψαραδάκη και Νίκου Σαραντάκου.
http://www.poiein.gr/2014/01/07/iadhieyui-eadhaeethoco-aiieeuoeoiiss-iaaieeiss-dheuoui-anissaco-c-aeoonaoassa-aiaiossii-oui-iiioyniui-dhan-dhiaoiaoeeth-aeuth-2531940-ioieioiyioi-dhieassi/?fbclid=IwAR2q_kXx2yBiFItv3NIeMErEpMVcyaHq-KWUpJ1lTfkcF8R8vOP7j4CRJqk
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου