Λογοτέχνες και Πανεπιστήμιο

του Σπύρου Κακουριώτη
Η σχέση του Κωστή Παλαμά με το Πανεπιστήμιο Αθηνών είναι πασίγνωστη. Ο ποιητής υπήρξε από το 1897 έως το 1928 γενικός γραμματέας του, θέση την οποία υπηρέτησε με συνέπεια, μολονότι αισθανόταν ασφυκτική την αντίθεση ανάμεσα στη θέση του ως δημοσίου υπαλλήλου και στην ιδιότητά του ως ποιητή. Άλλωστε, ο ένθερμος δημοτικισμός του θα τον οδηγήσει σε σύγκρουση όχι μονάχα με τους προϊσταμένους του (επιτιμήθηκε και απολύθηκε προσωρινά δύο φορές από τη θέση του) αλλά και με τους φοιτητές του Πανεπιστημίου, που αποπειράθηκαν να χειροδικήσουν εναντίον του για τον ίδιο λόγο.

Όμως ο Παλαμάς δεν υπήρξε ο μοναδικός λογοτέχνης που σχετίστηκε με το Αθήνησι. Δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες, είναι οι λογοτέχνες, του 19ου και του 20ού αιώνα, που πέρασαν από τα αμφιθέατρά του. Ποιητές και πεζογράφοι, στην αρχή της λογοτεχνικής τους καριέρας, βρέθηκαν εγγεγραμμένοι σε κάποια από τις σχολές του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Δύο είναι οι σχολές οι οποίες ερίζουν για την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των μελλοντικών λογοτεχνών: είναι η Νομική και η Φιλοσοφική. Στα μητρώα της πρώτης μπορεί να βρει κανείς ονόματα όπως των Ιωάννη Πολέμη, Γεωργίου Δροσίνη, Άγγελου Σικελιανού, Τέλλου Άγρα, Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, Πέτρου Χάρη, Στρατή Δούκα, Λιλής Ιακωβίδου, Νίκου Καζαντζάκη, Κώστα Καρυωτάκη, Μαρίας Πολυδούρη, Οδυσσέα Ελύτη, Γιώργου Θεοτοκά, Μάριου Πλωρίτη, Αλέξη Σολομού, Άγγελου Τερζάκη, Μ. Καραγάτση, Αντώνη Σαμαράκη κ.ά.
Στις τάξεις της δεύτερης θα συναντήσει κανείς τους Λορέντζο Μαβίλη, Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, Γεώργιο Σουρή, Στρατή Μυριβήλη, Κώστα Βάρναλη, Ρένο Αποστολίδη, Νίκο Γκάτσο, Νάσο Δετζώρτζη, Νικόλα Κάλα, Ι. Μ. Παναγιωτόπουλο, Έλλη Παππά, Παντελή Πρεβελάκη, Σοφία Μαυροειδή, Άλκη Αγγέλου, Βάσο Βαρίκα, Μένη Κουμανταρέα, Ανδρέα Λεντάκη, Γιάννη Νεγρεπόντη, Γιώργο Μανουσάκη κ.ά.
Μετρημένη στα δάχτυλα ήταν οι λογοτέχνες που ξεκίνησαν την ακαδημαϊκή τους καριέρα από κάποια διαφορετική σχολή, όπως ο Παύλος Νιρβάνας, που φοίτησε στην Ιατρική Σχολή, ή ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, φοιτητής της Φυσικομαθηματικής. Μια ακόμη ευάριθμη ομάδα σχηματίζουν εκείνοι που πέρασαν από την Θεολογική, όπως, π.χ., ο Ματθαίος Μουντές.
Τεκμήρια γι’ αυτήν την πτυχή της ιστορίας της νεοελληνικής λογοτεχνίας, που είναι συνάμα και ιστορία του Πανεπιστημίου Αθηνών, μπορεί κανείς να περιδιαβεί μέσα από την έκθεση «Λογοτεχνικές Αρχειολογίες στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, 19ος – 20ός αιώνας», που διοργανώνει το Ιστορικό Αρχείο  του ΕΚΠΑ και θα φιλοξενηθεί στο κτίριό του, επί της οδού Σκουφά 45, από τις 15 Ιανουαρίου έως τις 15 Φεβρουαρίου 2019.
Στην έκθεση παρουσιάζεται πρωτότυπο και σπάνιο αρχειακό υλικό, που αφορά τόσο τη φοιτητική ζωή και δράση σπουδαίων λογοτεχνών που φοίτησαν στο Πανεπιστήμιο Αθηνών όσο και καθηγητών που συνδέθηκαν με τους λογοτεχνικούς κύκλους της εποχής τους. Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να περιπλανηθούν ανάμεσα σε σπάνια χειρόγραφα, αλληλογραφία, φοιτητικούς φακέλους, φωτογραφικό υλικό κ.λπ. Επίσης, θα έχουν την ευκαιρία να διαβάσουν λογοτεχνικά αποσπάσματα που συνδέονται με το Πανεπιστήμιο, αποτυπώνοντας τη ζωή και την εικόνα του τον 19ο και τον 20ο αιώνα.
Η έκθεση εντάσσεται στο πλαίσιο της ενότητας «Ανοιχτές Συλλογές» της διοργάνωσης «Αθήνα 2018 Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου» του Δήμου Αθηναίων και θα εγκαινιαστεί την Τρίτη 15 Ιανουαρίου (18.00). Κατά τη διάρκεια των εγκαινίων, φοιτητές και φοιτήτριες του Πολιτιστικού Ομίλου Φοιτητών Πανεπιστημίου Αθηνών (ΠΟΦΠΑ)  θα διαβάσουν αποσπάσματα από έργα σημαντικών ελλήνων και ελληνίδων λογοτεχνών, παλιών συμφοιτητών τους στο Πανεπιστήμιο.
Οι ώρες λειτουργίας της έκθεσης είναι Δευτέρα – Παρασκευή, 10.00-14.00 και η είσοδος είναι ελεύθερη.
 https://www.oanagnostis.gr/%ce%bb%ce%bf%ce%b3%ce%bf%cf%84%ce%ad%cf%87%ce%bd%ce%b5%cf%82-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%cf%80%ce%b1%ce%bd%ce%b5%cf%80%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%ae%ce%bc%ce%b9%ce%bf-%cf%84%ce%bf%cf%85-%cf%83%cf%80%cf%8d%cf%81/?fbclid=IwAR3cUFkDWCM_7P8OSfQO34MFl_UqyYfOqj8DrFgNZDBkKQr-fOjVSXFIRNA