Σταυρινή Ιωαννίδου
Επιμέλεια: Μισέλ Φάις
Θετική υπήρξε η υποδοχή της διεθνούς κριτικής στην ανακοίνωση της φετινής βραχείας λίστας του Βραβείου Booker, της σημαντικότερης ετήσιας βρετανικής λογοτεχνικής διάκρισης που απονέμεται σε μυθιστορηματικά έργα γραμμένα στην αγγλική γλώσσα. Στην πλειονότητά τους τα έργα που προκρίθηκαν φέτος ανήκουν σε πρωτοεμφανιζόμενους συγγραφείς, ενώ εκτός λίστας βρέθηκε το απόλυτο φαβορί Hilary Mantel με το αριστοτεχνικό Τhe Mirror & the Light, τον τελευταίο τόμο της τριλογίας με θέμα τη ζωή του Τόμας Κρόμγουελ. Η παράλειψη του ονόματος της μετρ του ιστορικού μυθιστορήματος σχολιάστηκε με δηκτικό τρόπο στην Αγγλία, καθώς τα δύο πρώτα βιβλία της τριλογίας βραβεύτηκαν με Booker το 2009 και 2012. Εκτός ακόμη έμειναν το καινοτόμο από άποψη τεχνικής Apeirogon του Column McCann καθώς και το Redhead by The Side of The Road, ένα αφήγημα
αξιοπαρατήρητης ψυχογραφικής ικανότητας από τη βραβευμένη με Πούλιτζερ Anne Tyler. Ξεκινάμε την επισκόπηση των υποψηφιοτήτων με το Shuggie Bain, το δυναμικό ντεμπούτο του σχεδιαστή μόδας Douglas Stuart με καταγωγή από τη Σκοτία. Σε μια εργατική συνοικία της Γλασκόβης στις αρχές της δεκαετίας του ’80 η διαζευγμένη Agnes Bain βουλιάζει στο ποτό. Δίπλα της παραμένει πεισματικά ο μικρός της γιος Shuggie, τον οποίο η γειτονιά χλευάζει εξαιτίας της διαφορετικότητάς του. Χρησιμοποιώντας την τοπική διάλεκτο της Γλασκόβης, ο Stuart μάς μεταφέρει στο περιβάλλον ανέχειας που βίωσαν επί κυβέρνησης Θάτσερ οι εργατικές τάξεις της βρετανικής περιφέρειας περιγράφοντας με γλαφυρότητα τις δυσλειτουργικές συμπεριφορές εντός του οικογενειακού και κοινωνικού συνόλου, χωρίς όμως να εγκαταλείπει την ελπίδα που γεννά η αστείρευτη αγάπη ανάμεσα στο παιδί και τον γονιό. Τη σχέση γονιού και παιδιού εξερευνά και η Αμερικανίδα Diane Cook στο The New Wilderness υπό το πρίσμα της κλιματικής αλλαγής και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Η Cook, έχοντας δώσει αξιόλογα δείγματα γραφής με τη συλλογή δυστοπικών διηγημάτων Man vs Nature, αναμετριέται για πρώτη φορά με τη μυθιστορηματική φόρμα προκειμένου να αφηγηθεί την ιστορία τής Bea και του αγώνα της για να προστατέψει την εύθραυστη υγεία της ανήλικης κόρης της. Η πρωταγωνίστρια αποφασίζει να εγκαταλείψει τη ζωή στην πόλη και να πάρει μέρος σε ένα πρωτότυπο ερευνητικό πρόγραμμα, στα πλαίσια του οποίου μια ομάδα νομάδων εγκαθίσταται σε μια περιοχή ανέγγιχτη από ανθρώπινη παρέμβαση. Η σχέση μητέρας-κόρης βρίσκεται στο επίκεντρο του κειμένου που εξετάζει παράλληλα τις δυναμικές οι οποίες αναπτύσσονται εντός των κοινωνικών ομάδων και τον αντίκτυπο των κυβερνητικών πολιτικών για το περιβάλλον στις ζωές των ανθρώπων, των οποίων η σχέση με τη Μητέρα Φύση βρίσκεται πια σε οριακό σημείο. Η σχέση μάνας και κόρης αποτελεί τον αφηγηματικό πυρήνα του μυθιστορήματος Burnt Sugar από την επίσης πρωτοεμφανιζόμενη Ινδή συγγραφέα Avni Doshi. Εχοντας βιώσει ως παιδί τη συναισθηματική απόρριψη εκ μέρους της αντισυμβατικής μητέρας της, η Antara καλείται πια να τη φροντίσει καθώς η πρώτη πάσχει από άνοια. Η έλλειψη γονεϊκότητας εκ μέρους της μητέρας στο παρελθόν αναμοχλεύει αισθήματα πίκρας και οργής στην ενήλικη κόρη, που παρατηρεί -ενίοτε με ικανοποίηση- τη νοητική και σωματική φθορά της μάνας της. Το κείμενο της Doshi ανατέμνει με χειρουργική ακρίβεια, ειλικρίνεια και κοφτερό χιούμορ την τοξική σχέση παιδιού θύματος και εγωκεντρικού γονέα, αποκαλύπτοντας τις βαθιές πληγές που η γονεϊκή αδιαφορία αφήνει στην ψυχοσύνθεση του ενήλικα παιδιού. Τρίτη γυναικεία υποψηφιότητα είναι αυτή της δραματουργού και σκηνοθέτιδος Tsitsi Dangarembga από τη Ζιμπάμπουε. Mε το ψυχολογικό μυθιστόρημα This Mournable Body η συγγραφέας ολοκληρώνει μια μυθιστορηματική τριλογία με θέμα τις ελευθερίες των γυναικών στο ασφυκτικό πατριαρχικό πλαίσιο της γενέθλιας χώρας της. Τριάντα δύο χρόνια μετά το μυθιστόρημα Nervous Conditions, η συγγραφέας ξανασυναντά την Tambu, το κορίτσι που με ήρεμη αποφασιστικότητα και φιλοδοξία διεκδίκησε και πέτυχε το δικαίωμά της στην εκπαίδευση. Η ενήλικη πια Tambu ζει μόνη της σε έναν ξενώνα για γυναίκες στη Χαράρε, οικονομικά ταλαιπωρημένη κι απογοητευμένη από απανωτές επαγγελματικές αποτυχίες. Εχοντας χάσει την παιδική της αισιοδοξία, η ηρωίδα βρίσκεται κυριολεκτικά ένα βήμα πριν από την αυτοκαταστροφή. Το εν λόγω μυθιστόρημα είναι μια σπαρακτική ελεγεία για τη διάψευση των νεανικών ονείρων και την αδυσώπητη μοίρα των γυναικών σε μια χώρα «ανισοτήτων», όπου οι πληγές της αποικιοκρατίας δεν επουλώθηκαν ποτέ. Για πρώτη φορά στα χρονικά της βραχείας λίστας τού Booker συναντάμε έργο της Maaza Mengiste, μιας συγγραφέα με καταγωγή από την Αιθιοπία που στα κείμενά της (λογοτεχνικά και μη) θεματοποιεί τη μετανάστευση, τον πόλεμο, την επανάσταση και την εξορία. Στο μεγαλόπνοο ιστορικό μυθιστόρημά της The Shadow King επιχειρείται η χαρτογράφηση μιας ελάχιστα γνωστής πτυχής του μεσοπολέμου: η αιθιοπική αντίσταση στην εισβολή του Μουσολίνι και η συμβολή των γυναικών στον αγώνα ενάντια στον φασισμό. Η Mengiste οικοδομεί ένα μυθικό αφηγηματικό σύμπαν εντός του οποίου οι γυναίκες αναλαμβάνουν δράση, χειραφετούνται και αναδεικνύονται σε πρωτοστάτες της αντίστασης απέναντι στον ιταλικό ιμπεριαλισμό. Τη βραχεία λίστα κλείνει ο Αφροαμερικανός συγγραφέας Brandon Taylor με το Real Life, μια ενδοσκοπική αφήγηση ενηλικίωσης όπου ο εσωστρεφής πρωταγωνιστής, ο Wallace, αφήνει τη γενέτειρά του Αλαμπάμα για σπουδές σε μια μεσοδυτική Πολιτεία των ΗΠΑ. Η ένταξή του στην εξαιρετικά ανταγωνιστική πανεπιστημιακή κοινότητα και η αποδοχή του από τον φιλικό του κύκλο (καθότι τυγχάνει να είναι μαύρος και ομοφυλόφιλος) είναι οι κύριες προκλήσεις που καλείται ν’ αντιμετωπίσει ο νεαρός ήρωας, την ίδια στιγμή που ο θάνατος του πατέρα του και μια σωρεία προβλημάτων στην ακαδημαϊκή και προσωπική του ζωή τον οδηγούν σε μια ουσιαστική στιγμή συνειδητοποίησης και ωριμότητας. Αυτή η σύντομη ματιά στη βραχεία λίστα του φετινού Booker καταδεικνύει τη σαφή προτίμηση της κριτικής επιτροπής προς πρωτοεμφανιζόμενους συγγραφείς, τα έργα των οποίων κυκλοφόρησαν εν μέσω πανδημίας και πούλησαν σαφώς λιγότερα αντίτυπα από το λογοτεχνικό μεγαθήριο που ακούει στο όνομα Hilary Mantel. Προσωπικά βρίσκω τη λίστα εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και θεωρώ ότι οι συγκεκριμένες επιλογές συμβάλλουν αποφασιστικά στην ανανέωση του επίζηλου επάθλου, η ανακοίνωση του οποίου θα γίνει στις 17 Νοεμβρίου στο Λονδίνο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου