γράφει η Λίλια Τσούβα
Όλα συνδέονται με τα συναισθήματα
«Αν αληθινή ποίηση είναι εκείνη που κάνει τις τρίχες της κεφαλής μας να σηκωθούν όρθιες», όπως έλεγε ο βρετανός ποιητής Άλφρεντ Έντουαρτ Χάουσμαν στον Ρόμπερτ Γκρέιβς, η Μαρία Λάτσαρη αυτό πετυχαίνει. Στην ποιητική της συλλογή «Εν δυνάμει πραγματικότητα» μας δεξιώνεται στον ποιητικό της χώρο και μας αφήνει να ριγούμε μέσα στη σαγηνευτική ορμή του λόγου της.
Ποιήματα ποιητικής και στοχασμοί. 42 ποιήματα. Ο έρωτας, οι ανθρώπινες σχέσεις, οι γονείς. Ο κόσμος μας, που διαστέλλεται και συστέλλεται αδιάκοπα, πυροδοτώντας όνειρα και διαψεύσεις. Παλίμψηστο η ποίηση.
Κι «ο ποιητής δεν τραγουδά
δεν επιδίδεται σε ζωγραφική τοπίων
Με τη σοφία των κύκλων της φύσης
λειαίνει τη διαχωριστική γραμμή
ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο
αποσπά το ουσιώδες απʼ τα πράγματα
το αιώνιο από το προσωρινό».
Η ποιήτρια παρακολουθεί τον Φρόυντ, μισοξαπλωμένο στο ντιβάνι, να ερμηνεύει το όνειρο με βάση τα καινούργια επιστημονικά δεδομένα. Να αναρωτιέται αν οι αναμνήσεις και τα απωθημένα καταφθάνουν απρόσκλητα. «Απρόσεκτοι οι φρουροί του ύπνου, τα όνειρα, αφήνουν απροστάτευτα τα σύνορα του ονειρευόμενου να μπαίνουν ελεύθερα κατάσκοποι και τυχοδιώκτες». Ο πόνος «λούτρινο κλάμα» στο «ακρωτηριασμένο αρκουδάκι των παιδικών μας χρόνων». Να συμφιλιώνεται με τη συναισθηματική οδύνη και να αποδέχεται την πραγματικότητα. «Γέννημα δικό μας, εύρημα της προϊστορίας μας τα όνειρα, συνθέτουν σʼ ένα πρόσωπο τον αειθαλή και φυλλοβόλο εαυτό μας. Δεν υπάρχουν ομοενύπνιοι, μόνο επισκέπτες σε ξένα όνειρα υπάρχουν».
Το αισθητό σύμπαν τροφοδοτεί στοχασμό. «Απατηλές εικόνες των αισθήσεων ο ορατός κόσμος, σκιές στη σπηλιά του Πλάτωνα;».
Κι η ποίηση; Το καλειδοσκόπιο, ο διαμεσολαβητής ανάμεσα στο πραγματικό και το ονειρικό.
Σε νιώθω
με τους νευρώνες κάτοπτρα
μυούμαι στον κόσμο σου
συναισθάνομαι τη γλώσσα σου
αυτήν
των ήχων
των γεύσεων
των χρωμάτων
των σκιών
των αρωμάτων
Παράδεισος των αισθήσεων
Εσένα Τέχνη
Που με κάλτσες μεταξωτές
Πολύ λεπτές
Μυρίζεις τον κρίνο
Και γεννάς
Οι μεταμφιέσεις του ποιητικού υποκειμένου ευφάνταστες. Γίνεται κλαίουσα ιτιά με γερμένα τα κλαριά που θρηνεί για το φθαρτό σώμα του έρωτα. Γίνεται αμοιβάδα που λικνίζεται σε αιώρα πλεγμένη από αισθήσεις και αναμνήσεις. Είναι ψάρι που τη νύχτα βγάζει φτερά και πετάει πάνω από τη λίμνη. Είναι η Μαρί Τερέζ, η ερωμένη του Πικάσο, που πεθαίνει από έρωτα. Η Καμίλ Κλοντέλ, η σαλεμένη αγαπημένη του Ροντέν. Είναι μια πονεμένη γυναίκα-αράχνη που περπατάει στον τοίχο. Είναι ένα φίδι που κουβαλάει στη ράχη του όλα τα αλλαγμένα πουκάμισα. Η ποιήτρια «δεινή λύτης των κόμπων στο στομάχι». Κι ο έρωτας;
Ο έρωτας ενσωματώνεται
στο DNA ξενιστή
τρώει ζωή
εκκρίνει δηλητήριο
Κάθε στιγμή in vivo
ένα κλικ της ψηφιακής μηχανής
του θανάτου
Ο ξενιστής
εξόριστος στο ίδιο του το σώμα
σβήνει
Ο έρωτας ανθεκτικός
αναζητά άλλον ξενιστή
να την αντέχει την αγάπη
Οι σπουδές στις νευροεπιστήμες εμφανίζονται στον ποιητικό λόγο. Οι περισσότεροι τίτλοι ουσιαστικά οριοθετούν το χώρο μέσα στον οποίο μπαίνουμε και από τον οποίο παρακολουθούμε μια καθηλωτική συνήθως ποιητική ιστορία. Ο λόγος λιτός, με γλώσσα εικαστική. Ο στίχος κοφτός, χωρίς στίξη, με μόνο σημάδι αλλαγής στην περίοδο το κεφαλαίο γράμμα της καινούργιας πρότασης.
Ρυθμός έντονος και δραματικότητα. Ατμόσφαιρα ασθματική. Ένα παιχνίδι λέξεων και συναισθημάτων, συχνά με γκροτέσκο χαρακτήρα. Ένας παράδεισος τολμηρής φαντασίας και υπερρεαλιστικών αισθήσεων. Ένας τόπος χρωμάτων, ήχων, σχημάτων, γεύσεων και αρωμάτων. «Κηλίδες κόκκινες και μπλε» σε μουσαμάδες του Ζωρζ Σερά, «φιγούρες από πίνακες του πουαντιγισμού». Η ειρωνεία ταράζει. Ο στίχος καθηλώνει. Δεν γίνεται ωστόσο απαισιόδοξος. Τα ρήματα που έχουν κυρίαρχο ρόλο στη συλλογή φέρνουν το μήνυμα της αέναης αλλαγής που δικαιώνει τον τίτλο. «Η ζωή σε τραβάει απʼ το μανίκι. Μην φτάσεις να πενθείς το μέλλον».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου